ارز دیجیتال بیت کوین چیست و چگونه کار می کند؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، بیت کوین (Bitcoin) نوعی پول یا ارز غیرمتمرکز دیجیتال است که می توانید با آن خرید کنید، سفارش آنلاین انجام دهید، به هر کسی که دوست دارید در هر نقطه از جهان پول بفرستید یا آن را به عنوان نوعی سرمایه گذاری در نظر بگیرید.

احتمالا این روزها در اخبار و رسانه ها درباره بیت کوین چیزهایی شنیده باشید و در میان گشت وگذارتان در سایت های مختلف با مطلبی درباره اینکه بیت کوین چیست و یا چطور می توانید بیت کوین رایگان به دست بیاورید، برخورد داشته اید.

اما جدا از بحث بیت کوین های رایگان که به هیچ وجه نقطه شروع جالبی برای آشنا شدن با چنین پدیده بزرگی نیست، در این مطلب قرار است این نوآوری اقتصادی را بشکافیم و آن را از نظر تمامی جنبه ها مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید تا در ادامه به تمامی سوالاتی که از بیت کوین در ذهن دارید، پاسخ دهیم.

تعریف بیت کوین (Bitcoin)

بیت کوین (به انگلیسی:Bitcoin) با علامت BTC یک واحد پول مجازی است که تماما در اینترنت قرار دارد و از سیستم رمز نویسی خاصی استفاده می کند که باعث می شود بدون نیاز به نهاد مرکزی (مانند بانک مرکزی) و کاملا مستقل فعالیت کند.

• ساخت یک حساب رایگان Bitcoin
• انواع کیف پول بیتکوین

با یک مثال ساده با بیتکوین BTC آشنا می شویم.

یک اتاق شیشه ای بزرگ را در نظر بگیرید. داخل اتاق یک سری صندوق های کوچک شیشه ای وجود دارد که می توان داخل آن ها را دید. این صندوق های شیشه ای حساب بیت کوین افراد مختلف است. هر صندوق یک عدد منحصر به فرد دارد که بتوان با استفاده از آن به هر کس که مایل باشید آدرس صندوق خاصی را در اتاق بدهید. هر صندوق علاوه بر این عدد منحصر به فرد، یک قفل و یک شکاف برای واریز پول به آن دارد (می توان از شکاف به داخل صندوق پول ریخت ولی نمی توان بدون داشتن کلید از صندوق پول برداشت کرد).

از آنجایی که صندوق ها شیشه ای هستند می توان موجودی داخل هر صندوقی را دید.

فرض کنید که یک نفر می خواهد مبلغی را از یک صندوق به صندوق دیگری واریز کند. ابتدا باید وارد اتاق شود و با کلیدی که دارد صندق خودش را باز کند، مبلغ را بر دارد و به صندوق دیگر بریزد. از آنجایی که ابتدا گفتیم کل اتاق شیشه ای است پس همه ی افراد می توانند شاهد این ماجرا باشند. به همین خاطر است که تمام تراکنش های مالی بیت کوین قابل رویت هستند. این مسئله باعث شده که هیچ گونه کلاهبرداری در واریز و یا انتقال وجه نتواند شکل بگیرد.

در سیستم بیت کوین مبلغ هر حساب یا همان صندوق و همچنین هر تراکنش که انجام می شود برای همه قابل رویت است. تنها نکته ای که پنهان است آن است که هر صندوق مربوط به چه کسی است. چون بر خلاف سیستم بانکداری متداول که حساب ها به نام اشخاص ثبت می شوند در اینجا فقط کسی که کد مربوط به برداشت از صندوق (یا در مثال ما همان کلید) را دارد صاحب حساب است. این نکته باعث می شود که برخی از بیت کوین برای انجام تراکنش های غیر قانونی استفاده کنند.

