کوردوبا یا قُرطَبه شهری در منطقه اَندَلُس در جنوب اسپانیا و مرکز استان کوردوبا در اسپانیا است. «قرطبه» یکی از شهرهای معروف «اندلس» (اسپانیا) و پایتخت حکومت امویان در اندلس بود. از این شهر همواره به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تمدن و فرهنگ اسلامی یاد می شود.
مسلمانان در این شهر مسجدهای بزرگی را بنا کردند که مهم ترین آن مسجد قرطبه در همین شهر بود. بنای این مسجد جامع را عبدالرحمن الداخل مؤسس دولت اموی اندلس در سال ۱۷۰ هجری قمری به سبک جامع دمشق آغاز نمود.
مسجد – کلیسای جامع کوردوبا، یکی از برجسته ترین آثار تاریخی اسپانیا است که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. این بنا که در ابتدا به عنوان یک مسجد ساخته شد و سپس به کلیسا تبدیل شد، معماری منحصر به فرد خود را در طی سالها به خوبی حفظ کرده است.
مسجد – کلیسای جامع مزکوئیتا بسیار منحصر به فرد است. این مکان در قرن هشتم به صورت یک مسجد ساخته شد و بعدها به کلیسای جامع تبدیل شد. بهتر است که برای بازدید از این بنا با یک راهنمای محلی همراه شوید تا توضیحات کامل در خصوص این بنا را در اختیار شما قرار دهد.
بازدید از این بنا تقریباً دو تا سه ساعت زمان لازم دارد. ساخت این مسجد – کلیسای جامع در سال 784 آغاز شد. عبدالرحمن اول در قرن هشتم اقدام به ساخت مسجد اولیه کرد، عبدالرحمن دوم در قرن نهم این مسجد را توسعه داد. سپس عبدالرحمن سوم نیز در قرن دهم اقدام به گسترش مسجد نمود. سپس پس از سالها با تصرف شهر کوردوبا به وسیله اسپانیایی ها، اندکی بازسازی شد و به کلیسای کاتولیک تبدیل شد و از قرن 16 تا امروز باقی مانده است و یکی از مهمترین آثار تاریخی در اسپانیا و معماری آندلس به شمار می رود.
تاریخچه ی کلیسای جامع کوردوبا
این بنا که با نام «مسجد بزرگ کوردوبا» نیز شناخته می شود، در منطقه ی خودمختار اندلس اسپانیا و در شهر کوردوبا واقع شده است. تاریخدان ها معتقدند که در مکان امروزی این مسجد، ابتدا معبدی رومی قرار داشت که آن را وقف خدای «ژانوس» کرده بودند. وقتی قوم ویزیگوت، شهر کوردوبا را در سال 572 میلادی تحت سلطه ی خود درآورند، این معبد به یک کلیسا تبدیل شد. بعد از فتح کشور اسپانیا به دست مسلمانان در سال 711، این کلیسا را به دو بخش مسیحی و اسلامی تقسیم کردند. این تحمل مذهبی سال ها به همین شکل ادامه داشت تا اینکه خلیفه ی بنی امیه، یعنی «عبدالرحمن اول» که بر اندلس حکومت می کرد، بخش مسیحی آن را در سال 781 میلادی خرید و تصمیم گرفت تا کلیسا را به طور کامل خراب کند و مسجد بزرگ کوردوبا را به جای آن بسازد.
تقریباً 2 قرن طول کشید تا ساخت این مسجد به طور کامل به پایان برسد و بخش های مختلفی را در قرن های نهم و دهم میلادی به این مکان اضافه کردند؛ به طوری که وسعت آن دو برابر اندازه ی اولیه شد و این مسجد را به یکی از بزرگ ترین بناهای تاریخی در دنیای اسلام تبدیل کرد. مسیحیان، سرزمین های خود را از موروهای مسلمان پس گرفتند و این گونه بود که شهر کوردوبا دوباره به سلطه ی مسیحیان برگشت. درنتیجه، مسجد بزرگ را نیز در سال 1236 میلادی به کلیسای کاتولیک رومی تبدیل کردند و شبستان رنسانس این کلیسا در قرن 16 به آن اضافه شد. در سال 2010 میلادی، اختلافی بر سر نام کلیسا درگرفت که درنهایت با برگزیدن اسم «مسجد-کلیسای کوردوبا» به آن خاتمه دادند.
