علل کمبود روی (زینک) در بدن و راههای درمان آن
روی چیست؟
علائم کمبود روی در بدن
- از دست دادن اشتها
- رشد کند و نامطلوب در کودکان
- عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
کمبود شدید روی هم می تواند منجر به علائم بیشتری شود. مانند:
- به تعویق انداختن بلوغ جنسی
- اسهال
- آسیب های چشم و پوست
- احساس بی حالی
- احساس چشایی عجیب
- ریزش مو
- بهبود دیر زخم
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- هم چنین مردان و پسران هم می توانند ناتوانی و هیپوگنادیسم را تجربه کنند، این زمانی است که بدن مردان به اندازه کافی تستوسترون را تولید نمی کند.
دلایل کمبود روی در بدن
نوشیدن الکل: با توجه به جذب ضعیف زینک، سابقه مصرف بیش از حد الکل، افراد را در معرض خطر قابل توجهی برای گسترش فقر زینک قرار می دهد.
دیابت: بیشتر پزشکان بر این باورند که بیماران دیابتی باید با احتیاط از محصولات زینک استفاده کنند، چون دوزهای زیاد آن می توانند به طور خطرناکی قند خون را کاهش دهند.
همودیالیز: بیماران همودیالیزی نیز در معرض خطر کمبود زینک قرار دارند و ممکن است به مکمل های زینک نیاز داشته باشند.
ایدز (ویروس نقص ایمنی انسانی) / HIV: با توجه به طول عمر کوتاه تر، زینک باید با احتیاط به بیماران مبتلا به ایدز داده شود.
سندروم جذب مواد مغذی: سندروم عدم جذب مواد مغذی، افراد را در معرض خطر بیشتر فقر زینک قرار می دهد.
آرتروز روماتویید: این بیماران میزان زینک کمتری جذب می کنند و ممکن است به مکمل ها نیاز داشته باشند.
تشخیص کمبود روی در بدن
علائم کمبود روی به راحتی در افراد قابل تشخیص نیست، گفت: علائم بالینی کمبود “روی” تنها در مراحلی که کمبود آن شدید باشد در افراد مشخص می شود، بصورتی که تغییرات رنگ پوست مشهود بوده و در سنین رشد کوتاه قدی رخ می دهد. کمبود “روی” از طریق اندازه گیری سرم خون یا نمونه ناخن و مو توسط پزشک قابل تشخیص است.
افرادی که در معرض کمبود روی هستند
- نوزادان زود متولد شده و یا کم وزن
- خردسالان و کودکان با دریافت ناکافی غذاهای غنی از زینک
- زنان باردار و شیرده
- بیمارانی که با تزریق وریدی، غذا دریافت می کنند
- افرادی که دچار سو تغذیه هستند، از جمله بی خوابی و بولیمیک
- افراد مبتلا به اسهال شدید و مداوم
- افراد مبتلا به بیماری روده ملتهب
- افراد مبتلا به بیماری های مزمن کلیه
- افراد با کم خونی داسی شکل
- افرادی که از داروهایی از جمله آنتی بیوتیک های کینولون و بیسفسفونات ها استفاده می کنند. ممکن است جذب زینک و دارو در آنها کاهش پیدا کند و کارآیی دارو را کاهش دهند
- افراد بالای 56 سال
افراد مبتلا به دچار کمبود زینک
- اعتیاد به الکل
- بیماری سرطان
- بیماری سلیاک
- اسهال مزمن
- نارسایی مزمن کلیه
- بیماری مزمن کبد
- بیماری کوهن
- دیابت
- بیماری پانکراس
- بیماری سلولی داسی شکل
- کولیت اولسراتیو
- گیاه خواری
گیاه خواران به طور عمومی سطح زینک پایینی دارند، چون بدن گوشت را برای پیدا کردن زینک می شکند.گیاه خواران تمایل دارند که سطوح بالاتری از سبزیجات، سویا، لوبیا، آجیل و همه محصولات غذایی غلات را بخورند با اینکه آن ها انتخاب های غذایی خوبی دارند، اما می توانند به توانایی بدن برای جذب زینک به علت حضور فیتاتا آسیب برسانند.این مواد به زینک متصل می شوند، بنابراین بدنشان نمی تواند آن را جذب کند.
