سنت های عجیب قبایل آفریقا
آداب و رسوم رایج در هر کشوری خصوصیات و ویژگی های خاص خود را دارد. شنیدن و دیدن این رسوم می تواند بسیار دلچسب و جذاب و البته برخی اوقات بسیار عجیب باشد. بارها شنیدهایم که بلیط هواپیما خریدن و به هنر سیر و سفر مشغول شدن، مغتنمترین فرصتی است که نصیب مسافران و گردشگران می شود تا با آداب و رسوم غریبه ها بیشتر آشنا شوند و فرهنگ های بیگانه را از نزدیک لمس و تجربه کنند. گاهی اوقات این آشنایی تنها جنبه علمی دارد. مثلا می فهمیم که فلان روز در کشوری در غرب یا شرق جشن گرفته می شود یا مردمان فلان سرزمین وقتی به هم می رسند با این آداب خاص به هم سلام می کنند و از هم احوال می پرسند.
هر کدام از این سنت ها و آداب که در شرایطی خاصی یا یک زمان معین از سال انجام می شوند جذابیت خاص خود را دارند و برای ناظران غیربومی عجیب و غریب و گرچه دیدنی به نظر می رسند. تعداد زیادی از قبایل آفریقایی هنوز هم سنت ها و سبک زندگی قدیمی خود را حفظ کرده
و از دنیای مدرن دوری می کنند و زندگی بدوی آنها همراه با سنت هاي منحصر به فرد، انسان هاي آمده از جوامع مدرن را در حیرت فرو می برد. در ادامه قصد داریم شما را با تعدادی از این سنت ها و آداب دیدنی قبایل آفریقایی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
قبیله ي وودابی، مراسم گِرِوول
در انتهای فصل بارندگی در نزدیکی رودخانه ي چاد در شمال نیجر، مردم قبیله ي «وودابی» «Wodaabe» برای برگزاری جشن «کیور سالی» «Cure Salee» یا «جشنواره ي صحرا نشین ها» دور هم جمع میشوند. در این جشنواره مسابقه اي به نام «گِرِوول» «Gerewol» برگزار میگردد
که در آن مردان در اساس ي زیبایی با هم رقابت می کنند. در این مسابقه مردان جوان «بخصوص دامداران» با آرایش کامل، زیورآلات و برترین لباس هایي که دارند کنار هم می ایستند تا داوران زن زیباترین انها را گزینه کنند. دندان ها و چشم هاي سفید طرفداران بیشتری دارند از این رو مردهای جوان تا جایی که می توانند پوزخند می زنند و دهان و چشم هایشان را به شکلهای گوناگون باز میکنند تا نظر داوران را جلب کنند.
مورد عجیب قبیله سورما در اتیوپی
این قبیله از آن دست قبیله های افریقایی است که هنوز سنت قدیمی پدرسالاری را با جدیت دنبال می کند و به همین دلیل نیز زنان جوان جامعه مجبور هستند برای اینکه بتوانند پایگاه اجتماعی خود را در جامعه ارتقا دهند، دل مردانی که در جامعه قدرت بیشتری دارند را بدست بیاورند. اینگونه است که زنان سورمایی سر و صورتشان را به شیوههای عجیب و غریبی آرایش و پیرایش می کنند که شاید از دید نگاه مدرن ما چندان زیبا یا جذاب نباشد، اما در تسخیر دل های مردانی که در سن ازدواج قرار دارند، بسیار مؤثر است .
البته این آداب و رسوم غریب تنها دامان زنان جوان این قبیله را نگرفته است و مردان سورما نیز که در فکر تشکیل خانواده هستند، روزهای پر ماجرایی را در پیش رو خواهند داشت چرا که مطابق با آداب این قبیله افریقایی داماد باید برای جلب رضایت خانواده عروس 60 گاو را به پدر دختر هدیه کند، هدیه ای که در اقتصاد کشاورز محور قبیله سورما دسترنج یک عمر زندگی است و به این سادگی ها نصیب یک جوان نمی شود!
یکی از غریب ترین ابزارهای تزئین برای زنان در قبیله سورما ظرف های سفالی یا چوبی هستند که قطرشان گاهی اوقات تا 30 سانتی متر نیز می رسد و بعد از بریدن لب زنان جوان در صورت زنان قرار می گیرند تا بدین ترتیب زن جوان در نظر مردان قبیله که قصد ازدواج دارند، زیباتر به نظر برسد!
مراسم Khweta
قیمت گذاشتن روی عروس
قبیله بودی و چاقی تنها در شش ماه
هر سال در ماه جولای در دره ی اومو در اتیوپی که با سال جدید قمری قبیله ی «بودی» (Bodi) به نام «کائل» (Ka’el) مصادف است یک مراسم عجیب بر پا می شود. در ماه های منتهی به سال جدید برخی از مردان قبیله به مدت چند ماه در قرنطینه به سر برده و برای چاق شدن مخلوطی از شیر و خون گاو می نوشند تا شکمشان باد کرده و حسابی چاق شوند. سپس هر قبیله مرد مجردی را به عنوان نماینده خود در مسابقه ی فربه ترین مرد قبیله شرکت می دهد و بدین ترتیب کسی که برنده شود افتخار زیادی کسب کرده و می تواند همسر خوبی برای خود انتخاب نماید. جالب این که بعد از به پایان رسیدن این جشنواره مردان چاق شده در عرض چند هفته به شرایط پیش از چاق شدن برمی گردند و دوباره جنگجویی ورزیده می شوند.
