انفجار و رشد چشمگیر عرصه دیفای در طی چند ماه اخیر، توجه تمام افراد حاضر در دنیای رمزارزها را به خود جلب کرده است و قطعا شما نیز از این ماجرا باخبر هستید. رمزارزهای بی همتایی نظیر کریپتوپانکس (CryptoPunks که در سال ۲۰۱۷ به طور رایگان به هر فردی که کیف پول اتریوم داشت اهدا می شد) اکنون بیش از ۷ میلیون دلار فروخته می شوند. اوایل سال جاری، گران ترین و با ارزش ترین NFT توسط کریستی (Christie) نزدیک به ۷۰ میلیون دلار فروخته شده است.
با توجه به مجموع فروش NFT در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱ که تقریبا ۱.۲۵ میلیارد دلار شده است، می توان گفت که این نوع رمزارزها هم چنان به حضور خود ادامه خواهند داد. هم چنین این موضوع مشخص است که اگرچه بازار توکن های بی همتا ارزش شگفت انگیزی دارد، اما کمتر به این موضوع پرداخت شده است که چه چیزی باعث ارزشمند شدن یک NFT می شود. اگرچه فروش چند میلیون دلاری توکن های غیرمثلی ممکن است توجه شما را جلب کرده باشد، اما میانگین قیمت هر NFT فقط ۱۲۰ دلار است. در ادامه به عوامل تعیین کننده ارزش NFTها می پردازیم. با ما همراه باشید.
آشنایی با ماتریس ارزش گذاری NFT
هیچ کتاب قانونی در مورد چگونگی ارزیابی ارزش NFT وجود ندارد. معیارهایی که برای ارزیابی شرکت های خصوصی یا ابزارهای سرمایه گذاری معمولی مانند سهام استفاده می کنید، به سادگی برای NFT ها قابل اجرا نیستند. معمولاً پرداختی که توسط آخرین خریدار انجام می شود، نشانی از ارزش دارد. با این حال، پیشبینی اینکه خریدار بعدی با چه قیمت آن NFT را می خرد همچنان دشوار استاکثر خریداران فاقد مهارت هایی هستند که ارزش NFTها را به طور منطقی تعیین کنند و قیمت های خود را بر اساس حدس و گمان قرار دهند. برای فروشندگان نیز، تعیین اینکه چه چیزی ممکن است برای توکن هایی که در اختیار دارند، دریافت کنند دشوار است. با گذشت زمان، ارزش NFT ها توسط تصوری هدایت می شود که خریداران و فروشندگان ممکن است هیچ گونه کنترلی بر آن نداشته باشند.
شاید ذکر یک مثال قضیه را روشن تر کند. یک اثر هنری NFT ممکن است برای مدت معینی تقاضای زیادی داشته باشد، زیرا خریداران احتمالی تصور می کنند که این اثر نادر است و انتظار دارند در آینده نزدیک ارزش کسب کنند. سپس، ناگهان ممکن است متوجه شوند که تصویر دیجیتال به صورت رایگان در اینترنت در دسترس است و ممکن است هیچ خریداری برای NFT باقی نماند.
عوامل تعیین ارزش NFT
آیا تاکنون فکر کرده اید که چرا قیمت برخی NFTها بسیار بالاست؟! چرا دو توکن غیرمثلی شبیه به هم وجود دارند، ولی ارزش یکی از آنها چند میلیون دلار است و دیگری چند سنت؟ عواملی وجود دارند که ارزش NFTها را تعیین می کنند.ممکن است NFT آثار هنری هنرمندان مشهور یا توکن های مربوط به دارایی های مشهود معتبر ارزش مشخصی داشته باشند. اما در اکثر موارد سرمایه گذاران و معامله گران نمی توانند به راحتی ارزش یک NFT را تعیین کنند. در اینجا به چند مورد از عواملی که می توانند در تعیین ارزش NFT به کار روند اشاره می کنیم:
1. ارزش NFT و کمیابی (Rarity)
تقاضا برای توکن NFT با کمیابی آن رابطۀ مستقیم دارد. اما چگونه می توان فهمید که یک توکن کمیاب است؟ آثار هنری منحصر به فردی که به دست هنرمندان مشهور خلق می شوند و همچنین توکن هایی که از سوی سلبریتی های درجه یک ساخته می شوند، نمونه هایی از NFT کمیاب به شمار می آیند. برخی از آیتم های نادر بازی ها هم در این دسته قرار دارند. عامل کمیابی باعث می شود ارزش ذاتی این دسته از توکن های NFT افزایش یابد.گواهی تغییرناپذیر مالکیت توکن NFT به مالک آن حس تمایز می دهد و در نتیجه ارزشمند می شود. در این مورد می توان به اولین NFT جک دورسی اشاره کرد که عنصر کمیابی باعث ارزشمندی آن شده است.
