احادیثی درباره یتیم نوازی
اسلام به افرادی که زمینه ظلم کردن به آن ها زیاد است، توجه خاصی دارد. یکی از این موارد که اسلام به آن توجه ویژه دارد، یتیم است. در قرآن۲۳ بار راجع به یتیم سفارش شده است.
احادیثی از پیامبر درخصوص یتیم نوازی
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
كُن لِلیَتیمِ كَالأَبِ الرَّحیمِ وَ اَعلَمْ اَنّكَ تَزرَعُ كذلِكَ تَحصُدُ.
نسبت به یتیم مانند یک پدر عطوف و مهربان باش و بدان که تو امروز (هرچه) می کاری (فردا) آن را درو خواهی کرد. (بحار، ج ٧٧، ص ١٧١)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
اِنّ الیَتیمَ اِذا بَكی اِهتَزَّ لِبُكائِهِ عَرشُ الرَّحمنِ!
وقتی یتیم گریه می كند عرش خدای رحمن به لرزه درمی آید! (لئالی الأخبار، ج ٣، ص ١٨١)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
خیرُبُیوتِكُم بَیتٌ فیهِ یَتیمٌ مُكَرَّمٌ.
بهترین خانه های شما خانه ایست كه در آن طفل یتیمی مورد مهر و عطوفت قرار بگیرد. (مواعظ عددیّه، ص ١٩)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
مَن كفی یتیماً فی نَفَقتِهِ بِمالِه حتّی یَستَغنی وَجَبت لَهُ الجَنّةُ اَلبتّة.
کسی که نفقة یتیمی را با مال خود سرپرستی کند تا به حدّ بی نیازی برسد بدون تردید بهشت برای او واجب می گردد. (وسائل، ج ١١، ص ٥٦٠)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
انَا و كافِلُ الیَتیمِ كَهاتَینِ فی الجَنَّةِ اِذا اتَّقَی الله عزَّوجَلَّ (و اَشارَ بِالسَّبّابَةِ وَ الوُسطی)
من (فردا) با سرپرست یتیم ـ مشروط به تقوا و پرهیزکاری ـ در بهشت (مانند دو انگشت سبّابه و میانه) در کنار هم خواهیم بود. (تفسیر نورالثقلین، ج ٥، ص ٥٩٧)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
اِتّقوا الله فی الضَّعیفین النساءُ و الیتیم.
دربارة این دو ضعیفُ البُنْیه خدا را شاهد و ناظر بدانید: یکی زنان و دیگر یتیمان. (خصال، ج ١، ص ١٠)
احادیثی از امام علی درخصوص یتیم نوازی
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مَن رَعَی الاَیتامَ رُعِیَ فی بَنیهِ.
کسی که حقوق یتیمان را مراعات کند حقوق فرزاندان او نیز مراعات خواهد شد. (فهرست غرر، ص ٤٣١)
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
اَلله اَلله فی الأَیتامِ! فلا تَغُبّوا اَفواهَهُم و لایَضیعُوا بِحضَرِتَكُم.
از خدا بترسید و دربارة ایتام، خدا را شاهد و ناظر بگیرید! مبادا آن ها گاهی سیر و گاهی گرسنه بمانند و در جمع شما حقّشان ضایع و پایمال گردد. (نهج البلاغه، (وصیت)نامه ص ٤٧)
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
مِنْ أفضَلِ البِرِّبِرُّ الأَیتامِ.
یكی از والاترین مراتب نیكوكاری لطف و اِحسان نسبت به یتیمان است. (فهرست غرر، ص ٤٣١)
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
اِرحَموا الأرْمَلَةَ وَ الیَتیمَ.
نسبت به بیوه زنان و یتیمان دلرحم و مهربان باشید. (تحف العقول، ص ١٤٧)
حدیثی از فاطمه زهرا سلام الله علیها درخصوص یتیم نوازی
«حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها»:
فَرَض اللهُ مُجانَبَةَ أَكِل اَموالِ الیَتامی اجارةً مِنَ الظُّلم.
خداوند خوردن مال یتیمان را حرام فرمود تا حقوق آنان از ظلم و تعدّی محفوظ بماند. (بحار، ج ٧٩، ص ٢٦٨)
حدیثی از امام محمدباقر درخصوص یتیم نوازی
«امام محمدباقر(علیه السلام)»:
إنّ لِلیَتیمِ حقّاً.
مسلّماً یتیم، حق و حقوقی دارد. (ثواب الاعمال، ص ٤٤٤)
احادیثی از مام جعفرصادق علیه السلام درخصوص یتیم نوازی
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
مَن حَفِظَ یتیماً حَفِظَهُ الله.
هر کس از یتیمی حفاظت و نگهداری کند خداوند حافظ و نگهبان او خواهد بود. (لئالی الاخبار، ج ٣، ص ١٨١)
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
ما مِن عَبدٍ یَمَسحُ یَدهُ علی رأسِ یتیمٍ رحمةً لَهُ اِلاّ اَعطاهُ اللهُ بِكُلِّ شَعرةٍ نوراً یَومَ القِیامةِ.
