آشنایی با سنگ شرف الشمس و خواص آن از منظر اسلام

شرف الشمس و خواص آن

در باور عامیانه، «شرف الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که بعضی ها به نیت گشایش در کارها به دست می کنند. اما در واقع شرف الشمس سنگ نیست. بلکه دعایی است که در روز نوزدهم فروردین با آدابی خاص می نویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک می کنند.

از منظر روایی و تاریخ حدیث، حداقل تا 7 قرن، از روایت منسوب به امیرالمومنین در باب شرف الشمس، در کتب حدیثی موجود شیعه، مطلبی وجود ندارد. و ابهام اصلی همین است تا قرن ها، این روایت کجا بوده و ناگهان پیدا شده است؟

موضوع شرف الشمس، مساله ای است که در سالهای اخیر بین مردم پررنگ شده و افراد سود جو در اقصی نقاط ایران با جلوه دادن شرعی، مذهبی و عقلانی به آن در پی حکاکی صوری طلسم مانند روی سنگ در روز خاصی، سودهای فراوانی را بدست آورده اند. اخیرا نیز عده ای سودجو و فرصت طلب، پار را از این هم فراتر گذاشته و در روز 19 فروردین با دستورات عجیب و غریب، اعتقادات مردم را به سخره گرفته و بعد دیگر هیچ: «این فرصت را از دست ندهید. همه آن چه فکرش را نمی کنید، تنها با یک انگشتر شرف الشمس»؛ شاید این جمله های تبلیغاتی روی کاغذهای آگهی، این روزها برای شما هم ارسال شده باشد. آگهی هایی که برای فروش و حکاکی یک انگشتر خاص در روز 19 فروردین تبلیغ می کنند. انگشترهایی از عقیقی زردرنگ که به «شرف الشمس» معروف شده اند.

در این نوشتار، با کنکاشی در باب 19 فروردین و حدیث شرف الشمس منسوب به امام علی، نتیجه خواهد گرفت که ابهامات و سوالات اساسی درباره شرف المشس وجود دارد و اصالت آن مورد تردید است.

آیا شرف الشمس سنگ است؟

در باور عامیانه، «شرف الشمس» نگین انگشتری زردرنگ است که برخی به نیت گشایش در کارها به دست می‏کنند. اما در واقع شرف الشمس، سنگ نیست. بلکه دعایی منسوب به امام علی(ع) است که برای رفع صداع (سردرد)، کاربرد دارد[3] که امروزه از هدف اصلی آن دور شده، به گونه ای که در عصر معاصر در روز نوزدهم فروردین از طلوع آفتاب تا ظهر و با آدابی خاص می نویسند و نقشی رمزگونه را پشت انگشتر عقیق زردرنگ حک می کنند (معمولا بر روی عقیق زرد، می نویسند، لکن می توان بر روی پارچه زرد کشیده و یا حک نموده و یا روی کاغذ زرد نیز نوشت)؛ و ادعا میشود که دارای آثار و خواص بسیار فراوانی است و بنابر نقل قائلین، شرف الشمس باید در روز 19 حمل که مطابق با روز 19 فروردین است از طلوع آفتاب تا ظهر بر عقیق زرد و در صورت عدم امکان بر کاغذ زردی نوشته شود و با خود حمل نماید. مضمونی که در کتب معتبر اسلامی، وجود ندارد.