2. کاربرد (Utility)
کاربرد و سودمندی توکن NFT پارامتری اساسی است که می تواند معیاری برای تعیین ارزش پروژه ها باشد. برای اینکه یک NFT ارزشمند باشد، لازم است در یک اپلیکیشن واقعی کاربرد و کارکرد داشته باشد. به عنوان مثال توکن های NFT می توانند جهت توکن سازیِ املاک و مستغلات، فلزات گرانبها و حتی اوراق بهادار به کار روند یا به روش های مختلف نمایانگر سرزمین مجازی و دارایی های مربوط به یک بازی باشند. جهان NFT هنوز نوپا است و با بلوغ و تکاملش در آینده، کاربردهای نوآورانه تری پیدا خواهد کرد.
هنگامی که یک توکن NFT ساخته می شود، در ابتدا بابت ویژگی های ذاتی خود دارای ارزش می شود. با گذشت زمان، بسته به کاربرد و قدرت جامعه، ارزشش افزایش می یابد. توکن های NFT دیسنترالند (Decentraland)، که به زمین های مجازی اشاره دارند، نمونه های این نوع از NFT هستند که بابت کاربردشان ارزشمند شده اند.
3. تعیّن و مشهود بودن (Tangibility)
آن دسته از توکن های NFT که با اشیای جهان واقعی و دارایی های مشهود مرتبطند، از عنصر تعیّن برخوردارند. تغییرناپذیری مالکیت در بلاکچین باعث می شود تعیّن و مشهود بودن واجد ارزش باشد. با استفاده از این امکان می توان از کلاهبرداری جلوگیری و از حقوق مالکیت دفاع کرد.توکن های NFT دارای ارزش عینی مناسب معاملات کوتاه مدت و بلند مدت هستند. برخی از NFT ها، مانند بلیط، تاریخ انقضا دارند. اما برخی دیگر در طول زمان بر ارزششان افزوده می شود؛ مانند آن دسته از NFT ها که نمایانگر املاک و مستغلات هستند.
4. ارزش NFT و هم کنش پذیری (Interoperability)
یکی دیگر از عواملی که در تعیین ارزش NFT ها به کار می رود، هم کنش پذیری است؛ یعنی قابلیت به کار گیری توکن در اپلیکیشن های مختلف. به عنوان مثال، تصور کنید سلاحی قابلیت آن را داشته باشد که در بازی های متفاوت به کار رود و این باعث می شود که شانس بیشتری برای افزایش قیمت داشته باشد؛ زیرا تقاضای آن توکن را افزایش می دهد. اگر یک توکن غیرمثلی بتواند روی بلاکچین های مختلف اجرا شود، تراکنش ها راحت تر انجام خواهند شد.با این حال، عملی ساختن هم کنش پذیری کار دشواری است؛ زیرا توسعه دهندگان مجبورند شبکه عظیمی از اپلیکیشن ها بسازند که در آن، این نوع از توکن ها به کار رود.
5. تأیید اجتماعی (Social proof)
تأیید اجتماعی و اقبال جمعی نسبت به یک پروژه NFT یکی از عوامل بنیادینی است که در تعیین ارزش NFT قطعاً تأثیرگذار است. برای اینکه مطمئن شوید که یک پروژه از تأیید اجتماعی برخوردار است، می توانید به شبکه های مجازی آن مانند توییتر و اینستاگرام سر بزنید. اگر تعداد اعضا و فالوورها پایین باشد، نشان از آن دارد که پروژه نتوانسته جایگاهی در میان مردم کسب کند.وقتی برای اولین بار با پروژه ای روبه رو می شوید، معمولاً کنجکاو خواهید شد که اطلاعاتی در مورد تیم پروژه به دست بیاورید. تأیید اجتماعی نشان می دهد که مردم چه فکری در مورد آن دارند و این به تصمیم گیری بانیان پروژه کمک خواهد کرد.
