آشنایی با انواع پاراسومنیا یا خواب پریشی

واژه پاراسومنیا (خواب پریشی) شاید بسیار ناآشنا باشد اما حتماً برای شما هم پیش آمده که نتوانید به سادگی به خواب بروید یا هنگام بیدار شدن از خواب، حس کنید اصلاً خواب شبانه مطلوبی نداشته اید. اختلالات خواب مشکلات شایعی هستند که درصد قابل توجهی از افراد جامعه را در سنین مختلف درگیر می کنند و توجه به آن ها اهمیت زیادی دارد. چرا که کیفیت زندگی روزمره ما، با کیفیت خوابمان ارتباط تنگاتنگی دارد. خواب پریشی در کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است اما این رفتارها در گروه های سنی مختلف ثبت شده اند.با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در مورد پاراسومنیا و رویکردهای درمانی آن کسب کنید.

علائم پاراسومنیا

به جز بروز رفتارهای غیرمعمول در هنگام خواب پاراسمونیا می تواند علائمی همچون موارد زیر را داشته باشد:

• بیدار شدن از خواب همراه با احساس گیجی و سردرگمی
• بیدار شدن از خواب و عدم تشخیص محل
• به خاطر نیاوردن انجام برخی از فعالیت های خاص
• پیدا کردن زخم و یا کمبودی ناآشنا در بدن
• سخت خوابیدن در طول شب
• احساس خواب آلودگی و یا خستگی در طول روز

عوامل خطر پاراسومنیا

گاهی امکان ابتلا به پاراسومینا یا خواب پریشی در برخی افراد به دلایل داخلی و خارجی بیشتر است، این عوامل تشدید عبارتند از:

• سن: پاراسومنیا خوابگردی و یا شب ادراری اغلب در کودکی رخ می دهد. غالبا خواب پریشی پس از پشت سر گذاشتن دوران کودکی برطرف می گردد، با این حال چنانچه پس از دوران کودکی این اختلال برطرف نشد و یا حتی علائم آن تشدید شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
• ژنتیک: در برخی موارد پاراسومینا یک اختلال موروثی است. چنانچه خوابگردی، وحشت شبانه و یا سایر پاراسومنیا در خانواده وجود داشته باشد احتمال ابتلا تمام اعضای خانواده به آن وجود دارد.
• استرس: در برخی از افراد در هنگام استرس احتمال بروز اختلال همچون خوابگردی و باقی اختلالات خواب پریشی وجود دارد. غالبا افرادی که اختلال پاراسمونیا را در هنگام استرس تجربه می کنند پس از مدتی این علائم به صورت خود به خودی برطرف می شود.
• اختلال اضطراب پس از سانحه: غالبا افراد پس از بروز یک سانحه دچار اختلال اضطراب پس از سانحه می شوند. تقریبا 80 درصد افراد در چنین شرایطی به مدت 3 ماه کابوس می بینند.
• دارو: کابوس ها تا حدودی از عوارض جانبی برخی از داروهای خاص هستند. البته برخی از داروها نیز منجر به ایجاد پاراسومنیاهای دیگر نیز می شوند.
• سوءمصرف مواد مخدر یا الکل: امکان ابتلا به خوابگردی، وحشت شبانه و باقی پاراسومنیاها در افرادی که بیش از اندازه از الکل و یا مواد مخدر استفاده می کنند، بیشتر است. همچنین در برخی موارد استفاده از مواد مخدر و یا الکل ممکن است علائم پاراسومنیا را تشدید کند.

انواع پاراسومنیا یا اختلال خواب

پاراسومنیا یا اختلال خواب مجموعه ای از اختلالات خواب است که شامل کابوس شبانه، وحشت شبانه، راه رفتن در خواب، آزارهای سردرگمی و دندان قروچه، فلج خواب و … است.زمانی که فرد خواب پریش یکی از رفتارها را انجام میدهد، اطرافیان تصور میکنند او بیدار و هوشیار است، در صورتی که او این رفتارها را در عالم بیهوشی و خواب انجام داده است و پس از بیداری و هوشیاری کامل چیزی از آن به یاد ندارد.