شرف الشمس در کتب اسلامی

اما نقش های رمز گونه ای که شرف ‏الشمس نامیده می‏شود، در دیوان منسوب به امیرالمومنین، ذکر شده و نیز بناببر ادعای قائلین به شرف شمس، در کتاب «جنة ‏الوافیه» مشهور به «مصباح کفعمی» نیز آمده است. کفعمی در حاشیه کتاب می‏نویسد: «در بعضی از کتاب‏های علمای شیعه دیدم که این شکل از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است.که وقتی عازم جهاد بود، در بین راه که استراحت می کردند این شکل ها را بر روی سنگی حک کرد و فرمود: این رمز پیروزی ماست». (با تتبع و جستجو در نرم افزار تخصصی حدیث شیعه، نرم افزار جامع الاحادیث، به چنین مضمونی، دست نیافتیم)؛ از اینرو، به نظر می‏رسد بیان چنین نقلی محکم نیست و به فرض صحت، سند این روایت تا امیرالمؤمنین(ع) ذکر نشده است. گفته میشود، مرحوم شیخ بهایی هم همین شکل را در کتاب «سرّ المستتر» با اندکی تغییر آورده است. البته در کتاب‏های یاد شده این شکل به «شرف‏ الشمس» نامیده نشده است و احتمالاً تشخیص اساتید علم ختوم و اذکار این بوده که این شکل در شرف شمس - که نوزدهم فروردین ماه است - نوشته شود.

سوال اینجا است که از منظر روایی و تاریخ حدیث، حداقل تا 7 قرن، از روایت منسوب به امیرالمومنین در باب شرف الشمس، در کتب حدیثی موجود شیعه، مطلبی وجود ندارد. و ابهام اصلی همین است تا قرن ها، این روایت کجا بوده و ناگهان پیدا شده است؟ سیره اهل بیت علیهم السلام نیز ارجاع به این گونه رموز نجومی و علوم غریبه نبوده و حتی اهل بیت علیهم السلام نیز منجمین آن زمان را که برای ستارگان قدرت های استقلالی و در مقابل قدرت خداوند قائل بودند را لعن می نمودند چراکه در این عالم هیچ قدرتی جز قدرت خدای متعال نیست و اگر موجودی دارای قدرتی خاص باشد آن هم به اذن الله بوده و هیچ قدرتی به نحو استقلالی در مقابل خداوند ندارند.

شرف الشمس چه خواصی دارد؟

بر اساس آنچه در کتب قديمي مثل «السحاب اللئالي» تاليف سيد عبدالله بوشهري آمده، شرف الشمس از علوم غريبه است و در دفع فقر و بيماري ها و حفظ صاحب آن از گزند جانوران و ايمني از بلايا و کسب عزت و بزرگي تاثير دارد.
اما به جز اين، سنگ عقيق هم خواصي دارد که در روايت ديني همراه داشتن آن توصيه شده است. اين سنگ باعث ايمني در سفر، افزايش روزي، خير و نيکي، آساني و استجابت دعا است و شر و بدي را از فرد دور مي کند. از امام موسي کاظم (ع) هم در حديثي نقل شده است که انگش تر زرد در دست کنيد که موجب آساني است و در آن هيچ دشواري نباشد.
پيامبر اکرم (ص) هم مي فرمايند: «هر کس يکي ازعقيق هاي سرخ و زرد وسفيد را در دست داشته باشد جز خير و نيکي و فراخي روزي و سلامتي ازجميع بلا ها نمي بيند و از شر پادشاه ظالم و از هر چه آدمي از آن مي ترسد و حذر مي کند امان مي يابد.»
شكل ذكر شرف الشمس به چه نحوي است؟ اين شكل: كه شرف الشمس ناميده مي شود در كتاب «جنه الوافيه» مشهور به «مصباح كفعمي» آمده است (مصباح كفعمي كتابي نسبتا" معتبر در ادعيه است). گفتني است كه مرحوم كفعمي، سند معتبري براي اين مطلب ذكر نكرده و تنها گفته است: اين حروف شكل اسم اعظم است. بعد در حاشيه كتاب مي گويد: در بعضي از كتاب هاي علماي شيعه ديدم كه اين شكل از اميرالمؤمنين (ع) نقل شده است . به نظر مي رسد بيان چنين نقلي محكم نيست ; چون سند اين روايت تا اميرالمؤمنين (ع) ذكر نشده است.

آشنایی با بهترین حیوان خانگی از نظر اسلام