بیت کوین تحت کنترل چه کسی است؟

بیت کوین بر خلاف پول های امروزی که عرضه و توزیع آن ها در اختیار دولت هاست، در کنترل هیچ فرد، گروه و یا سازمان خاصی نیست. افرادی که وارد شبکه این ارز دیجیتال می شوند، باید قوانین مربوط به شبکه را بپذیرند. این قوانین به صورت کدهای برنامه نویسی است که در اینترنت توسط همه قابل مشاهده است.

گروه های مختلفی در شبکه بیت کوین حضور دارند که از جمله مهمترین آن ها می توان به استخراج کنندگان (همان افرادی که احتمالا عکس آن ها را با بیل و کلنگ دیده باشید که در اصل هیچ شباهتی هم به این عکس ها ندارند!)، توسعه دهندگان (برنامه نویسانی که مسئولیت بهبود نرم افزار بیت کوین را به صورت داوطلبانه بر عهده گرفته اند) و نودهای شبکه (دستگاه هایی که به شبکه متصل شده اند) اشاره کرد.

هر یک از این گروه ها وظیفه خاصی در شبکه بر عهده دارد؛ برای مثال استخراج کنندگان یا ماینرها کار تایید انتقال بیت کوین ها که به آن تراکنش هم گفته می شود، را در شبکه انجام می دهند. یا توسعه دهندگان به صورت داوطلبانه مسئول ارتقای نرم افزار بیت کوین و قابلیت های آن هستند. نودها هم تاریخچه تراکنش هایی که در شبکه انجام می شوند را در هاردهای خود ذخیره و نگهداری می کنند.

بیت کوین در واقع تحت کنترل هیچ یک از این گروه ها، دولت ها یا افراد خاص دیگر نیست. نکته جالبی که بهتر است ناگفته نماند این است که همکاری و فعالیت گروه های مختلف حاضر در شبکه بیت کوین، موجب تداوم حیات و رشد آن می شوند.

اما به چه دلیل چنین سیستمی که در نگاه اول هم پیچیده به نظر می رسد، باید وجود داشته باشد؟ بانک ها و سیستم های مالی سنتی چه مشکلی دارند که ما را به سمت استفاده از بیت کوین سوق می دهند؟

هدف بیت کوین چیست؟

به طور خلاصه هدف پیدایش بیت کوین انتقال و یا ذخیره امن پول است. از همین جهت آن را می توان یک سیستم پرداخت و بانکداری دیجیتال امن دانست. بیت کوین در واقع کنترل واقعی پول را به دست خود افراد برگردانده و با کلمه عبور ویژه ای که کلید خصوصی نام دارد، تنها مالکین این کلیدها قادر به خرج کردن و انتقال بیت کوین ها خواهند بود.

از سوی دیگر پول های دیجیتال همواره با یک مشکل بزرگ روبرو بوده اند که «دوبار خرج کردن» نام دارد. این مشکل در اسکناس های کاغذی و پول های فیزیکی وجود نداشت، برای مثال شما نمی توانستید پولی را که در قبال خرید یک تلویزیون خرج کرده اید، دوباره برای خرید یک کالای دیگر استفاده کنید. اما در دنیای دیجیتال این موضوع فرق دارد. اگر پول دیجیتال مانند یک فایل باشد، شما می توانید آن را همزمان در دو محل جداگانه خرج کنید و تا فروشندگان از این موضوع اطلاع حاصل کنند، شما خریدهایتان را انجام داده اید. به خاطر همین هم تا قبل از حضور ارزهای دیجیتال همیشه یک سازمان مرکزی برای بررسی موجودی های اشخاص وجود داشت تا جلوی این اتفاق را بگیرد. اما با پیدایش بیت کوین وجود یک سازمان مرکزی از میان برداشته شد و مسئولیت بررسی این تراکنش ها به کل افراد شبکه محول شد. پس دیگر هدف مهم بیت کوین، حل مشکل دوبار خرج کردن بدون اعتماد به فردی دیگر بود.

