هویت غیر متمرکز، یک هویت مستقل است که با استفاده از فناوری بلاکچین، امکان تبادل اطلاعات قابل اعتماد را فراهم می کند. در واقع هویت غیر متمرکز، یک مفهوم نو ظهور در دنیای وب ۳، بر اساس چار چوب اعتماد، برای مدیریت هویت واقعی است.
هویت غیر متمرکز در بلاکچین چیست؟
هویت غیرمتمرکز یک هویت مستقل و مستقل است که امکان تبادل اطلاعات قابل اعتماد را فراهم می کند.هویت غیرمتمرکز یک مفهوم نوظهور وب۳ بر اساس چارچوب اعتماد برای مدیریت هویت است. هویت غیرمتمرکز شامل رویکردی برای مدیریت هویت و دسترسی است که به افراد اجازه می دهد اطلاعات شناسایی شخصی (PII) خود را بدون شخص ثالث متمرکز مانند اداره ثبت، ارائه دهنده هویت یا مرجع صدور گواهی و… کنترل کنند.
PII که به عنوان داده های خصوصی و حساس در نظر گرفته می شود به مجموعه ای از اطلاعات در مورد افراد خاص اشاره دارد که به طور مستقیم یا غیرمستقیم آنها را شناسایی می کند که معمولاً نام، سن، آدرس، اطلاعات بیولوژیکی، شهروندی، شغل، حساب های کارت اعتباری، سابقه اعتباری و غیره را ثبت می کند. علاوه بر PII، اطلاعاتی که یک هویت دیجیتال غیرمتمرکز را تشکیل می دهند شامل داده های دستگاه های الکترونیکی آنلاین مانند نام های کاربری و رمز عبور، تاریخچه جستجو، تاریخچه خرید و موارد دیگر می شود.با یک هویت غیرمتمرکز، کاربران می توانند PII خود را کنترل کنند و تنها اطلاعاتی را که برای تأیید لازم است ارائه کنند. مدیریت هویت غیرمتمرکز از یک چارچوب اعتماد هویت پشتیبانی می کند که در آن کاربران، سازمان ها به طور شفاف و ایمن با یکدیگر تعامل دارند.

هویت خودمختار چیست؟
هویت خود مختار مفهومی است که به استفاده از پایگاه های داده توزیع شده برای مدیریت PII اشاره دارد. مفهوم هویت خود مختار (SSI) هسته اصلی ایده هویت غیرمتمرکز است. کاربران SII به جای داشتن مجموعه ای از هویت ها در چندین پلتفرم یا یک هویت واحد که توسط یک شخص ثالث مدیریت می شود، کیف پول های دیجیتالی دارند که در آن اعتبارنامه های مختلف ذخیره شده و از طریق برنامه های کاربردی قابل اعتماد، قابل دسترسی است.کارشناسان سه مؤلفه اصلی معروف به سه رکن SSI را تشخیص می دهند، بلاکچین، اعتبارنامه های قابل تأیید (VC) و شناسه های غیر متمرکز (DID). در ادامه به معرفی هر سه مورد می پردازیم.
سه رکن هویت خود مختار (SSI)
- بلاکچین یک پایگاه داده دیجیتال غیر متمرکز است، دفتری از تراکنش های کپی شده و بین رایانه های موجود در یک شبکه توزیع می شود که اطلاعات را به گونه ای ضبط می کند که تغییر، هک یا تقلب را دشوار یا غیر ممکن می کند.
- اعتبارنامه های قابل تأیید (VC)هایی وجود دارند که به عنوان اعتبارنامه های کریپتویی، ایمن، تایید شده و ضد دستکاری شناخته می شوند که SSI را پیاده سازی کرده و از داده های کاربران محافظت می کنند. آنها می توانند اطلاعات موجود در اعتبارنامه های کاغذی، مانند گذرنامه یا مجوز و اعتبارنامه های دیجیتالی را بدون معادل فیزیکی مانند مالکیت یک حساب بانکی، نشان دهند.
