احادیثی درباره شیطان
شیطان نامی برای هر موجود شرور و سرکش است. شیطان به عنوان اسم خاص (یا ابلیس) نام موجودی است که بر آدم سجده نکرد و از درگاه الهی رانده شد. در مورد چیستی شیطان بین علما اختلاف است ولی بیشتر مفسران او را از جنس جن می دانند.در قرآن واژه شیطان و شیاطین ۸۸ بار به کار رفته که در بسیاری از موارد، مراد از آن ابلیس است. طبق آیات، شیطان از انجام فرمان الهی درباره سجده بر آدم سرباز زد و از جایگاهی که در آن قرار داشت رانده شد؛ پس از آن، از خداوند خواست که او را تا روز قیامت مهلت دهد و خداوند نیز تا روزی معین به او مهلت داد. خداوند در آیات متعددی انسان را متوجه خطر بزرگ شیطان کرده و از او می خواهد تا وسوسه های شیطان، او را از راه بندگی و عبودیت بیرون نبرد.در روایات به موضوعات مختلفی از جمله ماجرای شیطان با برخی انبیا و ائمه، راه های دوری از شیطان و اوصاف و ویژگی های شیطان پرداخته شده است. بنابر آموزه های اسلامی، شیطان فقط می تواند انسان را وسوسه کرده و به گناه تشویق کند و بیش از دعوت کردن به گناه، سلطه و قدرتی بر انسان ندارد و نمی تواند انسان را وادار به گناه کند. سرانجام شیطان و پیروانش دوزخ خواهد بود.
احادیثی از پیامبر گرامی اسلام درخصوص شیطان
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
اِتَّخِذِ الشَّیْطانَ عَدُواًّ فَاِنَّ اللهَ تعالی یَقُولُ «اِنَّ الشَّیْطانَ لَكُم عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُواًّ».
تو شیطان را دشمن خود بدار. خدای متعال می فرماید «همانا شیطان دشمن شما است شما هم او را دشمن بدارید». (بحار، ج ٧٧، ص ١٠٥)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
إنَّ الشیطانَ یَجری مِنِ ابنِ آدمَ مَجریَ الدَّم!
شیطان، همانند گردش خون در تن آدمی جریان دارد! (شهاب الاخبار، ص ٣٥٩)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
ثلاثَةٌ عُصِموا مِنْ اِبْلِیسَ: الذَّاکِرُونَ لِلَّهِ وَ الْبَاکُونَ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَغْفِرُونَ بِالْأَسْحَار.
این سه دسته از اغوای شیطان در امانند: کسانی که همواره در ذکر و به یاد خدا هستند، کسانی که از ترس خدا گریه می کنند و کسانی که در سحرها (در نماز شب) از گناهان استغفار می نمایند. (جامع احادیث الشیعه، ج ١٤، ص ٣٧٥)
«پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم»:
لَولا أنَّ الشَّیاطینَ یَحومونَ عَلی قُلوبِ بَنی آدَمَ لَنَظَروا اِلَی المَلَكُوت.
اگر بنی آدم گرفتار إغوا و وسوسه های شیطانی نبودند ملکوت و عظمت آسمان ها را با چشم دل مشاهده می کردند. (بحار، ج ٧٠، ص ٥٩)
احادیثی از مولی امیرالمؤمنین علیه السلام درخصوص شیطان
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
فَاعْتَبِرُوا بِمَا کَانَ مِنْ فِعْلِ اللهِ بِإِبْلِیسَ إِذْ أَحْبَطَ عَمَلَهُ الطَّوِیلَ وَ کَانَ قَدْ عَبَدَاللّهَ سِتَّةَ آلاَفِ سَنَةٍ...، عَنْ کِبْرِ سَاعَةٍ وَاحِدَة!
شما از کیفر ابلیس که خدا را شش هزار سال عبادت کرده بود عبرت بگیرید چگونه خداوند آن همه عمل درازمدت او را در اثر یک اندک زمانی تکبر و خودخواهی به کلی نابود ساخت! (نهج البلاغه، خطبة ١٩٢«معروف به قاصعه»)
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
اِذا وَسوَس الشیطانُ اِلی أحدِكُم، فَلْیَتعوَّذْ بِاللهِ وَلْیَقُل: «آمنتُ بِاللهِ وبِرسولهِ صلی الله علیه و آله مُخلِصاً لَهُ الدّین».
هر گاه که شیطان یکی از شما را وسوسه کرد از شر آن به خدا پناه ببرید و بگویید «اَعوذُ بالله منَ الشیطانِ الرجیم آمنتُ بِاللهِ و بِرسولهِ صلی الله علیه و آله مُخلِصاً لَهُ الدّین». (خصال، ج ٢، ص ٦٣)
«مولی امیرالمؤمنین علیه السلام»:
لا تَجعلَنَّ لِلشّیطانِ فی عَملِكَ نصیباً! ولا علی نَفسِكَ سبیلاً.
