یکی از اختلالاتی که ممکن است مادر باردار را درگیر کند، بیماری تیروئید پرکار در بارداری است. بارداری با تمام شیرینی هایش مشکلات زیادی را برای مادر به همراه دارد. پرکاری تیروئید هم یکی از این مشکلات است. غده ی تیروئید در دوران بارداری نقش مهمی ایفا می کند. هر اختلالی که در عملکرد این غده پیش بیاید، بر بارداری و جنین هم تأثیر می گذارد. بنابراین نظارت بر فعالیت تیروئید در طول دوره ی بارداری و پیش از آن، از ضروریات است. مشکلاتی که در رابطه با تیروئید برای مادر باردار ممکن است پیش آید شامل کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید است. هر دو مورد می توانند بر روند بارداری تأثیرات مخربی بگذارند.مادر بارداری که دچار تیروئید پرکار در بارداری است، باید تحت نظر فوق تخصص غدد و متابولیسم باشد. درصورتی که با پرکاری تیروئید در بارداری مواجه هستید و یا در اطرافیان شما مادر مبتلا به هایپرتیروئیدیسم وجود دارد، این مقاله را تا انتها بخوانید و با ما همراه باشید.
پرکاری تیروئید
غده تیروئید به شکل یک پروانه در وسط گردن و در زیر حنجره واقع شده است و از موقعی که جنین وارد ده هفتگی می شود، شروع به فعالیت می کند. این غده دو هورمون T3 و T4 ترشح می کند. جنین از ده هفتگی به بعد به غده تیروئید خودش وابسته می شود. این دو هورمون تیروئید در مصرف ذخیره انرژی نقش مهمی دارند و چون در بیماری پرکاری تیروئید سطح این دو هورمون بالا می رود، سوخت و ساز بدن افزایش می یابد. حدودا ۱/۳ درصد از مردم به این مشکل مبتلا هستند و این بیماری در بانوان پنج برابر آقایان می باشد.
تیروئید پرکار چه تغییراتی را در بدن ایجاد می کند؟
وقتی تیروئید بیش از حد هورمون t3 یا t4 تولید می کند به این وضعیت پرکاری تیروئید گفته می شود، این مسئله منجر به تولید میزان کم tsh می شود. این هورمون به عنوان محرک تولید هورمون تیروئید، از هیپوتالاموس ترشح شده و وظیفه کنترل ترشح هورمون های تیروئید را به عهده دارد.افزایش هورمون تیروئید باعث افزایش سطح سوخت و ساز در بدن شده و میزان متابولیسم را تغییر می دهد. متابولیسم میزان انرژی را در سطح بدن شما کنترل می کند و پرکاری تیروئید عاملی است که مصرف انرژی را با افزایش سطح متابولیسم بالا می برد. اغلب پرکاری تیروئید در سن ۲۰ تا ۴۰ سال و در سال های باروری در زنان خودنمایی می کند.
خوشبختانه، پرکاری تیروئید در بارداری امری شایع نیست ولی وجود این بیماری می تواند برای مادر و جنین خطرآفرین باشد. در حقیقت به این دلیل که علائم پرکاری تیروئید در زنان باردار مشابه علائم بارداری از جمله خستگی، احساس گرما یا اضطراب است ممکن است متوجه آن نشوید ولی به دلیل خطراتی که این بیماری برای جنین و مادر ایجاد می کنند محتاط بودن نسبت به آن بسیار مهم است. پرکاری تیروئید در صورتی که کنترل نشود، در زنان باردار می تواند منجر به سقط جنین، زایمان زودرس، فشار خون بالا، یک نوزاد کم وزن و نارس و دیگر مشکلات شود.
بررسی علل تیروئید پر کار در دوران حاملگی
- بیماری Graves: در این بیماری چون بر علیه هورمن های تیروئید پادتن تولید می شود، پرکاری تیروئید اتفاق می افتد که موجب بیرون زدن چشم ها و از دست دادن شکل طبیعی آنها می شود. سن شایع ابتلا به این بیماری در زنان ۲۰ تا ۴۰ سالگی می باشد.
