عزاداری محرم در شهر های مختلف ایران چگونه برگزار میشود؟
برای آشنایی با مراسم مذهبی مختلف و آیین عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی به شهرهای ایران سفر کنید و با آیین خاص بعضی از مردم ایران از نزدیک آشنا شوید همچنین این مراسم در شهرهای مختلف با رسوم متفاوتی برگزار می شود.
گل مالی لرستان مراسم محرم
عزاداران آنقدر ناراحتند که از خود بی خود می شوند و بر سر و روی خود گل و خاک می ریزند، سپس بر سر و سینه می کوبند. این تصویری از عزاداران امام حسین(ع) در ماه محرم به خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا است. این مراسم سمبلیک از روز هفتم محرم شروع می شود. مردان از صبح این روز به حمام می روند و پس از اصلاح سر و صورت، با لباس های تمیز، عزاداری خود را آغاز می کنند.
از سوی دیگر در حوضچه های اطراف تکیه ها و محل های عزاداری، گل درست می کنند. سپس گل را از سر تا پا به خود می مالند. بعضی ها هم به طور کامل داخل حوضچه می شوند. بعد از اینکه سراپایشان گلی شد، عزاداری را با سینه زنی و نوحه خوانی پی می گیرند.
زمانی که ایام عزاداری مصادف با ماه های سرد سال باشد، برای عزاداران آتش روشن می کنند و آنها در اطراف آتش حلقه می زنند. بنابراین از روز هفتم برخی از عزاداران در کوچه ها می چرخند و با صدای بلند شعر می خوانند؛ مضمون اشعار آنها درخواست هیزم برای روشن کردن آتش است.
مرکز اصلی برپایی گل مالی خرم آباد و سایر شهرهای استان لرستان است. البته دامنه برگزاری این آیین به شهرهای استان های کرمانشاه و ایلام هم رسیده است.
حلقه های بزرگ عزاداری در زنجان
شاید کمتر کسی باشد که درباره عزاداری محرم زنجان نشنیده باشد. لقب پرشورترین عزاداری واقعا زیبنده زنجانی هاست. مردم زنجان محرم هرسال، در حسینیه اعظم زنجان دور هم جمع می شوند و با تشکیل حلقه های عظیم دسته های عزاداری، شور حسینی را به رخ کل دنیا می کشند. مراسم عزاداری محرم در زنجان به قدری محبوب است که تبدیل به یکی از جاذبه های توریستی و گردشگری این شهر شده است.
جمعیت زنجان در روز های نزدیک به تاسوعا و عاشورا، به ۲۵۰ هزار نفر و گاهی بیشتر می رسد. از شب تاسوعا تا ۱۳ محرم که عزاداری به پایان می رسد، اتاق و سوییت خالی در زنجان پیدا نمی شود. اگر می خواهید در این مراسم پرشور حسینی در زنجان حاضر باشید باید قبل از محرم اتاق یا سوییت برای خودتان رزور کنید. بعد از مکه که در آیین مناسک حج بیشترین شتر را قربانی می کند، زنجان در مراسم محرم رکورددار قربانی کردن است. در روز عاشورا بیشتر از ۱۲ هزار راس گوسفند، گاو و شتر قربانی شده و گوشت آن بین نیازمندان تقسیم می شود.
عزاداری با بیل در خراسان
سه روز پس از واقعه عاشورا، طایفه بنی اسد به کربلا رسیدند و با پیکرهای بی جان یاران امام حسین (ع) روبرو شدند. به همین دلیل برای دفن یاران سیدالشهدا شروع به کندن زمین کردند. سنت بیل زنی در خراسان هم از همین جا ریشه گرفته است.
مردم خراسان در دسته های عظیم، درحالی که قسمت فلزی بیل را رو به بالا گرفته اند به عزاداری سید و سالار شهیدان می پردازند. این مراسم که در بیرجند به شکلی بسیار با شکوه برگزار می شود، در میراث معنوی ایران ثبت رسمی شده است.
شور حسینی در اردبیل
اردبیل نیز همانند زنجان، عزاداری بسیار پرشوری دارد و یکی از جاذبه های گردشگری آن محسوب می شود. تفاوتی که عزاداری حسینی اردبیل با سایر شهرها دارد این است که دسته جات فقط مختص به محرم نیست و در ماه های دیگر سال نیز در جریان است. در دهه محرم دسته های عزاداری محلات 6گانه اردبیل به سمت بازار سنتی اردبیل حرکت می کنند.
