موزه رضا عباسی یکی دیگر از موزه های ارزشمند تهران است که بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران را به نمایش گذاشته است. موزه رضا عباسی جزو موزه های کمتر شناخته شده در میان موزه های متنوع تهران است و اهالی تهران از کنار آن به سادگی عبور می کنند. در این مقاله ساعد نیوز به معرفی جزئیات دقیق موزه رضا عباسی پرداخته است.
تاریخچه موزه رضا عباسی
ساختمان موزه در واقع متعلق به یک نمایشگاه مبلمان و دکوراسیون خانگی بود که به دلیل ویژگی های معماری و محل قرارگیری مورد توجه مسوولان وقت قرار گرفت و از صاحب اصلی خریداری شد. این موزه به طور رسمی در مهرماه سال ۱۳۵۶ به وسیله فرح پهلوی به منظور حفظ آثار گرانبها و همچنین هدایای سلطنتی گشایش یافت و درست یک سال بعد در آبان ماه سال ۱۳۵۷ تعطیل شد. در این دوره یعنی از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۸، مدیریت موزه بر عهده آیدین آغداشلو بود.
نشان واره موزه رضا عباسی، طراحی شده به دست مرتضی ممیز (پدر گرافیک ایران)، در ۱۳۵۵. وی دربارهٔ طراحی این نشان واره می گوید: «برای طراحی نشانه موزهٔ رضا عباسی فرصت مغتنمی برایم پیش آمد، زیرا این نقاش جد بزرگ خانوادهٔ من است؛ این بود که مشتاقانه دست به کار شدم و کنار دست محمد احصایی نشستم و از صبوری او استفاده کردم و دائم پیچ و خم ها را به قلم و دست او دادم تا ترکیب نوشته به دست آمد و بعد در آتلیه ام مفصل روی ترکیب بندی ها کار کردم. آیدین آغداشلو هم روی گل اسلیمی اصلاحاتی انجام داد.»
در پایان سال ۱۳۵۸ بار دیگر این موزه پس از دگرگونی هایی در آرایش داخلی و گسترش فضای نمایشگاهی بازگشایی شد. در سال ۱۳۶۳ به دلیل مشکلات داخلی کار موزه بار دیگر به تعطیلی کشید و یک سال بعد دوباره بازگشایی شد. اما این بازگشایی دوام چندانی نداشت و موزه یک بار دیگر در همان سال تعطیل شد تا سرانجام در ۱۵ بهمن سال ۱۳۷۹ برای پنجمین بار و پس از انجام بازسازی دوباره آغاز به کار کرد. در حال حاضر، این موزه زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اداره می شود. مدیر فعلی موزه ناهید نجفی خلج می باشد.
بخش های مختلف موزه رضا عباسی
موزه رضا عباسی از غنی ترین و مهم ترین موزه های ایران است. این موزه در ۲۵ شهریور ۱۳۵۶ گشایش یافت و به یاد نقاش مشهور دورهٔ صفوی، رضا عباسی نام گذاری شد.موزه رضا عباسی از ساختمانی چهار طبقه تشکیل شده است و اشیای نفیس آن در پنج تالار به ترتیب زمانی به نمایش گذاشته شده اند. ظروف سفالین، اشیای فلزی، عناصر معماری، جواهرات و منسوجات دوره های سلجوقی، تیموری و صفوی در دو تالار اسلامی موزه به نمایش گذاشته شده اند. آثار دوره قاجار نیز در این بخش به وسیله قلمدان ها و جلدهای کتاب و جعبه های روغنی معرفی شده است.
تالار پیش از اسلام
در این تالار آثاری از هزاره اول پیش از میلاد و دوره هایی تاریخی چون دوره هخامنشی، اشکانی و ساسانی در معرض نمایش قرار دارد. در این تالار سفالینه ها و فلزهایی با شکل ها و طرح های ساده و دلپذیر و اکثرا الهام گرفته از طبیعت قرار دارد که هر کدام از آن ها در یکی از مناطق ایران مثل آذربایجان، شوش و لرستان یافت شده اند. در راهنمای این بخش از موزه آمده است که کشف و دستیابی به مواد و مصالح، پیشرفت دانش و مهارت فنی، ساخت آثاری را موجب شد که غلبه بر طبیعت سخت را برای انسان امکان پذیر کرد.
تالار نگارگری
در این تالار نقاشی های دوره های مختلف اسلامی به نمایش گذاشته شده است و بازدیدکنندگان را با مراحل تحول و رشد این هنر تا قرن ۱۴ هجری قمری آشنا می کند. اثر شاخصی که در این بخش وجود دارد، کهن ترین نمونه برگی از شاهنامه دموت مربوط به اواسط قرن هشت هجری قمری است. همچنین، از سده های اولیه دوره اسلامی (قبل از قرن ششم هجری قمری) آثار معدودی از نگاره ها به جای مانده است.
علاوه بر این، آثاری از رضا عباسی، نام آوری که شیوه و سبک او، جایگاه وی را به گونه ای دیگر رقم زده است و نام پر افتخارش را بر این موزه نیز قرین ساخته است، همراه با نگاره های تنی چند از شاگردانش مجموعه دوره صفویه را تکمیل می کنند.
