پرستاری از بیمار در اسلام
پرستاری، به معنای کمک به رفع نیازهای جسمی و روانی بیمار است و در کشورهای غربی پس از کارهای پرستاری فردی به نام فلورانس نایشنگل آغاز می گردد، و قدمتی به طول چند صد سال دارد.در اسلام پرستاری از شروع جنگ های اولیه در صدر اسلام در میادین جنگ ها شروع گردیده و تاریخ هزار ساله دارد.در بعضی روایات، از پرستاری پیامبرانی نام برده شده که قبل از ظهور اسلام می زیسته اند.
احادیث مربوط به پرستاری کردن
در جامعه اسلامی، افراد نسبت به یکدیگرنباید و نمی توانند بی تفاوت باشند، وپایه واساس زندگی بر محبت و رسیدگی به یکدیگرمی باشد، به خصوص نسبت به سالمندان یابیماران این تعهد و احسان باید صورت پذیرد.پرستاری می تواند یکی از راه های قرب به خداوند و دست یابی به کمال انسانی باشد. چنین نگرشی به شغل پرستاری، نشاط و علاقه ویژه ای در پرستاران ایجاد می کند.در ادامه احادیث ثواب پرستاری از بیمار را آورده ایم.
رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم
مَن قامَ عَلى مَريضٍ يَوماً ولَيلَةً، بَعَثَهُ اللّهُ تَعالى مَعَ إبراهيمَ الخَليلِ عليهالسلام، فَجازَ عَلَى الصِّراطِ كَالبَرقِ اللاّمِعِ.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس يک شبانه روز بيمارى را پرستارى كند، خداوند، او را همراه با ابراهيم خليل، برمى انگيزد و به سان برقى پُر درخشش، از صراط مى گذرد.
پرستاری از بیمار سخت و سنگین است و دیدن درد بیمار و آه و ناله های او و اقدام در رفع نیاز های فراوان او در شب و روز، دارای ثواب شگفت انگیزی است که پیامبر خدا (ص) در این گفتار وعده آن را داده است.
رسول الله (ص)
پیامبر اکرم (صلی الله عليه وآله) فرمودند :
مَنْ سَعیٰ لِمَرِیضٍ فِي حَاجَةٍ ـ قَضَاهَا أوْ لَمْ یَقْضِهَاـ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَیَوْمٍ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ. فَقالَ رَجُلٌ مِنَ الأَنصارِ: بِأَبي أنتَ واُمّي يا رَسولَ اللّهِ ، فَإِن كانَ المَريضُ مِن أهلِ بَيتِهِ، أوَ لَيسَ ذلِكَ أعظَمَ أجراً إذا سَعى في حاجَةِ أهلِ بَيتِهِ؟ قالَ: نَعَم.
هر كسی برای نیاز بیماری بكوشد، چه آن را برآورده سازد، چه نسازد، مانند روزی كه از مادرش زاده شده، از گناهانش پاک می شود. بسان آن روز كه از مادر، زاده شده است». در این هنگام، مردی از انصار گفت: ای پیامبر خدا، پدر و مادرم به فدایت! اگر بیمار از خانواده شخص باشد، آیا در صورتی كه در برآوردن نیاز خانواده خویش بكوشد، این كار، پاداش بیشتری ندارد؟ فرمود: «چرا».
امام على (ع)
پيامبر خدا فرمود : «هر كس در برآوردن نياز بيمارى بكوشد، خواه آن را برآورد و خواه برنياورد، از زير بار گناه خويش بيرون مى رود، به سان آن روز كه از مادر، زاده شده است».
در اين هنگام، مردى از انصار گفت : اى پيامبر خدا، پدر و مادرم به فدايت! اگر بيمار از خانواده شخص باشد، آيا در صورتى كه در برآوردن نياز خانواده خويش بكوشد، اين كار، پاداش بيشترى ندارد؟
فرمود : «چرا».
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند
مَن أطعَمَ مَريضا شَهوَتَهُ أَطعَمَهُ اللّه ُ من ثِمارِ الجَنَّةِ.
هر که غذاى دلخواه مریضى را به او بخوراند خدا از میوه هاى بهشت به او بخوراند.
پرستاری از دیدگاه ائمه علیهم السلام
در موقعیت های متفاوت پیامبر و ائمه گرامی علیهم السلام رهنمودهای فراوانی در این امرارائه فرموده اند. از جمله سخنانی که پیامبرصلی الله علیه وآله در آخرین روزهای عمربابرکتشان در مسجد مدینه فرمودند: چنین است: «من قام علی مریض یوما و لیلة بعثه الله مع ابراهیم الخلیل علیه السلام فجاز علی الصراط کالبرق اللامع و من سعی لمریض فی حاجة فقضاها خرج من ذنوبه کیوم ولدته امه »
کسی که یک روز و یک شب پرستاری بیماری را به عهده بگیرد، خداوند او را باابراهیم خلیل علیه السلام محشور می کند، پس هم چون درخشش برقی از صراط عبور می کند وکسی که در برطرف کردن نیازهای مریض تلاش کند و نیاز او را برآورد، همانند روزی که از مادر متولد شده است از گناهانش پاک می گردد.
این رهنمودها نشانگر اهمیت رسول گرامی صلی الله علیه وآله بر پرستاری بوده و تاکید ایشان رابر همیاری در جامعه نشان می دهد.
امام صادق علیه السلام عن رسول الله صلی الله علیه وآله: «من سعی لمریض فی حاجة قضاها اولم یقضهاخرج من ذنوبه کیوم ولدته امه...»
کسی که برای برآوردن نیاز بیماری تلاش کند، خواه نیازاو برآورده شود یا نه همانندروزی که از مادر متولد شده است از گناهان پاک می گردد.
علاوه براهمیت موضوع تاکید بر عمل انجام شده توسط پرستار دارد که مهم نیست و عمل است حال خواه منجر به نتیجه دلخواه گردد یا خیر، و شرط پاداش پرستار را منوط به بهبودی نیاروده و با ایجاد انگیزه بسیار راسخ در این امر به پرستاری تشویق می فرمایند.
پاداش پرستاری
درتاریخ صدر اسلام دیده می شود که پیامبرصلی الله علیه وآله همواره گروهی از زنان را همراه خود به جنگها، جهت پرستاری و مداوای مجروحین می برده است ونمونه های فراوانی دیده شده، که پیامبرصلی الله علیه وآله پاداش های مادی به آنان عطا می فرموده:
در بحار الانوار آمده است: رسول خداصلی الله علیه وآله:گروهی از زنان را با خود به جنگ می برد، تا به مداوای مجروحان بپردازند و از انفال به آنان می بخشید.»
عن الصادق علیه السلام عن آبائه قال: «قال رسول الله صلی الله علیه وآله من سعی لمریض فی حاجة، قضاهااو لم یقضها، خرج من ذنوبه کیوم ولدته امه.»
پیامبرخداصلی الله علیه وآله فرمودند: کسی که برای رفع نیازهای بیماری تلاش کند خواه آن نیازبرآورده شود یا نشود، همانند روزی که از مادرمتولد شده است از گناهان پاک می گردد.