6. پیشینۀ مالکیت (Ownership history)
هویت ناشر و مالکان قبلی بر ارزش آن اثر می گذارد. توکن هایی که از سوی افراد و شرکت های مشهور و معتبر ساخته می شوند، به واسطۀ پیشینۀ مالکیتی خود ارزش زیادی می یابند. می توانید ارزش NFT خود را از طریق همکاری با شرکت های معتبر و برندهای خوشنام ارتقا دهید. با فروش مجدد این دسته از NFT ها می توان پول زیادی به جیب زد و جلب توجه کرد. بازارها و فروشندگان می توانند به خریداران کمک کنند تا اطلاعاتی در مورد مالکان پیشین NFT ها به دست بیاورند.
7. نقدینگی بالا (Liquidity premium)
NFT هایی که نقدینگی بالایی دارند از ارزش بیشتری برخوردارند. بازارهای ثانویه فرصتی برای معاملۀ توکن های NFT با استاندارد ERC یا BSC در اختیار خریداران قرار می دهند. معامله گران ترجیح می دهند پول خود را خرج آن دسته از NFT هایی کنند که حجم معاملاتی بالایی دارند؛ زیرا نقدینگی بالا کمکشان می کند راحت تر سود ببرند. نقدینگی بالا سبب می شود در صورتی که پلتفرم تعطیل شود، NFT همچنان ارزشمند بماند. اقتصاد توکنی بر افزایش تعامل و مشارکت تأکید دارد و از این رو، نقدینگی موجب افزایش ارزش خواهد شد.
8. سوداگری و سفته بازی (Speculation)
گاهی سوداگری و سفته بازی افزایش قیمت را تسریع می کند. به عنوان مثال، در سال 2017، قیمت کریپتوکیتی (CryptoKitty) تنها در سه روز، از 9 ETH به 253 ETH رسید. علی رغم اینکه برخی با سفته بازی به عنوان محرک ارزش مخالفند، اما انسان به صورت طبیعی به آن گرایش دارد و در عمل، گریزی از آن نیست.حتی در سیستم مالی متعارف هم ابزارهای مالی مختلفی مانند معاملات مشتقه بر اساس سفته بازی ایجاد شده اند. از این منظر، چندان جای تعجب نیست که سفته بازی بخش مهمی از اکوسیستم NFT ها نیز باشد.
تغییر مداوم در اکوسیستم NFT
NFT ها یک اکوسیستم نوپا هستند که در حال تکامل مداوم هستند. عوامل مختلفی که بر ارزش NFT ها تأثیر می گذارند به سرعت در حال تغییر هستند و برای افزایش دقت، باید همه آنها را در نظر بگیرید. علاوه بر این، ارزش به طور گسترده یک مفهوم ذهنی است، اگرچه ممکن است استدلال کنید که بحث در مورد ارزش ذاتی است. در این سناریو، حل و فصل چگونگی تعیین ارزش NFT آینده حتی چالش برانگیزتر می شود.از آنجایی که NFT ها یک نوع دارایی با امکانات بی پایان هستند، می توانیم با خیال راحت فرض کنیم که تطبیق پذیری آنها به طور پیوسته رشد می کند و فرصت های سودآور در زیر مجموعه های مختلف در دسترس خواهد بود. تعداد موارد استفاده از NFT با سرعت زیادی در حال افزایش است.
در حین بررسی ارزش NFT، فقط باید توجه داشته باشید که همه چیزهایی که می درخشند الماس نیستند. بنابراین صبور باشید و هنگام تصمیم گیری مجموعه ای کامل از عوامل را در نظر بگیرید. در زمانی که انواع بازارهای NFT در حال ظهور هستند، از پلتفرم های فراگیر مانند OpenSea گرفته تا جایگاه هایی مانند Real Nifty، انجام بررسی های لازم و تصمیم گیری آگاهانه اهمیت ویژه ای پیدا می کند.
آشنایی با توکن های غیر قابل تعویض یا غیرمثلی (NFT)