کابوس شبانه

کابوس ها حوادث زنده شب هستند که می توانند باعث احساس ترس، وحشت یا اضطراب شوند. معمولا فرد مبتلا به کابوس ناگهان از خواب REM بیدار می شود و قادر به توصیف محتوای رویای مفصل است. بازگشت به خواب معمولا مشکل است. کابوس ها می توانند توسط بسیاری از عوامل، از جمله بیماری، اضطراب، از دست دادن یکی از عزیزان یا واکنش منفی به دارو، ایجاد شوند. در صورتی که کابوس بیش از یک بار در هفته اتفاق افتد یا کابوس ها از یک خواب خوب برای مدت طولانی جلوگیری می کند، با دکتر روانپزشک مشورت کنید.

وحشت شبانه

فردی که یک وحشت شبانه را تجربه می کند، به طور ناگهانی از خواب در یک حالت وحشتناک بیدار می شود، اما گیج و ناتوان است. آنها به صدا پاسخ نمی دهند و به طور کامل بیدار می ابشوند. وحشت شبانه حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد، بعد از آن فرد دراز می کشد و به نظر می رسد که به خواب می رود. افرادی که دچار وحشت شبانه هستند (گاهی اوقات به نام وحشت در خواب نیز می گویند) معمولا رویدادها را صبح روز بعد به یاد نمی آورند. وحشت های شب شبیه به کابوس هستند، اما معمولا در طول خواب عمیق رخ می دهند.
افرادی که وحشت خواب را تجربه می کنند ممکن است به علت حرکات اندام ها به خود و دیگران آسیب برسانند. وحشت شبانه اغلب در کودکان بین ۳ تا ۸ ساله، نسبتا رایج است. کودکان مبتلا به وحشت خواب اغلب در خواب صحبت می کنند یا راه می روند. شدت تنش عاطفی یا مصرف الکل می تواند بروز وحشت شبانه در میان بزرگسالان را افزایش دهد.

راه رفتن در خواب

راه رفتن در خواب هنگامی رخ می دهد که فرد به نظر بیدار و در حال حرکت است، اما در واقع خواب است. او هیچ خاطره ای از این قسمت ندارد. راه رفتن در خواب اغلب در طول خواب غیر REM عمیق (مرحله ۳ و ۴ خواب) در اوایل شب رخ می دهد، همچنین می تواند در خواب REM در صبح زود نیز رخ دهد. این اختلال بیشتر در کودکان بین ۵ تا ۱۲ سال دیده می شود؛ با این حال، راه رفتن در خواب ممکن است در میان بچه های کوچکتر، بزرگسالان و سالمندان دیده شود.
به نظر می رسد راه رفتن در خواب به صورت ارثی و در خانواده ها دیده می شود. بر خلاف آنچه که بسیاری از مردم تصور می کنند، بیدار کردن کسی که در خواب در حال راه رفتن است، خطرناک نیست و فرد به محض بیدار شدن ممکن است به مدت کوتاهی گیج بوده و نسبت به اطراف آگاه نباشد. اگر چه بیدار شدن از خواب در فردی که در خواب راه می رود خطرناک نیست، اما راه رفتن به خودی خود می تواند خطرناک باشد، زیرا فرد از محیط اطراف خود بی اطلاع است و می تواند به اشیاء بخورد یا سقوط کند. در اکثر کودکان اختلال راه رفتن در خواب، با ورود به سن نوجوانی متوقف می شود.

سردرگمی آزاردهنده

معمولا زمانی رخ می دهد که فرد از خواب عمیق در طول قسمت اول شب بیدار شود. این اختلال، که همچنین به عنوان مستی خواب نیز شناخته می شود، شامل کندی بیش از حد بعد از بیداری است. این افراد، به آرامی به دستورات واکنش نشان می دهند و ممکن است سوالاتی را که از آنها پرسیده می شود را به سختی درک کنند. همچنین این افرادی اغلب حافظه کوتاه مدت شان دچار اشکال می شود، آنها در روز بعد حافظه ای از آن سردرگمی آزار دهنده ندارند.

حرف زدن در خواب

صحبت کردن در خواب یک اختلال انتقال خواب و بیداری است. اگر چه معمولا بی ضرر است، اما حرف زدن در خواب می تواند باعث نگرانی همسران یا اعضای خانواده شود که آن را می بینند. حرف زدن در طول خواب اتفاق می افتد می تواند مختصر و شامل صداهای ساده باشد، یا اینکه سخنان طولانی باشد. فردی که در طول خواب صحبت می کند به طور معمول نمی تواند این کار خود را به یاد بیاورد. صحبت کردن در خواب می تواند ناشی از عوامل خارجی، از جمله تب، استرس عاطفی، و یا دیگر اختلالات خواب نیز باشد.