بازاریانی که دلشان برای عزای حسینی می تپد با گشاده رویی از عزادارن حسینی استقبال می کنند. شب هفت تا عاشورا تمام دسته جات به سمت مصلای اعظم اردبیل حرکت کرده و در آنجا به عزاداری گروهی می پردازند. نوحه خوان های خوش صدای اردبیلی که سرآمد مداحان کشور هستند، شور حسینی را در این مراسم ها چندین و چند برابر می کنند.
شام غریبان متفاوت در حرم امام رضا(ع)
در روزها و شب های محرم مشهد میزبان عزاداران مختلف از شهرهای دور و نزدیک است که این افراد تمایل دارند مراسم سوگواری را در جوار امام رضا(ع) انجام دهند. در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی گروه های عظیمی از سینه زنان به سمت حرم رهسپار می شوند و در واقع مسیر نهایی دسته ها حرم است. شام غریبان هم در حرم امام رضا(ع) به شیوه خاصی برگزار می شود. در این شب خادمان حرم دور یکی از بزرگترین صحن ها می ایستند و شمع ها را در دست می گیرند. یکی از آنها در وسط جمع نوحه می خواند و مردم نیز شمع در دست می گیرند یا شمع هایشان را در وسط سینی بزرگی در وسط صحن قرار می دهند.
نذری های رایج مشهدی ها رسم دارند که صبحانه به جای حلیم، نان قاق و چای شیرین را به عنوان نذری پخش کنند. شله مشهدی و شربت هم از جمله نذورات رایج دیگر این شهر است.
سنج و دمام بوشهری ها
یکی دیگر از مراسم های زیبای محرم، مختص به بوشهر و شهر های جنوبی کشور است. در این شهرها، هنگام محرم با ساز کوبه ای جنوبی ها، ریتمی را به صدا در می آورند که در کنار تند بودن آن، بسیار حزن برانگیز است.
مشعل گردانی، مراسم سوزناک عراقی های مقیم قم
اگر در شب هشتم و نهم محرم به قم سفر کنید، در شب با صحنه ای شگفت انگیز و بسیار سوزناک مواجه خواهید شد. عراقی های مقیم قم، مشعل های بزرگی را به دست گرفته و همراه با طبل و نوحه ای سوزناک در خیابان های این شهر حرکت کرده و به عزاداری می پردازند. این صحنه به قدری زیبا و سوزناک است که ارزش آن را دارد که حداقل یک بار برای تماشای آن، به قم سفر کنید.
مراسم سنگ زنی در سمنان
آخرین شهری که قصد داریم به معرفی مراسم آن بپردازیم، مربوط به استان سمنان است. در روستای کهن آباد گرمسار، صالح آباد و دامغان سمنان، ظرف های کوچک دایره ای که اغلب جنس آن ها چوبی است را در دو دست خود می گیرند و با ریتم ۲ ضرب و ۳ ضرب همراه با نوحه و طبل به هم می کوبند. این مراسم زیبا و شگفت انگیز به ثبت میراث معنوی ایران رسیده است.
نخل گردانی در یزد
وقتی صحبت از نخل به میان می آید ممکن است تصور کنید که این آیین مربوط به حمل درخت نخل است اما این باور اشتباه است. در واقع نخل گردانی یکی از مراسم باشکوه در یزد است که به درخت نخل ارتباطی ندارد، بلکه نخل یک اسکلت چوبی بسیار بزرگ است که روی آن پارچه، آینه، چراغ، شیشه های رنگی، خنجر، شمشیر و... قرار می گیرد و نمادی از تابوت سیدالشهدا(ع) است. این نخل بزرگ با همیاری و همکاری عزاداران بلند می شود و برای تزئین کردن نخل نیز بسیج عمومی لازم است. علاوه بر این افراد زیادی باید در بلند کردن نخل ها و حرکت آن مشارکت کنند.
نذری های رایج یزد یکی از معروف ترین نذری های یزد آش امام حسین است که در مدت دو ماه محرم و صفر و به ویژه در تاسوعا و عاشورای حسینی در بین عزارادان توزیع می شود.
در هر شهر ایران مراسم خاص و منحصر به فرد خودش وجود دارد و کل آن ها را نمی شود در یک مقاله جمع آوری کرد. ما به معرفی محبوب ترین و مشهورترین مراسم ها در ایران پرداختیم و امیدواریم در فرصتی دیگر، به معرفی مراسم های محرم شهر های دیگر ایران بپردازیم.
آشنایی با مراسم حنابندان در ایران