معماری و بخش های مختلف کلیسای جامع کوردوبا
ساختمان مستطیل شکل این مسجد، 180 متر طول و 130 متر عرض دارد و فقط کمی از کلیسای سنت پیتر در رم کوچک تر است. این بنای تاریخی، بیشتر با طاق های بزرگی شناخته می شود که به طاق های «کلیسای جامع آخن» (Aachen Cathedral) در آلمان شبیه هستند. همچنین تعداد ستون های مرمر و سنگ عقیق سلیمانی آن ها به 856 مورد می رسد که آن ها را از بقایای معبد رومی سابق این مکان و سایر ساختمان های ویران شده ی رومی به کار گرفته اند و با نور هزاران چراغ روغنی کوچک در شب روشن می شوند. این مسجد، 3 ورودی مختلف دارد؛ اما ورودی اصلی آن از سمت «حیاط درختان پرتقال» (Patio de los Naranjos) است و همانطور که از نامش می توان حدس زد، درختان پرتقال و فواره های متعددی را در برمی گیرد و در فصل بهار، عطر شکوفه های درختان در آن می پیچد.
شاید بتوان گفت مهم ترین قسمت نمازخانه ی این مسجد، طاق نعل اسبی آن به شمار می رود که با قطعات طلا و خطاطی های گوناگون تزئین شده و ترکیب درخشانی از رنگ های طلایی، آبی تیره، زرد و قهوه ای مایل به قرمز را به وجود می آورد. بالای قسمت محراب مسجد، گنبد هشت ضلعی زیبایی وجود دارد که با ستون ها و موزاییک های سبک بیزانس احاطه شده و نوشته هایی به زبان عربی را در برمی گیرد. در مرکز این مسجد، «کلیسای رنسانس» (Renaissance Cathedral) قرار گرفته که به قرن 16 میلادی تعلق دارد و محراب بلند، سقف گوتیک، منبر باروک، دیوارهای رنسانس و طاق های اسلامی را شامل می شود که ترکیب این سبک های معماری مختلف در کنار یکدیگر، نتیجه ی جالبی را ایجاد می کند.
بخش گروه سرایندگان این کلیسا، به قرن 18 میلادی تعلق دارد و حکاکی های ظریف روی چوب ماهون آن، صحنه هایی از انجیل، زندگی مریم مقدس، شهیدان محلی و همچنین تصاویر دکوری از گیاهان و حیوانات مختلف را به نمایش می گذارد. ارتفاع «برج ناقوس» (Bell Tower) این بنا به 93 متر می رسد و می توانید از پله های آن بالا بروید و به دورنمای دیدنی شهر کوردوبا دسترسی داشته باشید.
مسجد جامع کوردوبا
این میراث جهانی خیره کننده از مهمترین بناهای تاریخی- اسلامی در جهان غرب محسوب می شود و از زمان تأسیس تا کنون مکان عبادت برای افراد از قشرهای مختلف بوده است.این بنا که در ابتدا به عنوان یک کلیسای بازیلیک مسیحی به دست «ویزیگوت» ها (یکی از دو شاخه اصلی گوت ها از ژرمن های خاوری) ساخته شده بود در قرن هفتم بعد از میلاد مسیح به دستور حاکمان مسلمان بازطراحی و تبدیل به فضایی شد که شامل یک مسجد بود.در قرن شانزدهم میلادی یک کلیسای جامع مسیحی در وسط این مسجد ساخته شد و از آن زمان تا کنون عبارت «مسجد-کلیسا» برای توصیف کل ساختمان به کار برده می شود.
فضای داخلی مسجد از ستون هایی با قوس های سفید و قرمز ساخته شده و شامل یک سالن عبادت و همچنین حیاطی است که مناره ها از آنجا روی مسجد بنا شده اند.مسلمانان مدت زمان طولانی در قرون وسطی در اسپانیا حکومت می کردند و به همین خاطر معماری اسپانیا تاثیرپذیری زیادی از معماری اسلامی داشته است. از دیگر مساجد به معماری زیبا در اسپانیا می تواند به مسجد جامع قرطبه، مسجد باب المردوم، مسجد الخیرالده، مسجد المنسیرلاریال و مسجد قلعه شریس اشاره کرد.
معرفی کلیسای زیبا و جامع سانتیاگو در اسپانیا