- تیروئیدویت پس از زایمان: چون علائم این بیماری با علائمی که مادران بعد از زایمان در شیردهی دارند تقریبا مشابه است، معمولا دیر تشخیص داده می شود. نشانه های این بیماری شامل خستگی، دردهای عضلانی و چاقی می باشد. اگر این بیماری ویروسی باشد موجب تیروئید بزرگ، دردناک و حساس می گردد.
- پرکاری گذاری نیمه اول حاملگی: وقتی تخم در رحم شروع به لانه گزینی می کند، هورمون جفتی hcc افزایش می یابد و در هفته دوازدهم بارداری، به بالاترین میزان خود می رسد و بعد تا هفته هجدهم بارداری، شروع به پایین آمدن می کند و از این هفته تا آخر حاملگی ثابت می ماند. چون ساختمان شیمیایی این هورمون به هورمن محرک تیروئید شبیه است موجب پرکاری تیروئید می شود و در خانم هایی که دو قلو و چند قلو باردار هستند و یا در بارداری های مول (بچه خور) این اتفاق می افتد. البته نیازی به درمان نیست چون از نیمه دوم حاملگی از بین می رود.
- پرکاری تیروئید در دوران حاملگی به علت استفراغ های شدید: در بانوان حامله ای که میزان hcc و استرادیول خون آنها بیشتر است و موجب استفراغ های شدید تر می شود که بازهم در دو قلو و چند قلو ها این امر شایع تر است و نیازی به درمان ضد تیروئیدی هم ندارد.
چگونه پرکاری تیروئید تشخیص داده میشود؟
در اغلب اوقات زنان قبل از بارداری متوجه پرکاری تیروئید خود می شوند. برای تشخیص پرکاری تیروئید، پزشک بیمار را معاینه می کند و یک آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون های تیروییدی درخواست میکند.سطح پایین TSH به همراه سطح بالای T4 (که تیروکسین نیز نامیده می شود) نشان دهنده پرکاری تیروئید است. آزمایش دیگری که برای تشخیص پرکاری تیروئید انجام می شود، آزمایش جذب ید رادیواکتیو است.زنان باردار و شیرده نباید این آزمایش را انجام دهند؛ بنابراین اگر باردار یا شیرده هستید به پزشک خود اطلاع دهید. این آزمایش میزان جذب ید در تیروئید اندازه گیری می کند. تیروئید از ید برای تولید هورمون تیروئیدی استفاده می کند.
علائم و نشانه های تیروئید پر کار در حاملگی
علائم پرکاری تیروئید در دوران حاملگی، در مادران باردار کمتری خود را بروز می دهد و به شرح زیر می باشد:
- احساس اضطراب
- تحریک پذیر شدن
- لرزیدن دست ها
- اختلال در خواب
- ضعف عضلانی در بازو ها و ران ها به طوری که نتوانند چیزی را از زمین بردارند یا از پله ها بالا و پایین بروند
- بی طاقتی در برابر گرما
- عرق کردن
- بالا رفتن ضربان قلب
- خستگی
- کاهش وزن
- دستشویی رفتن های پی در پی
- اختلال در حاملگی
- اختلال در پریودی
راه های درمان پرکاری تیروئید در بارداری
در درمان پرکاری تیروئید در دوران حاملگی به روش های ذیل عمل می کنیم:
- تجویز داروهای بتا بلوکر ها مانند پراپرانول که زمان مصرف آنها دو تا شش هفته بسته به نظر پزشک می باشد و تپش قلب و لرزش دستها و اضطراب را کم می کند.
- داروهای ضد هورمن تیروئیدی مانند تیونامیدها با اینکه از جفت عبور می کنند اما بهترین درمان هستند و باید در طول مصرف هر ماه از مادر باردار تست تیروئیدی گرفته شود.
- استفاده از روش ید رادیو اکتیو که بهترین درمان پرکاری تیروئید می باشد اما در صورت مصرف می شود که به دیگر درمان ها بدن بیمار جواب نداده باشد. البته در دوران حاملگی به هیچ عنوان از این روش استفاده نمی کنند چون باعث نقص جنین، سقط جنین و از بین رفتن تیروئید جنین می شود. حتی اگر بانویی برای درمان پرکاری تیروئید ید مصرف کرده است باید تا شش ماه از حاملگی جلوگیری کند و بعد از تنظیم هورمن ها با نظر و مشورت پزشک باردار شود
علل و علائم هموروئید یا بواسیر در بارداری