هر کس بر سر یتیمی دست ترحم و عطوفت بِکِشد خداوند به تعداد هر مویی (که دست بر آن بگذرد) نوری در قیامت به او عطا خواهد فرمود. (وسائل، ج ١٥، ص ١١١)
حدیثی از امام رضا علیه السلام درخصوص یتیم نوازی
«امام رضا(علیه السلام)»:
إنْ كانَ المُعَزیّ یتیماً فَامسَحْ یَدَیْكَ عَلی رَأسِه.
اگر صاحب عزا شخص یتیم داغدیده باشد تو با دو دست عطوفت و نوازشگر خود بر سر او بِکِش. (کتاب الحدیث، ج ٣، ص ٣٩٩)
آثار یتیم نوازی چیست؟
اگر کسی به این مسئولیت های الهی خویش در قبال یتیمان عمل کند و حقوق آنان را مراعات نماید، از پاداش های عام و خاصی برخوردار می شود که به برخی از آنها اشاره می شود:
1. اهل اکرام و احسان: کسی که حقوق یتیمان را مراعات کند و به اکرام و احسان با آنان برخورد نماید، از اهل اکرام و احسان خواهد بود که در آیات قرآنی برای چنین افرادی ثواب بسیاری در دنیا و آخرت بیان شده است.
2. بهشت: مراعات حقوق یتیمان موجب ورود در بهشت است. معصوم(ع) می فرماید: «من اراد ان یدخله الله عز و جل فی رحمته و یسکنه جنته فلیحسن خلقه... و لیرحم الیتیم؛ کسی که بخواهد مشمول رحمت خداوند گردد و وارد بهشت شود... باید نسبت به یتیمان دلسوز و مهربان باشد. (امالی صدوق، صفحه 318، مجلس 61، حدیث 15)
پیامبر(ص) می فرماید: «من عال یتیما حتی یستغنی اوجب الله له بذلک الجنهًْ؛ کسی که یتیمی را در خاندان خود نگاهداری کند تا دوران کودکی اش سپری گردد و از سرپرستی بی نیاز شود، خداوند با این عمل بهشت را بر او واجب می کند. (تحف العقول، ص 198)
امام باقر(ع) می فرماید: اربع من کن فیه بنی الله بیتا فی الجنهًْ: من آوی الیتیم و رحم الضعیف و اشفق علی والدیه و رفق بمملوکه؛ هر کس دارای چهار خصلت باشد خداوند خانه ای در بهشت برایش بنا می کند؛ یتیمی را سرپرستی کند، بیچاره ای را ترحم کند، با پدر و مادر مهربان باشد و با مملوک خود نیکی و مدارا کند (خصال صدوق، ص 176)
3. همسایگی پیامبر(ص) در بهشت: پیامبر اکرم(ص) فرمودند: أنا و کافل الیتیم کهاتین فی الجنهًْ و اشار باصبعیه السبابهًْ و الوسطی؛ پیامبر اکرم(ص) انگشت اشاره و میانی خود را نشان داد و فرمود من و سرپرست یتیم در بهشت مانند این دو هستیم. (مستدرک، ج 2، ص 474)
4. رهایی از قساوت قلب: از آثار دنیوی یتیم نوازی، رهایی از قساوت قلب و مشکلات روحی و روانی است. رسول خدا(ص) می فرماید: «من انکر منکم قساوهًْ قلبه فلیدن یتیما فیلاطفه و لیمسح راسه یلین قلبه باذن الله للیتیم حقا؛ کسی که از قساوت قلب خود ناراضی است یتیمی را مورد ملاطفت قرار دهد، دست نوازش بر سرش بکشد امید است دلش به اذن خدا مهربان شود، یتیم در اجتماع حقی دارد، با نوازش، حق او ادا می شود. (وسائل الشیعه، ج 1، ص 157؛ الترغیب و الترهیب ج 3 ص 349 حدیث 14)
5. بهره مندی از حسنات: برخی از اعمال یک حسنه و پاداش بیشتر ندارد، اما برخی از اعمال چون قرض الحسنه دارای چندین برابر از حسنات است. یتیم نوازی هم این گونه است. رسول خدا(ص) می فرمایند: من مسح راس یتیم کانت له بکل شعرهًْ مرت علیها یده حسنات؛ کسی که دست نوازش و محبت بر سر یتیمی بکشد به عدد هر مویی که از زیر دستش گذشته خداوند پاداش به او عنایت می فرماید. (مستدرک الوسایل، ج 2، ص 616)
6. مغفرت و بخشایش خداوندی: از دیگر آثار و برکات یتیم نوازی مغفرت الهی است. رسول خدا(ص) در این باره فرموده اند: «من کفل یتیما من المسلمین فادخله الی طعامه و شرابه، ادخله الله الجنهًْ البتهًْ الا ان یعمل ذنبا لایغفر؛ کسی که متکفل یتیمی شود، او را به خانه خود ببرد و در خوردنی ها و نوشیدنی ها شریک خویش کند البته پاداش او بهشت است مگر آنکه گناه غیرقابل بخششی مرتکب شده باشد. (مستدرک، ج 1، ص 148)
آشنایی با احادیثی درباره ی دعا درمانی
