آموزش قرآن دوم دبستان به همراه نمونه سوال

کتابي که قرار است در اختيار دانش آموزان قرار گيرد، شامل چه بخش هايي است؟

اين کتاب شامل 14 درس و 3 ياد آوري است و هر درس در 4 جلسه تدريس مي شود. اين كتاب از 6 بخش روخواني ( بخش خواني و شمرده خواني ) و روان خواني سوره ( تمرين قرائت آيات درس از طريق نوار صوتي يا كتاب گويا )، آشنايي با نمادهاي خط قرآن ( قواعد روخواني )، قصه ي آيه ها ( داستان هاي قرآني )، پيام قرآني و قرآن در تابستان تشکيل شده است. آموزش روخواني قرآن شامل دو بخش است بخش اول آموزش بخش خواني و شمرده خواني سوره ها و کلمات و عبارات قرآني است. در اين كتاب 14 سوره ي کوتاه قرآن مانند سوره هاي توحيد، ناس، فلق، کوثر، نصر، حمد، عصر، فيل، کافرون، انشراح، قدر، تين و... آمده است؛ در بخش دوم کلمات و عبارات قرآني، بيش تر به آموزش قوائد روخواني و تمرين و مهارت اجراي صحيح آن در حين خواندن توجه شده است.

کتاب در قطع رحلي است و به صورت تصوير4 رنگ چاپ شده است. صفحات نخست كتاب به مقدمه اختصاص دارد كه در آن مطالبي اجمالي با عنوان سخني با اوليا و سخني با معلمان پرداخته شده است.

تعداد جلسات هفتگي آموزش قرآن پايه ي دوم ابتدايي در مدارس به چه شكلي است ؟

طبق مصوبه ي اخير شوراي عالي آموزش و پرورش، سه جلسه در هفته به آموزش قرآن اختصاص دارد. مديران و معلمان محترم بايد در تنظيم برنامه ي هفتگي دانش آموزان به اين تغيير مهم توجه كنند.

همان طور كه گفتم هر درس شامل 4 جلسه است؛ لازم است معلمان محترم اين نكته توجه كنند كه به طور كلي براي هر جلسه، دو فعاليت مهم و اساسي اختصاص داده شده است. در جلسه ي اول، سوره آموزش داده مي شود که آن نيز شامل دو بخش مي شود. بخش خواني سوره از روي لوحه ي آموزشي و سپس جمع خواني دانش آموزان همراه با نوار آموزشي که در واقع همان روان خواني سوره است.

در جلسه ي دوم نيز دو بخش داريم که شامل، تمرين روخواني و روان خواني سوره جلسه قبل براي تثبيت يادگيري آن و تدريس قاعده ي جديد مي شود. به طور مثال، سوره در يك جلسه تدريس مي شود و در جلسه ي بهد ابتدا تمرين و ژرسيده مي شود. و هم چنين در كلمات، عبارات و آياتي كه به منظور آموزش نماد ‹‹ ة ›› آورده شده است، ابتدا معلم با استفاده از لوحه آن را به دانش آموزان به صورت بخش بخش آموزش مي دهد. هنگامي که خواندن بخش بخش و دسته جمعي از روي لوحه تمام شد، آن گاه از دانش آموزان مي خواهد كه آن را از روي کتاب درس خود آرام و شمرده بخوانند.

در بخش ديگري از كتاب به آموزش پيام هاي قرآني اشاره شده است، در واقع هدف از گنجاندن اين کلمات در کتاب قرآن ابتدايي اين است كه دانش آموزان به تدريج با فهم قرآن آشنا شوند. به همين منظور به معناي برخي لغات ساده و پرکاربرد قرآن اشاره شده است. اين مطلب در کتاب هاي آموزش قرآن پايه هاي اول تا ششم ابتدايي آمده است.

به نظر من قرآن تنها کتابي است که وقتي آموزش داده مي شود، عملاً به آن ها گفته مي شود : ‹‹ بخوان و نفهم ›› و اين يكي از اشکالات مبنايي آموزش قرآن كريم در کشور است. خواندن و فهميدن دو روي يک سکه هستند که بايد در کنار يک ديگر محقق شوند. مگر مي شود انسان چيزي را بخواند و نفهمد؟ از اين رو سعي شده است با قرار دادن کلماتي ساده و قابل فهم براي دانش آموز، خواندن قرآن قابل فهم شود.

هم چنين علاوه بر پيام هاي قرآني، داستان هاي قرآني كه با هدف ايجاد و تقويت علاقه ي دانش آموزان به يادگيري قرآن كريم آمده است.

آيا در آموزش مهارت روخواني به تمرين و پرسش و تعميق ياد گيري توجه شده است ؟

علاوه بر آن چه گفته شد، تمرين هايي نيز براي تثبيت مهارت خواندن، در كتاب بيايد. که در قالب چند نوع مختلف ارائه شده است. تمرين هايي که براي روخواني سوره انجام مي شود و تمرين هايي که در بخش قوائد آورده شده اند.

تدريس و تمرين روخواني به اين گونه هست که معلم در جلسه ي اول سوره ي جديد را به دانش آموزان به وسيله ي لوح و سپس نوار ياد مي دهد وآن گاه از دانش آموزان داوطلب سوال مي كند، همين کار در جلسه ي بعدي عيناً تكرار مي شود اما پرسش روخواني نه به صورت داوطلبانه بلكه معلم تلاش مي كند كه از همه سوال كند؛ اين روش درباره ي تدريس و تمرين نوار آموزشي نيز صادق است.