فلج خواب

افراد مبتلا به فلج خواب قادر به حرکت دادن بدن یا اندام خود در هنگام خواب یا حتی در هنگام بیدار شدن نیستند. قسمتهای کوتاهی از فلج عضله اسکلتی جزئی یا کامل می تواند در طول فلج خواب رخ دهد. فلج خواب به صورت ارثی و در افراد خانواده ها نیز ممکن است دیده شود با این وجود علت فلج خواب شناخته نشده است. این اختلال خطرناک نیست، اما افراد مبتلا به فلج خواب اغلب بیمناک هستند، زیرا نمی دانند چه اتفاقی می افتد. یک قسمت از فلج خواب اغلب با صدای یا لمس خاتمه می یابد. در عرض چند دقیقه، فرد مبتلا به فلج خواب قادر به حرکت دوباره است. این اختلال ممکن است فقط یک بار در طول زندگی شما رخ دهد یا اینکه بارها تکراری شود.

بروکسیسم شبانه (دندان قروچه)

بروکسیسم شبانه (یا دندان قروچه) شامل ساییدن دندان ها به هم به صورت خواسته یا ناخواسته در طول خواب است. دندان قروچه ممکن است همراه با سایر اختلالات خواب رخ دهد. بروکسیسم شبانه ممکن است منجر به درد فک، درد گوش، آسیب به عضلات فک، سایش غیر طبیعی و آسیب به دندان ها شود. برکسیسم می تواند خفیف یا شدید باشد و آسیب دندانی ایجاد کند. در بعضی موارد، با استفاده از یک محافظ دهان می توان از سایش دندان جلوگیری کرد. محافظ دهان، که توسط دندانپزشک تجویز می شود، می تواند بر روی دندان قرار بگیرد تا مانع از ساییدن آنها در برابر یکدیگر شود.

شب ادراری

در این وضعیت، فرد قادر به حفظ کنترل ادرار در خواب نیست. دو نوع بی اختیاری ادرار وجود دارد – اولیه و ثانویه. در نوع اولیه، فرد قادر به کنترل ادرار از دوران کودکی نداشته است. به نظر میرسد شب ادراری اولیه ارثی بوده و در افرادخانواده نیز ممکن است دیده شود. کودکانی که والدین یا خواهر و برادران آن نیز شب ادراری داشته اند بیش تر از دیگران احتمال دارد که دچار شب ادراری شوند.در بی اختیاری ثانویه، تا قبل ازاین قادر به کنترل ادراری بوده است، اما به دلایل مختلفی دچار بی اختیاری شده است. بی اختیاری ثانویه به دنبال بیماری هایی مانند دیابت، عفونت های دستگاه ادراری، و آپنه خواب یا اختلالات روانی ایجاد شود. بعضی از روش هایی درمان شب ادراری عبارتند از اصلاح رفتار، دستگاه های هشدار دهنده و داروها.

درمان و کنترل اختلال پاراسومنیا

متخصصین با توجه به علائم پاراسومنیا هرفرد روش درمانی را پیشنهاد میدهد. اغلب روش های درمانی در دراو درمانی، رفتار درمانی و تغییر سبک زندگی خلاصه میشوند، که باعث میشود فرد، پاراسومنیا را درمان یا تحت کنترل خود دربیاورد.برای کنترل یا کاهش پاراسومنیا میتوانید از نکات زیر نیز بهره ببرید.

• هرشب به اندازه کافی بخوابید.
• از مصرف مواد مخدر و الکل پرهیز کنید.
• برنامه مشخص برای خواب و بیداری خود تنظیم کنید.
• دارو ها و قرص خواب هارا مطابق دستور العمل استفاده کنید.

جمع بندی

پاراسومنیا می تواند کیفیت خواب شما را کاهش دهد و همچنین به دلیل کمبود استراحت می تواند خطر بروز مشکلات سلامتی، تصادف و حوادث دیگری برایتان به همراه داشته باشد.خوش بختانه پاراسومنیا قابل درمان است. بنابراین اگر در خواب رفتارهای غیرمعمول دارید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند در تشخیص علل زمینه ای اصلی مشکل شما کمک کرده و بهترین درمان را برایتان تجویز کند.

همه چیز درباره اختلال ادراک پریشی چهره ای یا کوری چهره