چه کسی بیتکوین را ایجاد کرد؟

هیچ کس با اطمینان نمیداند! این پول توسط شخصی ایجاد شد که خودش را ساتوشی ناکاموتو Satoshi Nakamoto معرفی کرده است. هرچند این اسم ژاپنی به نظر می رسد اما خالق Bitcoin هیچگاه دیگر مشخصات فردی خودش را فاش نکرده است. او با دیگر طرفداران اولیه بیت کوین از طریق فرومهای آنلاین همکاری کرده است اما هرگز با دیگر افراد شبکه بیت کوین حضوری ملاقات نکرده است. سپس از ابتدای سال 2010 او فعالیت خود را در گسترش بیت کوین کاهش داد. آخرین فعالیت او در شبکه بیت کوین که ما می شناسیم در سال 2011 بوده است.

ما نمیدانیم ساتوشی ناکاموتو کیست اما میدانیم که اگر او روزی خودش را معرفی کند، شخصی بسیار ثروتمند خواهد بود. میلیونها بیت کوین در دوسال اول این پول تولید شدند و ساتوشی احتمالا صدها هزار از آنها را داراست. با قیمت امروز بیت کوین، او خیلی وقت است که یک میلیونر است.

قبل از تمام شدن این موضوع بگوییم که ناکاموتو مشعل خودش را به یک گسترش دهنده میانه رو به نام گاوین اندرسن Gavin Andressen داد که اکنون گسترش دهنده پیشروی پروژه است. اندرسن اکنون در محضر فاندیشن بیت کوین کار می کند.

چگونه کسی میتواند بیتکوین بدست آورد؟

• در صورت پرداخت وجه برای کالا یا خدمات
• خرید آن از صرافی بیت کوین
• مبادله بیت کوینها با کسی در نزدیکی خود
• بدست آوردن بیت کوین از راه استخراج رقابتی

خب به دست آوردن قطره ای هم هست که با کلیک کردن یا بخت آزمایی ها برنده می شوید که معتبرترین freebitco و moonbit است.

آدرس بیت کوین چیست؟

از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می کند. هر کیف پول شامل تعدادی جُفت کلید عمومی و خصوصی است. کلیدهای عمومی به آدرس های بیت کوین تبدیل می شوند که به عنوان آدرس برای دریافت بیت کوین به پرداخت کننده اعلام می شوند. این آدرس ها در حالت قابل خواندن برای انسان ها به رشته ای با تقریباً ۳۳ نویسه تبدیل می شوند که همیشه با عدد ۱ یا ۳ شروع می شوند.

ایجاد یک آدرس جدید عملی کاملاً محلی و بی نیاز از اتصال به شبکه همتا به همتای بیت کوین است.

در واقع هر فرد می تواند بیت کوین های خود را به یک آدرس بیت کوین دیگر ارسال یا اصطلاحاً واریز نماید. اکثر آدرس های بیت کوین بی معنی به نظر می رسند، اما امکان ایجاد آدرس های شخصی تر به وسیله نرم افزاری که به سرعت آدرس های بسیاری تولید می کند و آدرس هایی را که با الگوی مورد نظر همخوانی دارند، ذخیره می کند، وجود دارد.

بیتکوین چگونه ساخته می شود؟

شبکه همچنین وظیفه تولید و ساختن بیتکوین را هم بر عهده دارد. بیت کوین به وسیله بانک مرکزی چاپ نمی شود، بلکه افرادی که از نرم افزار بیتکوین روی کامپیوتر خود استفاده می کنند، آن را تولید می کنند. به این فرآیند استخراج (Mining) می گویند. شبکه، قوانینی برای تولید بیت کوین دارد، که چه کسی و چه وقت یک بیت کوین را تولید کند.