تمرين هايي نيز در بخش قوائد آورده شده است که بايد از روي لوحه بخش خواني شوند. نكته ي مهم در اين جا غير مستقيم بودن آموزش قواعد است. يعني اين كه به جاي آموزش قواعد در ابتداي كلاس، قواعد در لابه لاي تدريس و تمرين خواندن سوره و عبارات قرآني به دانش آموزان آموزش داده مي شود.

هدف از سوره هاي بخش قرآن در تابستان چيست ؟ آيا دانش آموزان اين سوره ها را مي خوانند؟

به موضوع خوبي اشاره كرديد. در انتهاي کتاب نيز آياتي در بخش قرآن در تابستان آورده شده که فقط مخصوص تابستان نيست بلکه معلمان مي توانند پس از چند بار تمرين از لوحه و نوار آموزشي، دانش آموزان را به ‹‹ خواندن متن هاي جديد ›› تشويق کنند. چراکه استفاده ي مکرر از لوحه آموزشي سبب کاهش دقت ديداري دانش آموزان مي شود؛ بنابراين تکرار بيش از حد خواندن يك سوره، به كسب مهارت روخواني دانش آموزان كمك نمي كند بلكه روان خواني انان را تثبيت مي كند. اين نكته مهم است اگر معلم مي خواهد مهارت روخواني را در دانش آموزان خود تقويت شود بايد بكوشد همواره دانش آموزان را به روخواني متن هاي جديد تشويق کند. اين متن هاي جديد در بخش قرآن در تابستان آورده شده.

پيشنهاد مي شود هنگامي که معلمان با وقت اضافه در کلاس خود مواجه مي شوند به بخش قرآن در تابستان مراجعه کنند و به تمرين روخواني آن بپردازند. معلم از ابتداي سال مي تواند به اين بخش رجوع کند. اين کار هم به جذابيت کلاس و هم بر تعميم مهارت يادگيري روخواني قرآن کمک مي کند اين معلمان به تدريج رشد و ارتقاي توانايي خواندن قرآن را در دانش آموزان خود خواهند ديد.

هدف از گنجاندن پيام هاي قرآني در کتاب درسي چيست؟

مهم ترين هدف پيام قرآني اين است که ‹‹ مهارت تفکر ›› را در دانش آموزان تقويت کند اين در حالي است که معلمان اين بُعد از کار را کم تر مورد توجه قرار مي دهند. به اين معنا که هنگامي که به پيام قرآني مي رسند، به جاي آن که دانش آموزان را به مهارت تفکر وادار کنند و مهارت گفت و گو و ابراز نظر و عقيده را در آن ها تقويت کنند، به ارائه ي سخنراني و عنوان کردن مسائل اخلاقي و تربيتي بر مي آيند؛ در صورتي که بايد به اين نکته توجه داشته باشند که درس قرآن با درس ديني متفاوت است. آن چه اين معلمان در تدريس پيام قرآني عمل مي کنند هدف اصلي درس ديني است، هرچند درس قرآن نيز همانند ساير دروس، خود را در آموزش مسائل اخلاقي مکلف مي داند، اما درس قرآن در واقع به دنبال آن است که در پيام هاي قرآني به دانش آموزان مهارت تفكر و تعمق را نهادينه كند.

توجه به اين نكته مي تواند سودمند باشد : از آن جايي که پيام هاي قرآني، يکي از جمله هاي معروف قرآن كريم است، از اين رو بايد اين بخش را با تکرار و خواندن هاي پياپي توسط دانش آموزان كاملاً آشنا و كاربردي شود. پيام قرآني بايد حتما توسط چند دانش آموز خوانده شود و نبايد به يک بار خوانده شدن آن در کلاس بسنده کرد.

داستان هاي قرآني چه جايگاهي در برنامه ي درسي قرآن دارد ؟

اگر داستان هايي از قرآن در کتاب درسي آورده شده، هدف آن بود که به واسطه داستان هاي قرآني، دانش آموزان را به قرآن علاقه مند کنيم نه آنکه در آن بخش، زندگي نامه ي مثلاً حضرت موسي عليه السلام را مطرح کنيم؛ و يا آن که بخواهيم تنها به مسائل تربيتي توجه داشته باشيم. هدغ و نگاه ما در داستان هاي قرآن نه يک نگاه تاريخي است و نه يك نگاه سيره اي. نگاه سيره اي هدف درس ديني است و نگاه تاريخي هدف درس تاريخ است ودر س قرآن صرفاً از داستان ها براي ايجاد تنوع و جذايت اسفاده مي كند.

اين نكته مهم است معلمان عزيز سعي کنند در گفتن داستان ها، حدود داستاني را که در کتاب گفته شده، رعايت کنند. اختصاص حداکثر 15 دقيقه از زمان تدريس به داستان کافي است تا دانش آموزاني که به اين حوزه از قرآن علاقه مند هستند، تشويق شوند؛ بهتر است بيش ترين زمان آموزش قرآن به تقويت مهارت خواندن قرآن اختصاص داده شود.

بسیاری از والدین و دانش آموزان تمایل دارند علاوه بر نسخه کاغذی هر کتاب ، نسخه الکترونیکی یا PDF آن را نیز در اختیار داشته باشند . لذا وزارت آموزش و پرورش هر ساله علاوه بر انتشار نسخه کاغذی کتاب آموزش قرآن پایه دوم دبستان ، نسخه PDF آن را نیز به صورت رایگان در پایگاه کتاب های درسی منتشر می کند . در این مطلب همه آنچه که شما برای آموزش قرآن احتیاج دارید را در این مطلب گرد آوری کرده ایم همراه ما باشید.

آموزش علوم دوم دبستان به همراه نمونه سوال