شما چگونه پیام یا مطلب ناراحت کننده ای را به کسی میگویید؟ در هرصورت از سه دسته خارج نیستید: یا در کمال صراحت به او حمله میکنید؛ که حتما موجب دلخوری طرف مقابل شما میشود. یا تلاش میکنید غیرمستقیم و در لفافه به او متذکر شوید؛ در اینجا احتمالا او گیج میشود و دقیقا متوجه منظور شما نمیشود. هیچ کدام از این دو روش همیشه جواب نمی دهد؛ بلکه در دراز مدت موجب اختلال در ارتباط شما با دیگران میشود.متخصصان علوم رفتاری در این زمان تکنیک ساندویچ را پیشنهاد می دهند. به این طریق که برای کم کردن اثر ناخوشایند یک پیام یا خبر منفی ، آن را در میان دو عبارت یا خبر مثبت قرار داده و به مخاطب عرضه کنید .
تکنیک ساندویچ چیست؟
تکنیک ساندویچ نوعی بازخورد است که جوانب منفی را می پوشاند. این بدان معنا است که بحث بازخورد با نظرات مثبت شروع می شود، و قبل از استفاده دوباره از کلمات قدردانی، انتقاد منفی را دنبال می کند.
اصطلاح «تکنیک ساندویچ» از این واقعیت ناشی می شود که بازخورد منفی (در این مثال پنیر و ژامبون) بین کلمات ستایش شده (در اینجا نان باگت) قرار گرفته است.
هدف از این روش ایجاد فضایی دلپذیر برای بحث و آرامش از شدت انتقاد منفی است. کسی که از این طریق انتقاد می کند باید پذیرش بیشتری پیدا کند و در نهایت گفتگوی را با احساس خوب ترک کند.
یادگیری مؤثر بودن در برقراری ارتباط با شخص دیگر مهم است. یادگیری ارتباط با شخص و ایجاد گزارش های خوب با آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر مجبور شوید اطلاعات یا بازخورد مثبت داشته باشید، حفظ روابط شخصی خوب با افراد آسان تر است.
با این حال، اگر شما نیاز به توبیخ یا ارائه بازخورد سازنده یا حتی بحث در مورد موضوعات منفی دارید، موثر بودن و ایجاد گزارش بسیار دشوارتر اما مهم می باشد.
از روش ساندویچ نیز در زندگی روزمره می توان استفاده کرد، وقتی به دوستان یا خانواده می گویید چیزی را که ممکن است مایل به شنیدن آن نباشند، از این تکنیک استفاده کرده اید.
روش ساندویچ همچنین در فروش و خرده فروشی بسیار رایج است، فروشندگان از آن استفاده می کنند تا یک محصول را به مشتریان خود بفروشند.
اما به جای انتقاد، فروشندگان میزان سرمایه گذاری خود را در یک ساندویچ بسته بندی می کنند، و در واقع برش های نان مزایا یا استفاده های احتمالی محصول هستند. اینها باید چنان قانع کننده باشند که قیمت به سختی نسبت به مشتری، مهم به نظر برسد.
فرم استفاده از فن ساندویچ :
برای انتقاد نرم ، نامحسوس و موثر از دنیا اطراف و در حالی که بهترین نتیجه را کسب کنیم روش اصلاح شده ای از همان تکنیک ساندویچ وجود دارد که با استفاده از آن می توان سازنده نقد کرد .
در این روش هر ساندویچ از سه لایه تشکیل شده است:
لایه اول: نان ساندویچ یا همان عنصر ستایش مخاطب توسط منتقد
لایه دوم: ادویه جات یا همان مناطقی که جای بهبود دارند
لایه سوم: محتویات اصلی نظیر گوشت یا همان پیشنهادات اختصاصی ما برای مخاطب و در جهت بهبود عملکرد او
شما باید به چند نکته در فن ساندویچ توجه کنید.
انتقاد را ماست مالی نکنید
زمانی یک نقد سازنده به سمت بزرگ نمایی و بیهودگی (ماست مالی کردن) پیش می رود که صرفا ساندویچ لایه خارجی (نان) داشته باشد.
ستایش کاذب را کنار بگذارید
دقیقا مشابه با نکته قبلی، در این حالت نیز منتقد به ستایش مخاطب می پردازد و لایه خارجی یا نان ساندویچ توخالی و فقط هوا دارد! در این حالت منتقد با ستایش دروغین و ذکر نقاط مثبتی که در واقعیت وجود ندارند سعی دارد نقدی سازنده داشته باشد؛ اما قطعا نتیجه عکس می گیرد.