بیت کوین ها در کجا نگهداری می شوند؟

بیت کوین ها جسم فیزیکی ندارند و شما نمی توانید آن ها را در بانک پس انداز کنید. آن ها وجود دارند فقط به این دلیل که شبکه موافق وجود داشتن آن ها است و شما صاحب آن هستید، فقط به خاطر اینکه شبکه موافق این است که شما مالک آن باشید. سابقه مالکیت در یک دفتر کل، به نام بلاک چین (blockchain) ثبت می شود و توسط تمامی کامپیوترهای موجود در شبکه بیت کوین مشاهده و نگهداری می شود.

این دفتر کل سوابق کسانی که مالک بیتکوین هستند را نگهداری می کند؛ اما نه به صورت نام و حساب بانکی، بلکه از طریق آدرس های بیت کوینی این کار را انجام می دهد که از کاراکترهای تصادفی و طولانی ایجاد می شود. به سادگی نمی توان پی برد که صاحب این آدرس بیت کوینی چه کسی است و به این ترتیب اگر سیستم به صورت صحیح مورد استفاده قرار بگیرد، کاملا ناشناس باقی خواهد ماند.

وقتی کسی بیت کوینی را برای شخص دیگری ارسال می کند، به شبکه گفته می شود که دفتر کل را بروزرسانی کند و از آدرس بیت کوینی شخص فرستنده کم شده و به آدرس بیت کوینی شخص گیرنده اضافه می شود.

خب اگر بیتکوین دارای جسم فیزیکی و قابل لمس نیست، پس چطور از آن نگهداری کنیم؟ در واقع شما از بیتکوین نگهداری نمی کنید، بلکه در واقع شما از سوابق نقل و انتقال Bitcoin نگهداری می کنید. که آن هم از یک آدرس طولانی از عدد و حروف تشکیل شده است و به مثابه رمز عبور شما تلقی می شود. شما می توانید این آدرس را در نرم افزار کیف پول الکترونیکی نگهداری کنید یا حتی آن را روی کاغذ پرینت بگیرید. به خاطر داشته باشید که خود شبکه اطلاعات، اینکه کدام آدرس چه مقدار بیتکوین در اختیار دارد را در خود ثبت کرده است. شما تنها چیزی که نگهداری می کنید، همان آدرس یا رمز شخصی است که به شما اجازه می دهد به بیت کوین های خود دسترسی پیدا کنید و یا آن را به شخص دیگری منتقل کنید.

انواع والت یا کیف پول های ارز های رمز پایه

انواع مختلفی از والت یا کیف پول های ارز های رمز پایه مانند بیت کوین وجود دارد که به شما امکان نگهداری و دسترسی به دارایی خود را فراهم می کند. این کیف پول ها به سه دسته ی عمده ی نرم افزاری، سخت افزاری و کاغذی تقسیم می شوند. کیف پول های نرم افزاری نیز به سه نوع کامپیوتری، موبایلی و آنلاین تقسیم می شوند. در ادامه، توضیح کلی در خصوص هر کدام از این کیف پول ها را در اختیارتان قرار می دهیم.

کیف پول کامپیوتری: این نوع کیف پول به صورت نرم افزاری روی کامپیوتر شخصی یا لپ تاپ نصب می شود. چنین کیف پولی تنها از طریق کامپیوتری که روی آن نصب شده است قابل دسترسی است. کیف پول های کامپیوتری یکی از امن ترین گزینه ها برای بیت کوین شما هستند، اما اگر کامپیوتر شما هک شود یا به ویروس آلوده شود، امکان اینکه دارایی شما در معرض خطر قرار بگیرد وجود دارد.

کیف پول آنلاین: این نوع والت روی سرویس های ابری کار می کند و از هر دستگاهی در هر مکانی قابل دسترسی می باشد. با وجود اینکه دسترسی به کیف پول های آنلاین راحت تر و سریع تر است، این کیف پول ها کلید خصوصی ارز شما را به صورت آنلاین ذخیره می کنند و توسط یک شخص ثالث کنترل می شوند. همین مسئله باعث می شود که این نوع از کیف پول ها نسبت به هک شدن و به سرقت رفتن آسیب پذیر تر باشند.