برای شیطان در کار خودت سهمی قرار مده! و بر جان و روانت راهی نشان نده. (فهرست غرر، ص ١٧٥)
حدیثی از امام موسی كاظم(علیه السلام) درخصوص شیطان
«امام موسی كاظم(علیه السلام)»:
اَوّلُ مَن اَلحَدَ و تَزَندَقَ ابلیسُ اللَّعینُ، فَاستَكبَرَ و وَافتَخَرَ عَلی صَفِیِّ اللهِ و نَجِیِّهِ آدمَ عَلیه السلام.
اول کسی که در آسمان ملحد و کافر شد ابلیس لعین بود، تکبّر کرد و بر آدم علیه السلام برگزیدة خدا فخرفروشی نمود. (تحف العقول، ص ٤٢٩)
احادیثی از امام محمدباقر(علیه السلام) در خصوص شیطان
«امام محمدباقر(علیه السلام)»:
تَحَرَّزْ مِن اِبلیس بِالخَوفِ الصّادِق.
برحذر باش و با خوف جدَّی و صادقانه، خودت را از ابلیس محافظت کن. (تحف العقول، ص ٢٩٣)
«امام محمدباقر(علیه السلام)»:
ما مِن قَلبٍ اِلاّ وَ لَهُ اُذُنانِ: علی اَحَدِهِما مَلَكٌ مُرشِدٌ وَ عَلَی الاُخری شَیطانٌ مُفَتِّنٌ... اَلشیطانُ یَأمُرُهُ بِالمعاصی وَ المَلَكُ یَزجُرهُ عَنها.
هر قلبی دو گوش دارد: بر یکی فرشتة هدایت و بر دیگری شیطان ضلالت جای دارد. شیطان دستور به معصیت می دهد و فرشته او را از آن برحذر می دارد. (بحار، ج ٦٣، ص ٢٠٥)
«امام محمدباقر(علیه السلام)»:
مَن هَمَّ بِشَیءٍ مِنَ الخَیرِ فَلیُعجِّلْهُ؛ فَإِنَّ کُلَّ شَیءٍ فیهِ تَأخیرٌ فإنَّ لِلشَّیطانِ فیهِ نَظْرَةً.
هر کس تصمیم گرفت کار خیری انجام دهد در آن عجله و شتاب کند زیرا هر عمل خیری که در آن تأخیر افتد (و فرصت از دست برود) در آنجا گمراهی و اغوای شیطان بوده است. (وسائل، ج ١، ص ٨٦)
احادیثی از امام جعفرصادق(علیه السلام) درخصوص شیطان
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
اِنَّ اِبلیسَ یَلتَقِمُ القَلبَ، فاذا ذُكِراللهُ خَنَسَ فَلِذلِكَ سُمِّیَ «الخَنّاس».
شیطان ابلیس، قلب (غافل) آدمی را با پوزة خود قبضه می کند، همین که خدا را یاد کُند آن را رها کرده عقب گرد می كند و پنهان می شود و لذا به نام «خنّاس» (پنهانکار) مُلقّب گردید. (بحار، ج ٦٣، ص ٩٧)
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
یَقولُ ابلیسُ لِجُنُودِهِ: اُلقُوا بَینَهُمُ الحَسَدَوالبَغْیَ فَإنَّهُما یَعدِلان عِندَاللهِ الشِّركَ!
شیطان همواره به لشکریانش دستور می دهد: میان آدمیان حسد و ظلم را رواج دهید که این دو (گناه عظیم) در نزد خدا با شرک برابری می نمایند! (بحار، ج ٦٣، ص ٢٦٠)
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
قالَ اِبلیسُ لَعَنَهُ اللهُ اِذا استَكْمَنْتُ مِنِ ابنِ آدَمَ فی ثَلاثٍ لَم اُبالِ ما عَمِلَ فاِنَّهُ غیرُمَقبولٍ مِنه!... اذاَ استَكثَرَ عَمَلَهُ وَ نَسِیَ ذَنْبَهُ و دَخَلَهُ العُجبُ.
شیطان ملعون می گوید: من اگر این سه خصلت را در آدمیزاد محكم و استوار كردم دیگر برایم مهم نیست اعمال دیگرش چه باشد چون مسلّماً قبول نخواهد شد!: وقتی عمل خوب خود را بزرگ ببیند، و زمانی كه گناهانش را فراموش كند و هنگامی كه گرفتار عَجب و خودپسندی گردد. (خصال، ج ١، ص ٥٥)
«امام جعفرصادق(علیه السلام)»:
اِن كانَ الشیطانُ عَدُواً فَالغَفلَةُ لِماذا؟!
اگر شیطان دشمن (قسم خورده تو) است پس این همه غفلت و بی خبری چرا؟! (بحار، ج ٧٣، ص ١٥٧)
آشنایی با احادیثی درباره شفاعت