چاشنی ساندویچ را زیاد نکنید
چاشنی یا همان لایه دوم ساندویچ نیز به همین صورت است. اگر قرار باشد کل نقد را با انتقاد کوبنده محض به اتمام برسانیم از همان ابتدا مخاطبان خود را دلزده کرده ایم.
نقد سازنده با استفاده از تکنیک ساندویچ
در جهان امروز نقش احساسات و افکار انسانی در توسعه و تکامل سازمان ها و جوامع بسیار پررنگ تر شده و برقراری ارتباطات و هم اندیشی بین آنها اهمیت بیش نری یافته است. در تشکل ها و فعالیت های سازمانی این افکار و اندیشه ها نقش مهم تری دارند و برای عملکرد مطلوب و مورد انتظار ضروری تر خواهند بود. اما در این بین گاهی افکار، مهارت ها و روش های هر فرد نیاز به اصلاح دارند که می بایست از راه اصولی و موثر خود یعنی نقد سازنده منعکس شود. نقد اگر در دنیا ما به درستی انجام شود سازمان ها و جوامع را به سوی تعالی سوق می دهد. این در حالی است که نقد منفی و مخرب درست در نقطه مقابل نقد سازنده، روحیه خصومت و پرخاشگری و تضاد را بین انسان ها گسترش داده و بسیار مخرب است. هر نقد سازنده ای متکی به فن بیان منتقد است و یکی از اصول شناخته شده برای ارزیابی صحیح و نقد سازنده تکنیک ساندویچ می باشد.
نقد به شرطی که در انتقال آن از فن بیان قوی و موثری استفاده شده باشد نقش عمده ای در روابط اجتماعی ایفا می کند. در بسیاری از جوامع پیشرفته حال حاضر نقد به عنوان یک رکن اساسی در فعالیت های سازمانی نهادینه شده و از آن می توان برای ایجاد تحرک در گروه یا تیم ها و اعمال نفوذ در اشخاص مختلف برای تغییر خط فکری و عملی آن ها استفاده کرد. همه این نکات و نتایج مثبتی که به دنبال آن می بینیم به شرطی صادق هستند که نقد، سازنده و اصولی و با استفاده از تکنیک های شناخته شده و استانداردی انجام شود.
تکنیک ساندویچ از ساده ترین تکنیک های پایه در ارزیابی افراد می باشد که فرصت نقد سازنده را به واسطه فن بیان به افراد می دهد. این تکنیک در هر مکان و هر زمانی به درد همه افرادی که به نحوی با جامعه درگیر شده اند می خورد؛ حتی وقتی که قرار باشد عملکرد ساده همکار خود را ارزیابی کرده و نقاط ضعف او را بیان کنید.
مراحل استفاده از تکنیک ساندویچ
۱. تفکرات استراتژیک خود را برای مکالمه مشخص کنید. استراتژی شما این است که با برخی از بازخوردهای مثبت شروع کنید و سپس بازخوردهای منفی را بیان کنید و در پایان با بازخورد مثبت تر به پایان برسانید تا افراد ناامید یا عصبانی نشوند.
۲. تصور کنید که استراتژی خود را به افراد گفته اید. شما می توانید چیزی مثل این را بگویید: «من و همکارانم، یک بازخورد منفی برای شما داریم. برای آرام کردن شما با برخی از بازخوردهای مثبت شروع خواهم کرد و سپس بازخورد منفی را به شما می گوییم، این هدف واقعی جلسه ماست. من جلسه را با بازخورد مثبت تر به پایان می رسانم، بنابراین هنگام ترک دفتر، چنان ناامید و عصبانی نخواهید شد.»
۳. واکنش خود را مشاهده کنید. آیا خودتان می بینید که از پوچی و شفاف سازی استراتژی خود خنده تان گرفته است؟ اگر فکر می کنید: «من هرگز نتوانستم این را بگویم.»، به این دلیل است که این استراتژی به طور یک جانبه کنترل می شود.
این تلاشی برای کنترل اوضاع است بدون اینکه اجازه دهید مسائل منفی وارد برنامه شما شوند. استراتژی های کنترل یک جانبه فقط وقتی کار می کنند که افراد دیگر استراتژی شما را نمی دانند یا مایل به بازی نیستند.
آشنایی با انتقاد سازنده و روش های صحیح انتقاد کردن
