انواع کوارتز چیست؟

کوارتز یکی از مهمترین سنگ های معدنی در روی زمین است که یکی از مهمترین گروه های سنگ های قیمتی در بین سنگ های رنگی را در دنیا تشکیل می دهد.کوارتز به عنوان دومین ماده معدنی از نظر فراوانی بر روی پوسته زمین بعد از فلدسپار ها است.نام کوارتز برگرفته از واژۀ آلمانی ” quarz” است که از کلماتی اسلاوی و لهستانی نشات می گیرد و به معنی “سخت” است.کوارتز سنگی با سختی 7 در مقیاس موهس است.برای محاسبۀ سختیِ بقیۀ سنگ های قیمتی اغلب از کوارتز استفاده می شود و آنها را با این سنگ مقایسه می کنند.تمام سنگ های قیمتی کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید با درجات و ساختار های مختلف هستند.دو شاخه اصلی کوارتز شامل کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز کرپیتو کریستالی است.کوارتز ماکرو کریستالی شامل آمتیست، سنگ کریستال، کوارتز آبی، سیترین، چشم عقاب، پرسیولیت، کوارتز چشم گربه ای، کوارتز دودی، کوارتز صورتی و چشم ببری است.وارتز ماکروکریستال نسبت به کریپتوکریستال شفاف تر و بزرگتر بوده کوارتز کریپتوکریستال دارای کریستال های میکروسکوپی است که در اکثر مواقع حتی دیده نمی شود.
سنگ های قیمتی کوارتز بسیار جذاب، بادوام و سخت هستند.همچنین در اغلب موارد، کوارتز نسبتا ارزان و در دسترس عموم است اما بعضی از کوارتز ها بسیار نادر هستند در حالی که بعضی دیگر به راحتی در دسترس میباشند.کوارتز به عنوان یک سنگ بسیار متنوع است و می توان آن را به شکل ها و اندازه های مختلف برش داد.برای قرن ها کوارتز در ساخت زیورآلات و جواهرات مورد استفاده قرار می گرفته است.اما امروزه کوارتز نه تنها یکی از سنگ های قیمتی در تجارت سنگ های رنگی است بلکه کاربرد زیادی در صنعت نیز دارد.

انواع کوارتز

در کوهی (کوارتز آلفا)

کوارتزی بی رنگ، شفاف و خالص است. محل اصلی پیدایش آن در فاز هیدروترمالی و پگماتیت هاست. دارای سیلیسیم و اکسیژن و ناخالصی هایی چون آب و کربنات کلسیم، لیتیم، سدیم، آلومینیوم و منیزیم و گاهی روتیل و آکتینولیت محبوس در کوارتز است.

رتیل (کوارتز دودی)

این کانی به اشتباه توپاز دودی هم گفته می شود. این نوع کوارتز به رنگ دودی و قهوه ای و حاوی مقداری مواد رادیواکتیو است. محل پیدایش آن در فاز هیدروترمالی و پگماتیتی است.

آمیتیست یا بلورین ارغوانی (کوارتز بنفش)

این نوع کوارتز دارای رنگ بنفش کم رنگ تا خیلی پررنگ و ارغوانی است. کوارتز را نیز می توان توسط تابش اشعه ایکس بنفش کرد. آمیتیست با حرارت دادن به رنگ توپاز درمی آید. اگر آن را تا حد سوختن حرارت دهیم گاهی به رنگ سبز درمی آید.

سیترین (کوارتز زرد)

نوعی در کوهی است که در طبیعت به رنگ زرد روشن تا زرد تیره دیده می شود که رنگ آن مربوط به یون آهن است.

بولیویانیت (کوارتز آمترین)

سنگی دو رنگ است که از ترکیب سیترین طلایی و آمیتیستی ارغوانی ایجاد شده است.

انواع عقیق یمنی چیست؟

رزکوارتز یا کوارتز صورتی

این کوارتز حاوی اندکی اکسید منگنز است. اغلب شیار دارد و رنگ آن در مقابل نور ثابت نیست. نوعی کوارتز درشت دانه که دارای رنگ قرمز روشن تا رنگ پریده است.

ژاسپ

کوارتزی است دارای دانه های ظریف و رشته های باریک که محل پیدایش آن ها در شکاف ها، درزه ها و توف های آتش فشانی و آهکی و سیلیسی و خاک های رسی است. کاربرد آن در هنر، اجناس دکوری، صنعت و سنگ جواهر یا نمونه های یشمی است.

چرت یا سنگ چخماخ(Flint)

چرت کوارتزی میکروکریستالین یا کریپتوکریستالین است. این کوارتز به صورت گرهک ها (Nodules) و توده های سفت شده (Concretionary Masses) و گاهی به شکل کانسار لایه ای ایجاد می شود. نمونه زیر حدود ده سانتی متر عرض دارد و از جاپلین میسوری(Joplin Missouri) به دست آمده است. از آن در ساختن تیغه های برشی و ابزار جراحی به کار گرفته می شود.

آونتورین

گونه ای رنگارنگ از کوارتز که حاوی ادخال های براق فراوانی از کانی هایی مانند میکا یا هماتیت است. آونتورین اغلب به عنوان سنگ های تزیینی، برش و صیقل استفاده می شود. رنگ های معمول آن سبز، نارنجی و آبی هستند. نمونه زیر در حدود ده سانتی متر پهنا دارد و در هندوستان به دست آمده است.

سافایر (یاقوت کبود)

نوعی کوارتز، دارای دانه های درشت که توسط دانه های هورنبلند به رنگ آبی سیر درمی آید. محل پیدایش آن کشورهای اسکاندیناوی و آفریقای جنوبی است. بیشترین کاربرد آن برای ساخت جواهرات است.

چگونگی به وجود آمدن سنگ کوارتز

آب های داغ دارای محلول های SiO۲ در شکاف هاو درزها سرد می شوند و رسوب SiO۲ در این مکان ها بلورهای زیبای کوارتز را به وجود می آورند.کوارتز تورمالینی یکی از انواع بسیار جالب وزیبای کوارتز است که رشته های تورمالین را در بلور زیبا وشش وجهی خود جای داده است.کوارتز به خوبی در مقابل هوازدگی ازخود مقاومت نشان می دهد و در دمای تقریبی ۱۶۷۰ درجه سانتی گراد ذوب می شود.کوارتز، که از سیلیکون و اکسیژن تشکیل شده، شایع ترین ماده معدنی در کره زمین است. ۶۰ فیصد کره خاکی زمین از کوارتز ساخته شده است.