کیف پول موبایلی: این نوع کیف پول ارز دیجیتال به صورت یک اپلیکیشن روی تلفن همراه شما نصب می شود و از آنجایی که می تواند در هر جایی استفاده شود بسیار کاربردی است. کیف پول های موبایلی معمولا از کیف پول های کامپیوتری ساده تر هستند و این به دلیل فضای محدود گوشی های موبایل نسبت به کامپیوتر است.

کیف پول سخت افزاری: نوع سخت افزاری والت ها کلید خصوصی ارز را روی یک دستگاه سخت افزاری مانند یک USB ذخیره می کنند. با وجود اینکه در کیف پول های سخت افزاری تراکنش ها به صورت آنلاین انجام می شود، نگهداری ارز به صورت آفلاین انجام می شود که امنیت بیشتری را به ارمغان می آورد.

کیف پول کاغذی: استفاده از این نوع از کیف پول ها بسیار ساده است و در عین حال امنیت بسیار بالایی را برای کاربران فراهم می کنند. کیف پول کاغذی هم می تواند به نسخه ی پرینت شده ی کلید خصوصی و عمومی اشاره کند و هم به نرم افزاری که این کلید ها را برای چاپ تولید می کند. استفاده از کیف پول های کاغذی به هیچ وجه پیچیده نیست

بیت کوین چگونه کار می کند؟

بیت کوین می تواند به ارز مجازی بیتکوین و یا به تکنولوژی مربوط به آن گفته شود. بدون اینکه نیاز باشد به جزئیات فنی بپردازیم، می توان توضیح داد که بیت کوین روی یک لجر یا اهرم گسترده عمومی به نام بلاک چین کار می کند که در آن تمام تراکنش های تایید شده داخل بلوک هایی ثبت می شوند. زمانی که یک بلوک وارد سیستم می شود، این بلوک به تمام کامپیوترهای همتا به همتا (peer-to-peer) ارسال می شود تا کاربران شبکه آن تراکنش ها را تایید کنند. بدین ترتیب، تمام کاربران از تمام تراکنش ها آگاه هستند که از این طریق از دزدی و دوبار پرداخت جلوگیری می شود. دو بار پرداخت یعنی شخصی یک ارز را دوبار خرج می کند. این فرآیند نیز به کاربران بلاکچین کمک می کند که به سیستم اعتماد کنند.

کامپیوترهای روی شبکه بلاک چین مسائل سخت ریاضی را حل می کند و به این طریق بیت کوین تولید شده و به آن ها پاداش داده می شود. به این فرآیند ماینینگ یا استخراج بیت کوین نیز می گویند. ریاضیات سیستم بیت کوین به گونه ای تنظیم شده اند که به مرور زمان فرآیند ماین بیت کوین سخت تر شود و تعداد کلی بیت کوین هایی که می توانند ماین شوند 21 میلیون عدد می باشد. بدین ترتیب، هیچ راهی برای یک بانک مرکزی وجود ندارد که بتواند با تولید حجم زیادی از بیت کوین آن را بی ارزش کند.

تفاوت بیتکوین با ارزهای سنتی چیست؟

اگر دو سمت یک معامله تمایل داشته باشند، بیت کوین می تواند برای خرید به صورت الکترونیکی استفاده شود. از این جهت، بیت کوین مشابه ارزهای سنتی و مرسومی مانند دلار، یورو یا ین است که آن ها نیز می توانند به صورت آنلاین مبادله شوند.