تالار خوش نویسی
در این تالار می توان مراحل مختلف تحول خطاطی را از خلال نسخه هایی که به خطوط ثلث، محقق، نسخ و نستعلیق است، مشاهده کرد و با هنر خوش نویسی و نسخه نویسی اسلامی آشنا شد. آثار این تالار با خوشنویسی و کتابت در ایران، با نام و کلام خدا آغاز می شود. دست نوشته هایی به خطوط کوفی، نسخ و ثلث بر صفحاتی مذهب از قرآن کریم و سایر کتاب ها، نمونه هایی از شیوه های نخستین نگارش در دوره اسلامی را در تالار خوشنویسی موزه رضا عباسی به نمایش گذاشته است.
این مجموعه با آثاری نگاشته شده به شیوه های نستعلیق و شکسته با قلم و رقم از بزرگان خطاطی ایران زمین، مجموعه ای بسیار با ارزش به شمار می رود. از جمله این بزرگان می توان به میرعماد، میرزا غلامرضا و عبدالمجید درویش اشاره کرد. مشاهده سیر تحول ساختن و پرداختن کتاب هم با نمایش نمونه هایی از نسخه های خطی متعلق به قرن نهم تا پایان سده سیزدهم هجری قمری فراهم می شود.
معرفی گنجینه های ارزشمند موجود در موزه رضاعباسی
یکی از نکات جالب در مورد این مکان همانطور که گفته شد شیوه چیدمان اشیا مختلف است که به ترتیب زمانی از دوره پیش از اسلام تا پهلوی اول به نمایش گذاشته شده و همین مورد باعث می شود تا شما به زیبایی سیر تغییر و تحولات ایران را در ادوار مختلف ببینید. در این موزه گنجینه های ارزشمندی نگهداری میشود که هم ارزش تاریخی و هم ارزش مادی بسیاری دارند.
فلزکاری ها، سفالینه ها، ابزارآلات زندگی و جواهرات از جمله آثاری هستند که در تالار های پیش از اسلام و دوران اسلامی نگهداری میشوند. استفاده از فرم حیوانات به خصوص بز کوهی، قوچ، پرندگان و سایر حیوانات و گاهی انسان که در اصطلاح به این طرح ها شیوه نقوش جانوری می گویند در آثار پیش از تاریخ بسیار دیده می شود که نشان دهنده رایج بودن این نماد ها و نشانه ها در آن دوران است
آبخوری متعلق به سده چهار و پنج هجری قمری که دور تا دور آن به خط کوفی نوشته شده (دانش زینت است برای جوانمرد و خرد تاجی است از طلا)
شانه سر نگین دار تزیین شده با سه قطعه سنگ عقیق مربوط به دوره اشکانی.
جام زرین تقریبا هزار ساله، ظرف سفالی میثاق متعلق به هزاره اول قبل از میلاد، بشقاب نقره ای دوره هخامنشی، گردنبند طلای مربوط به دوره ساسانی که جزو نفیس ترین آثار این موزه به حساب می آید و گوشواره های ساخته شده با تکنیک ملیله متعلق به دوره سلجوقی و صدها اثر زیبای دیگر که در تالار پیش از اسلام و دوران اسلامی وجود دارد؛ همچنین در دو تالار نگارگری و خوشنویسی کتاب تاریخ عالم آرای شاه اسماعیل با جلدی ساخته شده از چرم بز، برگ هایی از شاهنامه شاه طهماسب مربوط به دوره صفویه و برگ هایی از قرآن کریم زرین کوب، نوشته شده با خط ثلث متعلق به دوره تیموری به نمایش گذاشته شده و در آخر به سه تا از نفیس ترین آثار موجود در موزه اشاره می کنیم که تقریبا ثابت هستند.
تکوک زرین متعلق به دوره مادها (به جام ها و ظروفی که به شکل شاخ و مخروطی شکل هستند تکوک یا ریتون گفته می شود) جام زرین و بازوبند زرین که به گفته تاریخ دانان این جام و بازوبند نماد قدرت مردانه و شاهان در دوران هخامنشی بوده است.تمام اشیا موجود در موزه رضاعباسی قصه ها و داستان های بسیار جالبی دارند که در هنگام بازدید، راهنما ها آنها را برای شما روایت می کنند.
آدرس و مسیر دسترسی به موزه رضا عباسی
- تهران، خیابان شریعتی، نرسیده به پل سید خندان، شماره 892
برای دسترسی به موزه رضا عباسی می توانید از مترو و اتوبوس استفاده کنید. اگر قصد دارید با مترو بروید باید بدانید نزدیک ترین ایستگاه مترو به موزه رضا عباسی ایستگاه شهید قدوسی در خط 3 مترو است که بیش از یک کیلومتر با موزه فاصله دارد. پس از پیاده شدن در این ایستگاه می توانید با تاکسی از خیابان شریعتی خود را به موزه برسانید یا اگر اهل پیاده روی هستید بقیه مسیر تا موزه پیاده طی کنید. اگر قصد دارید از اتوبوس استفاده کنید، باید در ایستگاه اتوبوس سید خندان که در فاصله 900 متری موزه قرار دارد پیاده شوید و بقیه مسیر را تا موزه پیاده طی کنید. ساعت بازدید از موزه رضا عباسی در شش ماهه اول سال از ساعت 9 صبح الی 19 و در شش ماهه دوم سال از ساعت 9 صبح الی 17 است.
آشنایی با موزه ی پول یا تماشاگه پول تهران