ارتباط با سن:
افراد مسن تر در معرض خطر کمبود زینک قرار دارند، زیرا ممکن است غذا نخورند یا دسترسی به گستره وسیعی از غذاها را نداشته باشند.مصرف برخی داروها نیز می تواند پخش زینک بدن را افزایش دهد.
این مثال ها شامل مصرف دیورتیک ها، مانند کلرتالیدون یا هیدروکلروتیازید هستند همچنین یک اختلال پزشکی نادر به نام آکرودرماتیتس انتروپتیک وجود دارد، که بر توانایی بدن برای جذب زینک تاثیر می گذارد.
مواد غذایی سرشار از زینک
اگر از کمبود روی رنج می برید و می خواهید به سرعت این مشکل را حل کنید، مصرف غذاهای طبیعی و سرشار از روی بهترین گزینه است. زینک در غذاهای مختلف اَشکال متفاوتی دارد. زینک استات، زینک گلوکونات و زینک سولفات از اَشکال مختلف زینک موجود در غذاها هستند. از جمله غذاهای حاوی زینک می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تخمه ی کدوتنبل: نصف فنجان آن ۵۷٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- گوشت گوساله ای که با علف تغذیه کرده است: حدود ۱۱۰ گرم آن ۳۲٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- گوشت بره: حدود ۱۱۰ گرم آن ۳۲٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- بادام هندی: نصف فنجان از آن ۲۵٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- نخود: یک فنجان پخته شده از آن ۱۷٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- قارچ: یک فنجان پخته شده از آن ۱۳٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- مرغ: ۱۱۰ گرم از آن ۱۲٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- کفیر یا ماست: یک فنجان از آنها ۱۰٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- اسفناج: یک فنجان پخته شده اسفناج ۹٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
- پودر کاکائو: یک قاشق غذاخوری از آن ۲٪ نیاز روزانه تان به زینک را تأمین می کند.
عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه ی روی
بیش تر متخصصان و پزشکان معتقدند، مصرف دوزهای بالای روی (زینک) در دوره های زمانی طولانی ممکن است مضر باشد. مصرف بیش از اندازه ی روی می تواند باعث سرفه، خستگی مفرط، تب، درد معده، و شماری از سایر مشکلات و وضعیت ها شود. حتی برخی از منابع ادعا می کنند:
“ مصرف بیش از ۱۰۰ میلی گرم مکمل روی در طول روز یا مصرف مکمل های حاوی روی به مدت بیش تر از ۱۰ سال خطر ابتلا به سرطان پروستات را دو برابر می کند. هم چنین، این نگرانی وجود دارد که مصرف مقادیر زیاد داروی مولتی ویتامین به همراه مصرف جداگانه ی مکمل روی (زینک) احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات را افزایش دهد! ”
به علاوه، مصرف مرتب بیش از ۴۵۰ میلی گرم در هر روز می تواند بر سطوح آهن موجود در خون نیز تاثیرگذار باشد. در پایان، به برخی توصیه های مهم در خصوص مصرف روی (زینک) برای زنان اشاره می کنیم:
- زنان باردار بالای ۱۸ سال باید مصرف روزانه ی روی را به ۴۰ میلی گرم محدود کنند.
- زنان باردار زیر ۱۸ سال باید مصرف روزانه ی روی را به ۳۴ میلی گرم محدود کنند.
- زنان شیرده ی بالای ۱۸ سال باید مصرف روزانه ی روی را به ۴۰ میلی گرم محدود کنند.
- زنان شیرده ی زیر ۱۸ سال باید مصرف روزانه ی روی را به ۳۴ میلی گرم محدود کنند.
سخن پایانی
اگر به کمبود روی در بدن خود مشکوک هستید با پزشک مشورت کنید. وی می تواند توصیه های لازم درباره چگونگی تامین این ماده مغذی را ارائه کند. دنبال کردن توصیه های پزشک را جدی بگیرید زیرا دریافت بیش از اندازه هر ماده معدنی از جمله روی می تواند مشکل آفرین باشد.