اشعار خواندنی؛ شاهنامه فردوسی: هوشنگ - بخش 2؛ یکی روز شاه جهان سوی کوه / متن صوتی و معنی اشعار + تصاویر نسخه های کهن

خلاصه هوشنگ - بخش 1؛ یکی روز شاه جهان سوی کوه

هوشنگ با همراهانش به کوه می‌رود و ماری ترسناک می‌بیند. در تلاش برای دور کردن مار سنگی به طرف او پرتاب می‌کند. مار می‌گریزد اما از برخورد سنگ به صخره جرقه‌ای زده می‌شود و در میانهٔ سنگ آتشی درست می‌شود. اما هوشنگ از این رویداد روش ایجاد آتش با استفاده از سنگ چخماق را کشف می‌کند. به شادی این کشف شب آتشی بزرگ برمی‌افروزد و با همراهان جشن می‌گیرد و سالگرد آن روز را جشن سده می‌نامد. با این ترتیب کشف روش روشن کردن آتش از سنگ چخماق و جشن ساده یادگار هوشنگ است.

برگردان به زبان ساده

# یکی روز شاه جهان سوی کوه

گذر کرد با چند کس هم‌گروه

یک روز شاه با چند نفر به کوه رفت.

# پدید آمد از دور چیزی دراز

سیه رنگ و تیره تن و تیز تاز

از دور ماری سیاه و تند و تیز دید.

# دو چشم از بر سر چو دو چشمه خون

ز دود دهانش جهان تیره‌گون

چشمانش سرخ بود و از دهانش دو شاخ زبانش به شکل ترسناکی بیرون بود.

# نگه کرد هوشنگ باهوش و سنگ

گرفتش یکی سنگ و شد تیز چنگ

هوشنگ سنگی برداشت و آماده شد که مار را بزند.

# به زور کیانی رهانید دست

جهان‌سوز مار از جهان‌جوی جست

سنگ را رها کرد اما مار فرار کرد.

# بر آمد به سنگ گران سنگ خرد

همان و همین سنگ بشکست گرد

سنگی که رها کرده بود به سنگ دیگری خورد.

# فروغی پدید آمد از هر دو سنگ

دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

سنگها در هنگام برخورد با هم جرقه زدند.

# نشد مار کشته ولیکن ز راز

از این طبع سنگ آتش آمد فراز

مار کشته نشد اما هوشنگ راز ایجاد آتش با آن نوع سنگ را فهمید.

# جهاندار پیش جهان آفرین

نیایش همی کرد و خواند آفرین

خدا را شکر کرد ...

# که او را فروغی چنین هدیه داد

همین آتش آنگاه قبله نهاد

... به خاطر این هدیهٔ خدایی و تصمیم گرفت که از آن پس آتش قبلهٔ نماز باشد.

# بگفتا فروغی است این ایزدی

پرستید باید اگر بخردی

گفت که آتش فروغ خدایی است و اگر عاقل باشی متوجه می‌شوی که باید به آن نماز برد.

# شب آمد بر افروخت آتش چو کوه

همان شاه در گرد او با گروه

شب با همراهانش آتشی بزرگ درست کرد.

# یکی جشن کرد آن شب و باده خْوَرد

سده نام آن جشن فرخنده کرد

آن شب را دور آتش جشن گرفتند و شراب خوردند و آن روز را روز جشن سده نام نهادند.

# ز هوشنگ ماند این سده یادگار

بسی باد چون او دگر شهریار

جشن سده یادگار هوشنگ است، الهی که از شاهان دیگر هم چیزهای خوب یادگار بماند.

# کز آباد کردن جهان شاد کرد

جهانی به نیکی از او یاد کرد

او جهانی را از آباد کردن شاد کرد و جهان هم از او به خوبی یاد می‌کند.