قبیله توارگ و پوششی برای مردان
قبیله ی توارِگ (Tuareg) تنها قبیله ای است که در آن مردها به جای زن ها از روپوش و نقاب استفاده می کنند. این روپوش که تانگلماست (Tangelmust) نام دارد در واقع یک سربند آبی رنگ است که تا 8 متر نیز طول دارد و بر روی سر و صورت پیچیده می شود. این سربند برخلاف شکل ظاهری خود با سربند مسلمانان کاملاً تفاوت داشته و اگر چه از آن برای محافظت در برابر آفتاب و طوفان شن استفاده می شود، اما مردان قبیله در شب نیز آن را از روی سر و صورت بر نمی دارند و حتی در حین غذاخوردن نیز کشف حجاب نمی کنند. نکته جالب در مورد این قبیله اینکه گرچه مردان صورت خود را در تمام احوال با این حجاب می پوشانند اما زنان قبیله برای استفاده از حجاب با اجبار زیادی روبه رو نیستند.
قبیله ي هیمبا، اوتجیزه
زنان قبیله ي نیمه صحرا نشین «هیمبا» «Himba» در شمال نامیبیا به دلیل موها و رنگ قرمز صورت خود مشهور میباشند. این ظاهر در اثر بهره گیری ي هر روزه از ماده اي به نام «اوتجیزه» «Othize» روی صورت و موها که خمیری ساخته شده از ترکیب کره، چربی و خاک رس هست بدست می آید.
قبلاً تصور بر این بود که این ماده برای حفاظت در برابر اشعه ي آفتاب و دور کردن حشرات موذی بهره گیری می شود اما زنان قبیله ي هیمبا گفته اند که این ماده کاربرد کاملاً آرایشی دارد که منطقی به نظر می رسد زیرا اینکار در بین مردان قبیله دیده نمی شود.
قبیله ي هامار، مراسم پریدن از روی گاو
در دره ي «اومو» در اتیوپی قبیله اي وجود دارد که دامداران هر از گاهی در مراسمی خاص از روی گاوهای خود می پرند. مردان جوان قبیله ي «هامار» «Hamar»، مردانگی خود را با پریدن از روی گاوها و در واقع دویدن روی پشت این گاوها اثبات می کنند در حالیکه باید کاملاً برهنه باشند.
هدف چیست؟ این مراسم به معنای رسیدن به بلوغ هست و افراد جوان وقتی که توانستند چهار بار از روی این گاوها عبور کنند می توانند ازدواج نمایند. لغزش و افتادن از روی گاوها میتواند باور مردم قبیله در مورد مرد بودن فرد را به شدت خدشه دار کرده و عواقب ناگواری برای وی در پی داشته باشد.
قبیله ي خوسا، اولوالوک
در مناطق «کیپ شرقی» در آفریقای جنوبی، مردان جوان قبیله ي «خوسا» «Xhosa» با رسیدن به سن بلوغ در مراسمی به نام «اولوالوکو» «Ulwaluko» شرکت میکنند. این مردان جوان که به انها «آباخوتا» «Abakhwetha» گفته می شود ابتدا بدون بی حس کردن ختنه شده و سپس در حالی که در یک پتو پیچیده شده اند و صورتشان با گل پوشانده شده همراه با مقدار کمی آذوقه باید دهکده را ترک کرده و به سمت جنگل میروند.
این افراد باید به مدت ۲ ماه دور از منزل و در داخل سازه اي که توسط افراد بالغ روستا برای اینکار ساخته شده هست مانده و بتوانند امورات خود را بگذرانند. بعد از پایان دو ماه اقامت در جنگل آنها به روستا بازگشته و دیگر عنوان «پسر» به آنها اطلاق نمیشود. در ادامه پتوی دیگری که متفاوت از قبلی هست به آنها داده خواهد شد. این مراسم اجباری بوده و انتقاداتی به خشونت و سختی آن وجود دارد.
قبیله ي سان، رقص شفابخش
مردم قبیله ي «سان» «San» در کشورهای بوتسوانا، آنگولا و نامیبیا در جنوب آفریقا سکونت دارند و بعضی انها را قدیمی ترین ساکنان زمین می دانند. شیوه ي شکار دسته جمعی انها هزاران سال قدمت دارد و رقصی دیدنی نیز با این مراسم همراه هست که از آن با نام «رقص شفابخش» یاد میشود.
بر اساس مطالعات تاریخی در این مراسم که یک شب تمام ادامه دارد تمامی افراد قبیله شرکت میکنند و در آن افراد سالمند و درمانگران قبیله دور آتش می رقصند.در واقع افراد قبیله پشت سر این افراد می رقصند، آوازهای مخصوص می خوانند و نفس نفس می زنند تا اینکه به حالت خلسه وارد شوند. این روش باعث میشود که با ارواح نیاکان و مردگان خود رابطه برقرار کنند و کسانی که بیمار میباشند نیز از این طریق شفا پیدا می کنند.
این سنت در حال از بین رفتن هست و در بعضی از جوامع سان این مراسم تنها برای توریست ها برگزار میشود زیرا آنها به اجبار از تمامی قلمروهای قدیمی شان کوچ داده شده اند و دیگر نمیتوانند مراسم شکار را برگزار کنند.
