علل نیاز قلب به باتری و راههای مراقبت از آن

باطری قلب چیست؟

پیس میکر یا همان "باطری قلب" میتواند کندی ضربان قلب را تشخیص دهد و با فرستادن جریان الکتریکی یک ضربان طبیعی و منظم را مجددا برقرار کند. پیس میکر از قطعات کوچک کامپیوتری و یک باطری کوچک ولی با طول عمر طولانی تشکیل شده است.

پیس میکر در زیر پوست قسمت فوقانی سینه و گاهی در زیر پوست شکم تعبیه می شود (نحوه تعبیه پیس میکر بعداً شرح داده مي شود). پیس میکر قادر به ایجاد جریان الکتریکی است. این جریان الکتریکی از طریق سیمهای مخصوصی که به آنها "لید" (Lead) گفته مي شود و در داخل قلب قرار می گیرند به عضله قلب هدایت می شود و باعث ایجاد ضربان میشود. این سیمها همچنین به پیس میکر کمک می کنند تا از چگونگی ضربان قلب آگاه شده و بتواند در موقع نیاز جریان الکتریکی لازم را بفرستد.

انواع باطری قلب

پیس میکرها یا باتری های قلب که برای تحریک ضربان الکتریکی و یا تنظیم همزمان انقباض قلب استفاده می شوند، چندین نوع هستند. انواع باطری های قلب شامل: پیس میکرهای تک حفره ای، پیس میکرهای دو حفره ای، پیس میکر های CRT یا سه حفره ای و در نهایت ابزارهایی تحت عنوان ICD (کاشتنی با هدف القا شوک در داخل عضله جلوی سینه) هستند.

باتری های قلب مصنوعی مدرن، دو بخش دارند.

• یک قسمت، که مولد پالس نامیده می شود، شامل باتری و لوازم الکترونیکی است که ضربان قلب شما را کنترل می کند.
• بخش دیگر یک یا چند هدایت کننده است که منجر به ارسال سیگنال های الکتریکی به قلب می شود.هدایت کننده ها سیم های کوچکی هستند که مولد ضربان به قلب شما هستند.

باتری قلب به طور کلی دو نوع از آریتمی را درمان می کنند:

• یک تپش قلب که خیلی سریع اتفاق می افتد.
• ضربان قلبی که خیلی آهسته است.

برخی افراد نیاز به نوع خاصی از باتری قلب به نام باتری بیونتریکولار قلب یا بیونت دارند.اگر دچار نارسایی شدید قلبی شدید، ممکن است به یک بیونت نیاز داشته باشید.بیونت باعث می شود که دو طرف قلب با هم همگام شوند.این روش به عنوان درمان تطابق دوباره قلبی شناخته می شود.

چرا من به باتری قلب نیاز دارم؟

اگر قلب شما به سرعت و یا به کندی خون را پمپ می کند، به یک باتری قلب نیاز دارید.در این صورت بدنتان به اندازه کافی خون به دست نمی آورد و می تواند باعث این موارد شود:

• خستگی
• غش یا ضعف
• تنگی نفس
• آسیب به اندام های حیاتی
• مرگ احتمالی

وظیفه باتری قلب چیست؟

قلب طبیعی در هر دقیقه بین 60 تا 100 بار می زند. این ضربان ها منظم هستند و فواصل بین آنها تقریبا برابر است. با توجه به نیاز بدن به اکسیژن، ضربان قلب می تواند کند یا تند شود. در واقع بدن به قلب می گوید که به چه میزان اکسیژن نیاز دارد. وظیفه قلب تحویل اکسیژن و موادغذایی به تمام ارگان ها و بافت های بدن است. این کار به وسیله قلب با پمپ کردن خون از ریه ها (محل برداشت اکسیژن) به تمام نواحی بدن (محل تحویل اکسیژن) انجام می گیرد. سپس خون به وسیله قلب به ریه ها بازمی گردد و درنتیجه جریانی به صورت مدار شکل می گیرد که شما را طی شبانه روز و برای سال ها زنده نگه می دارد. به همین دلیل به قلب اصطلاح «پمپ» گفته می شود. قلب از 4 حفره مرتبط به هم تشکیل شده که هرکدام در عمل پمپ کردن خون نقش دارند.

خون با اکسیژن کم، از تمام نواحی مختلف بدن به دهلیز راست می ریزد. دهلیز راست که پر شد، خون را به حفره زیرین خود یعنی بطن راست می فرستد. این حفره بزرگ تر خون را از طریق سرخرگ ریوی به ریه ها می فرستد. در ریه، خون از اکسیژن غنی می شود و از طریق سیاهرگ های ریوی به قلب (دهلیز چپ) بازمی گردد. وقتی دهلیز چپ پر شد، خون را به حفره زیرین خود می فرستد. این حفره، یا همان بطن چپ، با استفاده از عضلات قوی خود خون را به سرتاسر بدن پمپ می کند. تمام میلیون ها سلول موجود در قلب، به امواج کوچک الکتریسیته واکنش نشان می دهند. امواج الکتریسیته ای در قلب به وسیله قسمت مخصوصی در ناحیه فوقانی دهلیز راست ساخته می شوند (معروف به گره سینوسی- دهلیزی) اما گاهی این ریتم منظم به هم می خورد. مثلا کند یا تند می شود. حالا این ریتم باید با دستگاه تنظیم شود، وگرنه قلبی که در تمام اوقات خیلی کند می زند می تواند باعث خستگی و سرگیجه شخص شود زیرا با کند شدن ضربان قلب، خون کافی به ارگان های مختلف بدن نمی رسد.