امّا بیت کوین از چند بسیار مهم با ارزهای رایج سنتی تفاوت دارد. این تفاوت ها همگی ویژگی های بیت کوین نیز محسوب می شوند:

1. نامتمرکز بودن (Decentralization)

مهم ترین ویژگی بیت کوین این است که نامتمرکز است. هیچ واحد جامعی برای کنترل و نظارت بر شبکه بیت کوین وجود ندارد. شبکه بیت کوین توسط گروهی از کدنویسان نگهداری می شود که به صورت داوطلبانه روی یک شبکه باز از کامپیوترهای جهانی کار می کنند. افرادی که با کنترل داشتن بانک ها و موسسات دولتی روی پولشان مشکل دارند، این ویژگی بیت کوین برایشان بسیار جذاب به نظر می رسد.

بیت کوین مشکل دو بار خرج کردن ارزهای الکترونیکی (که باعث می شود دارایی های دیجیتال به راحتی کپی شوند و دوباره استفاده شوند) را حل می کند و این کار را با استفاده از ترکیبی هوشمندانه از رمزنگاری و ایده های اقتصادی انجام می دهد. در ارزهای سنتی این ویژگی توسط بانک ها فراهم می شود که باعث می شود آن ها روی سیستم مالی کنترل داشته باشند. در بیت کوین، صحت تراکنش ها توسط یک شبکه باز و توزیع شده تامین می شود که متعلق به هیچ شخص خاصی نیست.

2. عرضه محدود (Limited supply)

ارزهای فیات (مانند دلار، یورو، ین و غیره) به صورت نامحدود عرضه می شوند، به این ترتیب که بانک های مرکزی می توانند هر چقدر که می خواهند پول چاپ کنند و می توانند ارزش پول را دستکاری کنند. صاحبان این ارزها (علی الخصوص شهروندانی که چاره ی دیگری ندارند) متحمل هزینه های این دستکاری ها می شوند.

امّا در مورد بیت کوین عرضه به شدت محدود است و به شدت توسط یک الگوریتم زیر ساخت کنترل می شود. هر ساعت تعداد بسیار کمی بیت کوین تولید می شود و این روند تا جایی ادامه پیدا می کند که 21 میلیون بیت کوین که تعداد کل آن است تولید شود. این مسئله باعث می شود که جذابیت بیت کوین به عنوان یک دارایی افزایش پیدا کند و در عمل، اگر تقاضا زیاد شود و عرضه ثابت باقی بماند، ارزش آن دارایی بیشتر و بیشتر می شود.

3. برگشت ناپذیر (irreversible)

بعد از اینکه یک تراکنش تایید شود، دیگر تحت هیچ شرایطی و توسط هیچ شخصی قابل بازگشت نخواهد بود. وقتی می گویم هیچ کس نمی تواند یک تراکنش را برگشت بزند منضورمان واقعا هیچکس است. نه شما، نه بانک شما، نه رئیس جمهور، نه ساتوشی و نه ماینر شما. اگر در این شبکه پول ارسال کنید، به محض ارسال همه چیز تمام می شود. اگر به اشتباه این کار را انجام دهید هیچکس نمی تواند شما را کمک کند. اگر شما بیت کوین خود را برای یک کلاه بردار بفرستید و یا یک هکر آن را از کامپیوتر شما بدزدد، دیگر هیچ راهی برای برگرداندن آن وجود نخواهد داشت.

4. ناشناس بودن (Pseudonymous)

هیچ کدام از تراکنش ها و حساب ها وابسته به هویت های دنیای واقعی نیستند. بیت کوینی که در یافت می کنید روی آدرس هایی است که به صورت رندوم روی زنجیره های حدودا 30 کاراکتری ثبت می شوند. در حالی که امکان آنالیز جرین تراکنش ها وجود دارد، لزوما نمی توان آن آدرس ها را به افراد حقیقی در دنیای واقعی نسبت داد.

5. بخش پذیر بودن (Divisibility)

کوچک ترین واحد بیت کوین ساتوشی نامیده می شود. یک ساتوشی برابر است با یک صد میلیونیوم یک بیت کوین. این قابلیت امکان انجام میکرو تراکنش ها را فراهم می کند که چنین چیزی در تراکنش های الکترونیکی سنتی وجود ندارد.

