سوره عصر و فضائل آن
نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است. در این سوره خداوند به عصر سوگند یاد می کند که انسان ها در زیان اند، مگر کسانی که اهل ايمان و عمل صالح باشند و یکدیگر را به حق و صبر سفارش کنند.در روایات آمده است مراد از اهل ایمان، کسانی اند که به ولایت امام علی(ع)، ایمان دارند. از پیامبر(ص) نقل شده است هر كس این سوره را بخواند عاقبت كار او به صبر و شكیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.درباره مراد از عصر که بدان قسم یاد شده، نظرات مختلفی بیان شده است، هم چون:از نظر مضمونی که دو آیه بعد از والعصر دارند، مناسب تر آن است که منظور از عصر، عصر ظهور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم باشد، که عصر طلوع اسلام بر افق مجتمع بشری و ظهور و غلبه حق بر باطل استچون مضمون دو آیه بعد این است که خسران نوع انسان را فراگیر است و تنها کسانی را فرا نمی گیرد که از حق پیروی نموده، و در برابر آن صبر کنند، و این اقلیت عبارتند از کسانی که به خدا و روز جزا ایمان آورده و عمل صالح کنند.مراد از عصر، وقت عصر، یعنی آخر روز است، چون این وقت دلالت دارد بر تدبیر ربوبی که روز را می برد و شب را می آورد، و قدرت و سلطنت را از سلطان روز یعنی خورشید سلب می کند.مراد نماز عصر است، که نماز وسطی است که از همه نمازهای یومیه فضیلت بیش تری دارد.مراد شب و روز است، که در اصطلاح به آنها عصران گفته می شود.منظور از عصر دهر است، که در آن عجائبی وجود دارد، که بر قدرت ربوبی دلالت دارد.در بعضی از روایات آمده که منظور، عصر ظهور مهدی علیه السّلام است که در آن عصر حق بر باطل به طور کامل غلبه کند.
متن و ترجمه سوره عصر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
وَالْعَصْرِ ﴿١﴾
به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی
سوگند به عصر [ظهور پیامبر اسلام] (۱)
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ﴿٢﴾
[که] بی تردید انسان در زیان کاری بزرگی است؛ (۲)
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ﴿٣﴾
مگر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند و یکدیگر را به حق توصیه نموده و به شکیبایی سفارش کرده اند. (۳)
ویژگی های سوره عصر
ویژگی های سوره عصر عبارتند از:
- سه آیه، چهارده کلمه و ۷۳ یا ۶۸ حرف دارد.
- در ترتیب نزول، سیزدهمین و در قرآن کریم یکصد و سومین سوره است.
- پس از سوره انشراح و پیش از هجرت در مکه نازل شد. گرچه برخی آن را مدنی دانسته اند؛ ولی قول نخست، مشهور و درست تر است.
- از سوره های مفصل و از نوع قصار آن است.
- بیست و سومین و آخرین سوره ای است که با سوگند آغاز می شود.
- برخی گفته اند آیه ((ان الانسان لفی خسر)) با استثنای بعدش ((الا الذین آمنوا) …) ( نسخ شده است؛ که چندان صحیح نیست.)
فضیلت سوره عصر
- از منابع اهل سنت نقل شده است که سوره عصر در فضیلت امیرالمومنین علی علیه السلام است. این سوره در میان یاران رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به قدری مهم و ارزشمند بود که هر گاه یکدیگر را دیدار می کردند تا سوره عصر را برای هم نمی خواندند از هم جدا نمی شدند.
- امام صادق علیه السلام در تفسیر سوره عصر فرمودند: «الا الذین امنوا» یعنی کسانی که به ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام ایمان آورده اند.
- از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: هر کس این سوره را قرائت نماید عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.