تست های تشخیص آریتمی

تست های زیادی برای تشخیص آریتمی ها وجود دارد که ممکن است پزشک یک یا چند مورد از آن ها را توصیه کند که عبارتند از:

• نوار قلب
• هولتر مانیتورینگ
• اکوکاردیوگرافی
• مطالعه الکتروفیزیولوژی
• تست ورزش

نصب باطری قلب چگونه است؟

نصب باطری قلب نیازمند انجام یک جراحی جزئی است. معمولاً این جراحی در یک بیمارستان یا یک آزمایشگاه مخصوص درمان بیماری های قلبی انجام می شود. پیش از جراحی، از طریق یک راه وریدی به شما داروی آرام بخش تزریق می کند که می تواند باعث خواب آلودگی هم بشود.

پزشک برای جلوگیری از احساس درد، محل نصب باطری را بی حس می کند. همچنین ممکن است برای جلوگیری از عفونت به شما آنتی بیوتیک بدهد.

در مرحله بعد، پزشک سوزنی را به یک سیاهرگ بزرگِ نزدیک شانه سمت مخالف دست غالبتان وارد می کند. او با استفاده از این سوزن سیم های باطری را از طریق سیاهرگ به جای مناسبی در قلب می فرستد؛ این کار با استفاده از هدایت فلوروسکوپی (دیدن تصاویر اشعه ایکس به صورت زنده) انجام می شود. پس از آنکه سیم ها در محل مناسب خود قرار گرفتند، پزشک در پوست سینه یا شکمتان یک برش کوچک ایجاد می کند.

او محفظه فلزی کوچک باطری را از طریق برش ایجاد شده به زیر پوست فرستاده و سر آزاد سیم های منتهی به قلب را به آن وصل می کند. باطری و ژنراتور آن در این محفظه قرار دارند.

بعد از آنکه باطری در جای خود قرار گرفت، پزشک آن را تست می کند تا از سالم بودن آن مطمئن شود. سپس برش را بخیه می زند. در کل، جراحی چند ساعت طول می کشد.

باطری قلب چگونه کار می کند؟

از یک باطری، یک ژنراتور رایانه ای و سیم هایی که روی نوک آن ها حسگرهایی قرار دارد، تشکیل شده است که به حسگرها الکترود گفته می شود. باطری برق ژنراتور را تأمین می کند و هر دو در یک محفظه فلزی قرار دارند. سیم ها، ژنراتور را به قلب متصل می کند.

باطری قلب به کنترل و نظارت بر ضربان قلب بیمار کمک می کند. الکترودها فعالیت الکتریکی قلب را تشخیص داده و از طریق سیم ها، اطلاعات مربوطه را به رایانه موجود در ژنراتور می فرستند.

اگر ریتم قلب بیمار غیرطبیعی باشد، رایانه به ژنراتور دستور می دهد پالس های الکتریکی به قلب ارسال کند. پالس ها از طریق سیم ها به قلب می رسند.

رایانه ی باطری فعالیت الکتریکی قلب و ریتم قلب را نیز ثبت می کند. پزشک با استفاده از این اطلاعات ثبت شده باطری را تنظیم می کند تا متناسب با نیاز بیمار کار کند. او می تواند رایانه ی باطری را با یک وسیله از بیرون تنظیم کند.

پایان یافتن عمر باطری

بطور معمول عمر یک پیس میکر بین پنج تا ده سال می باشد که این میزان وابسته به نوع باطری، چگونگی عملکرد آن، شرایط طبی بیمار و سایر عوامل می باشد. باطری به ناگهان از کار کردن نخواهد ایستاد و معمولا" طی یک دوره چندین ماهه عمر آن به پایان خواهد رسید و همیشه قبل از اتمام عمر آن زمان کافی برای تعویض وجود دارد. پزشکان در هر ویزیت طول عمر باطری را چک خواهند کرد. زمانیکه انرژی پیس میکر نزدیک به پایان باشد باید با یک پیس میکر جدید تعویض شود و بنابراین یک عمل کوچک دیگر باید انجام شود که در این عمل تنها باطری که در زیر پوست تعبیه شده تعویض می گردد و سیمها بطور دائم باقی می مانند.

تعویض باطری قلب

باطری قلب بسته به میزان فعالیتش بین ۵ تا ۱۵ سال و به طور متوسط ۶ تا ۷ سال دوام دارد. پزشک باید پیش از اتمام عمر باطری آن را به همراه ژنراتور تعویض کند.

جراحی مورد نیاز برای تعویض باطری و ژنراتور از جراحی برای نصب باطری اولیه راحت تر است. دیر یا زود سیم ها هم نیاز به تعویض پیدا می کنند.

عوارض باطری قلب چیست؟

جراحی برای نصب باطری قلب در کل بی خطر است. بااین حال، ممکن است مشکلاتی از جمله: تورم، خونریزی، کبودی یا عفونت در محل نصب باطری، آسیب دیدگی عروق خونی یا اعصاب، روی هم خوابیدن ریه و نشان دادن واکنش منفی به داروی مورد استفاده در طول عمل نیز رخ دهد.

سخن پایانی

اگر پزشک دستگاه ضربان ساز را برای شما توصیه کرده، نگران نباشید. شما یکی از بیش از 2 میلیون نفری هستید که برای آنها دستگاه ضربان ساز تعبیه شده است. در گذشته دستگاه های ضربان ساز را فقط در موارد مرگبار و برای نجات جان بیمار به کار می بردند، ولی امروزه دستگاه های ضربان ساز قادرند علاوه بر افزایش طول عمر، کیفیت زندگی بیماران را هم بهبود بخشند. به کمک دستگاه ضربان ساز بیماران می توانند به زندگی عادی خود بازگردند، کار خود را از سر بگیرند، از فرزندان و نوه های خود مراقبت کنند و حتی به تفریحات و ورزش خود ادامه دهند.