استخراج بیت کوین چیست؟

از آنجا که بیت کوین یک ارز غیرمتمرکز است و برای ادامه بقا نیاز به توزیع و تایید تراکنش ها به صورت غیرمتمرکز دارد. استخراج یک نوع فرایند رقابتی است که در پروتکل بیت کوین به منظور ایجاد انگیزه برای پایداری شبکه و تولید بیت کوین جدید طراحی شده است. در این عملیات برای ثبت یک بلاک در بلاک چین، کامپیوترهای ماینر باید طی فرایند ریاضی پیچیده، معادلات ریاضی را حل کنند و هر کس که زودتر به جواب برسد، بیت کوین تولید شده و به عنوان پاداش به او تعلق می گیرد. این کار نیازمند داشتن سیستم های سخت افزاری قدرتمند و برق است.

به منظور حفظ شبکه و تاخیر در تولید واحدهای جدید بیت کوین، استخراج بیت کوین به مرور زمان سخت تر و سخت تر می شود و پاداش استخراج کم تر می شود. در حال حاضر هر ده دقیقه ۱۲.۵ بیت کوین تولید می شود. تاکنون بیش از ۱۷ میلیون واحد بیت کوین استخراج شده است. پیش بینی می شود که استخراج تمام واحدهای بیت کوین تا سال ۲۱۴۰ طول بکشد.

آیا بیتکوین شامل مالیات می شود؟

درست است که سازمان مرکزی در ساز و Bitcoin وجود ندارد ولی بیت کوین ارز بدون پشتوانه ای نیست. به خودی خود Bitcoin شامل مالیات نمی شود ولی ممکن است کشور ها در قانون گذاری های خود برای آن قانون های مالیاتی در نظر بگیرند.

بیت کوین در ایران قانونی است؟

خیر بیت کوین در ایران فعلا قانونی نیست اما استفاده از بیت کوین در کشور جرم هم نیست.

قوه قضاییه به عنوان عالی ترین نهاد قانونی کشور، پیگیری و نظارت بر اجرای قانون را بر عهده دارد. بنابر فرایند تایید قوانین و مصوبات در مجلس، قوه قضاییه معمولا پس از اجرای یک قانون، بر اجرای آن نظارت می کند.

طبق ماده ۲ قانون مجازات عمومی، «هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تامینی یا تربیتی باشد جرم محسوب است و هیچ امری را نمی توان جرم دانست مگر آنکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی یا تربیتی تعیین شده باشد جرم محسوب می شود.»

بنابراین به دلیل عدم وجود مجازات برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا نگهداری بیت کوین نمی توان این عمل را جرم دانست.

با این وجود، دیگر نهادهای زیرنظر این سازمان مانند نیروی انتظامی در قبال کلاهبرداری های این حوزه به عنوان یک فناوری مسئولیت و اختیاراتی دارند. جدای بحث چیستی ارزهای دیجیتال، به عنوان یک فناوری، قانون می تواند پیگیری های لازم را تا جایی که ممکن باشد، انجام دهد.

به همین دلیل در صورت رخ دادن هرگونه کلاهبرداری، هک و یا عدم وفای به عهد در فضای ارزهای دیجیتال، یک فرد می تواند شکایت رسمی ارائه دهد و دادگاه به آن رسیدگی خواهد کرد.

ممنوعیت خرید و فروش توسط بانک مرکزی

بانک مرکزی ایران در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶، طی اطلاعیه ای به کارگیری ابزار بیت کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور را ممنوع اعلام کرد. اما این حکم به معنای ممنوعیت کامل بیت کوین و ارزهای دیجیتال نبود.