- آخرین رکن و پر اهمیت در SSI ها شامل شناسه های غیر متمرکز (DID) است، نوع جدیدی از شناسه که کاربران را قادر می سازد تا هویت دیجیتال غیرمتمرکز و قابل تأیید کریپتویی داشته باشند. DID به هر موضوعی مانند شخص، سازمان، مدل داده، موجودیت انتزاعی و غیره اشاره دارد که توسط کنترل کننده DID تعیین می شود. آنها توسط کاربر، متعلق به کاربر و مستقل از هر سازمانی ایجاد می شوند. DIDهایی که برای جدا شدن از رجیستری های متمرکز، ارائه دهندگان هویت و مقامات گواهی طراحی شده اند، به کاربران این امکان را می دهند که کنترل هویت دیجیتال خود را بدون نیاز به مجوز از هیچ شخص ثالثی اثبات کنند.
در کنار SII که ریشه در بلاکچین، DID و VC دارد، معماری هویت غیر متمرکز نیز چهار عنصر دیگر را در بر می گیرد. آن ها دارنده ای هستند که DID ایجاد می کنند و اعتبار قابل تأیید را دریافت می کنند، صادرکننده ای که اعتبار قابل تأیید را با کلید خصوصی خود امضا می کند و آن را برای دارنده صادر می کند، و تأییدکننده ای هستند که اعتبارنامه ها را بررسی می کند و می تواند DID عمومی صادرکننده را در بلاکچین بخواند. علاوه بر این، یک معماری هویت غیرمتمرکز شامل کیف پول های هویت غیرمتمرکز خاصی است که کل سیستم را تامین می کند.
پیشرفت های صورت گرفته در زمینه هویت غیر متمرکز
گوگل در حال حاضر بر روی پشتیبانی از کلید عبور برای کروم و اندروید کار می کند. نحوه استفاده از کلمه عبور در گوگل کروم و اندروید به این ترتیب است که امکان زندگی دیجیتالی شما را بدون رمز عبور توسط گوگل و در اکوسیستم فعلی آن ایمن تر می شود.طبق اظهارات گوگل این شرکت با پشتیبانی از ورود با رمز عبور به اندروید و کروم، گام دیگری در سفر به سوی آینده بدون رمز عبور برداشته است. بر اساس این تکنولوژی که از هویت غیرمتمرکز در آن استفاده شده است، این امکان برای کاربران فراهم می شود تا به جای رمز عبور سنتی از سیستم احراز هویت داخلی تلفن یا رایانه خود استفاده کنند. این تکنولوژی توسط شرکت های فناوری بزرگ دنیا اعم از اپل، گوگل و مایکروسافت تایید شده است. از این رو این شرکت ها متعهد شده اند تا این ویژگی را به سیستم عامل های خود اضافه کنند.
چرا هویت غیرمتمرکز اهمیت دارد؟
هدف یک هویت غیر متمرکز ارائه مدرک رسمی هویت و مالکیت و کنترل کامل بر هویت افراد به روشی ایمن و کاربر پسند است. برای دسترسی شهروندان به خدمات ضروری، مانند مراقبت های بهداشتی، بانکداری و آموزش، اغلب به یک مدرک قابل تأیید و شناسایی هویت نیاز است. متأسفانه، طبق داده های بانک جهانی، 1 میلیارد نفر در سیاره ما هنوز مدرک رسمی هویت ندارند. بخش قابل توجهی از جمعیت در وضعیت نا مطمئنی قرار دارند، نمی توانند رای دهند، حساب بانکی باز کنند، دارایی داشته باشند یا شغلی پیدا کنند. ناتوانی در دریافت مدارک شناسایی آزادی افراد را محدود می کند.
علاوه بر این، سیستم های شناسایی متمرکز سنتی نا امن، پراکنده و طرد کننده هستند. پایگاه داده های هویت متمرکز در معرض خطر هستند، زیرا اغلب به اهداف اصلی هکرها تبدیل می شوند. هر از گاهی درباره هک ها و حملات به راه حل های هویت متمرکز می شنویم که در آن هزاران و میلیون ها پرونده مشتریان از خرده فروشان بزرگ به سرقت می رود. مشکلات مالکیت نیز همچنان باقی است. کاربرانی که به اشکال سنتی هویت دیجیتالی دارند، هنوز مالکیت و کنترل کاملی بر آنها ندارند و معمولا از ارزشی که داده هایشان ایجاد می کند، بی اطلاع هستند. در یک سناریوی متمرکز، PII توسط دیگری ذخیره و مدیریت می شود. بنابراین، ادعای مالکیت هویت خود برای کاربران، اگر نگوییم غیر ممکن است، می توان گفت بسیار چالش بر انگیز است.