طبق این اطلاعیه هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانک ها، موسسات مالی و صرافی های دارای مجوز بانک مرکزی رسما ممنوع اعلام شد. این ممنوعیت از گذشته نیز وجود داشت اما برای آن بخشنامه رسمی صادر نشده بود. در واقع تنها بانک و صرافی های زیر نظر بانک مرکزی از خرید و فروش بیت کوین به صورت رسمی منع شدند.

پس از اعلام این حکم، ناصر حکیمی، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در گفت وگویی درباره اطلاعیه منتشر شده مبنی بر ممنوعیت خرید و فروش ارزهای دیجیتال، اذعان داشت که اطلاعیه ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال در مراکز پولی و مالی از سوی شورای عالی مبارزه با پولشویی، سیاست نهایی بانک مرکزی در پول های دیجیتالی نیست. در واقع هیچ سیاستی در هیچ زمانی نهایی نیست و سیاست ها به صورت بازه زمانی در نظر گرفته می شود.

از طرف دیگر در بحث تحریم ها و ساخت ارز دیجیتال ملی، بانک مرکزی در جایگاه مجری اصلی کار قرار دارد. طبق اخبار و گزارشات به انتشار رسیده، بنا بر این بود که تا پایان ماه شهریور سال ۱۳۹ ، سیاست های کلی بانک مرکزی در قبال ارزهای دیجیتال اعلام شود اما در زمان تالیف این گزارش این اتفاق رخ نداده است و دلیل آن را می توان شک و تردید بالا نسبت به این فضای نوپا دانست.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران، در واکنش به این پرسش که آیا ایران واقعا بطور جدی در حال بررسی استفاده از ارز دیجیتال به عنوان وسیله محاسبات متقابل است؟ به این صورت پاسخ داد که هنوز نمی توان با قطعیت در مورد این فضا چیزی گفت.

بانک مرکزی همچنین به دلیل آنچه که پولشویی و کلاهبرداری عنوان می شد، دستور مسدودسازی گسترده سایت های خرید و فروش بیت کوین و ارزهای دیجیتال را صادر کرد. در حال حاضر هیچگونه مجوز رسمی برای تاسیس صرافی یا سایت خرید و فروش ارزهای دیجیتال توسط بانک مرکزی صادر نمی شود و تمامی سایت ها و مراکز فعلی به صورت غیررسمی فعالیت می کنند. بانک مرکزی همچنین در این خصوص اطلاعیه ای صادر کرد.

به طور کلی بانک مرکزی سیاست صبر را در پیش گرفته است اما در قبال خرید و فروش این ارزهای دیجیتال خوشبین نیست. با توجه به بدون مقررات ماندن این فضا و گسترش محبوبیت ارزهای دیجیتال در بین مردم، قطعا به زودی باید شاهد اعلام سیاست کلی از طرف بانک مرکزی باشیم.

وضعیت قانونی استخراج بیت کوین در ایران

استخراج بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری در ایران به عنوان جرم شناخته نمی شود اما موضع کلی نهادهای قانون گذار درباره آن منفی است و به نظر می رسد که در آینده شاهد قوانین مشخصی درباره آن باشیم.

استخراج به صرفه ی بیت کوین از طریق دستگاه های استخراج به نام ای سیک (ASIC) انجام می شود. این دستگاه ها وارداتی هستند. اداره گمرک ایران، واردات دستگاه های استخراج را ممنوع کرده است و این دستگاه ها عمدتا به صورت قاچاق وارد کشور می شوند. همین باعث شده که قانون، حق ضبط و توقیف این دستگاه ها را داشته باشد.

بنابراین استخراج بیت کوین در ایران جرم نیست اما سازمان برق می تواند جلوی استفاده از برق برای این فعالیت را بگیرد و همچنین به دلیل قاچاق بودن دستگاه ها، نیروی انتظامی حق ضبط دستگاه ها و حتی انجام اقدامات قضایی را دارد.