هویت دیجیتال غیرمتمرکز با ارائه راهی برای استفاده از هویت دیجیتال در چندین پلتفرم شرکت کننده، بدون به خطر انداختن امنیت و تجربه کاربر، به این مسائل می پردازد. در چارچوب هویت غیرمتمرکز، کاربران برای دسترسی به آن تنها به یک اتصال اینترنتی و یک دستگاه نیاز دارند. علاوه بر این، در سیستم های هویت غیرمتمرکز، به ویژه فناوری های دفتر کل توزیع شده و بلاکچین، وجود یک هویت مشروع را تأیید می کنند. بلاکچین ها با ارائه یک معماری سازگار، سازگار و ضد دستکاری، مدیریت و ذخیره سازی PII ایمن را با مزایای قابل توجهی برای سازمان ها، کاربران، توسعه دهندگان و سیستم های مدیریت اینترنت اشیا (IoT) امکان پذیر می کنند.
هویت غیر متمرکز چگونه کار می کند؟
مدل های مختلفی برای هویت غیرمتمرکز وجود دارد. این مدل ها این امکان را برای کاربران فراهم می کنند تا تأیید هویت را از طریق شبکه بلاک چین به اشتراک بگذارند. در این خصوص می توان گفت که خود هویت غیرمتمرکز در شبکه بلاک چین ذخیره نمی شود. اما معمولا DID از روش تأیید هویت استفاده می کند و به شما این امکان را می دهد تا ادعای خود را بدون به اشتراک گذاشتن هویت، تأیید کنید.
در سیستم هویت غیر متمرکز در واقع شما یک کلید واقعی دریافت نمی کنید. بلکه فرآیند احراز هویت آن، نوعی مکانیسم باز کردن قفل با تشخیص چهره، تشخیص اثر انگشت، یا وارد کردن یک پین کد برای اثبات اینکه شما همان کسی که می گویید هستید، است. با این حال، این فقط یک مورد فشار دادن یک دکمه و جابجایی نیست. بلکه توسعه دهندگان باید پشتیبانی از رمز عبور را در برنامه ها و وب سایت های خود کدگذاری کنند. به همین دلیل است که گوگل در بلاگ توسعه دهندگان اندروید خود این خبر را اعلام کرد.
اکوسیستم Decentralized identity هنوز در ابتدای عمر خودش است. با این حال استقبال بسیار خوبی از این فناوری صورت گرفته است و به نظر می رسد راهکاری مدرن و کارآمد برای بهبود مدیریت داده ها و رفع مشکلات این حوزه باشد.جهان هر روز بیشتر به سمت وب ۳ حرکت می کند و به نظر می رسد مفاهیمی مثل تمرکززدایی و فناوری هایی مثل بلاکچین با سرعت بیشتری به رشد خود ادامه دهند. در واقع مردم به کمک این فناوری ها کنترل داده ها و دارایی های خود را از دولت ها و سازمان های بزرگ پس خواهند گرفت. واضح است که تکنولوژی هویت غیرمتمرکز این توانایی را دارد که سیستم های سنتی و متمرکز را از رده خارج کند و قدرت را به مردم برگرداند.
علاوه بر تغییر کفه ترازو به نفع مردم، استارت آپ ها و پروژه های DID به توسعه خدمات و سرویس های عمومی کمک می کنند تا شاهد رشد سطح بهداشت، رفاه و عدالت در بین جوامع مختلف باشیم. هر چه جلوتر برویم، قطعاً فرصت های بیشتری برای رشد این صنعت به وجود می آید.به طور کلی هدف از توسعه هویت غیرمتمرکز در بلاکچین و فناوری های مشابه، افزایش قدرت مردم در بسترهای آنلاین و بهبود تعاملات اجتماعی است. کارشناسان پیش بینی می کنند که گسترش متاورس یک کاتالیزور برای افزایش استارت آپ ها و پروژه های Decentralized identity خواهد بود. آواتارهای توسعه یافته در متاورس به هویت های دیجیتالی نیاز خواهند داشت و برای ایجاد و مدیریت هویت این آواتارها باید از DID ها استفاده کرد