قلعه سام از آثار تاریخی ایلام به‌شمار می‌رود و در شهرستان چرداول قرار دارد. این مجموعه از سه بخش مرتبط به یکدیگر و در عین حال با فاصله و مستقل تشکیل می‌شود. قدمت تاریخی قلعه نیز به در دوره‌ای حد فاصل اواخر دوره پارت‌ها و اوایل دوره ساسانی بازمی‌گردد. از آنجا که قلعه در صعب‌العبورترین بلندی‌های کوه بنا شده است، معماری این قلعه جنبه نظامی و دفاعی دارد. همچنین طراح یا معمار برجها، اتاق‌ها و ورودی‌ها را با توجه به موقعیت طبیعی صخره‌ها احداث کرده است. با سبک معماری دوره ساسانیان، مصالح ساختمانی مورد استفاده در قلعه سام شامل سنگ، گچ، ساروج، ملات و در بعضی قسمت‌ها گل می‌شود. این اثر که از مکان های دیدنی چرداول به شمار می‌رود، در تاریخ 17 اسفند 1381 با شماره‌ی ثبت 7998 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه سام یکی از آثار تاریخی ایران و مکان های تاریخی ایلام می باشد.محوطه باستانی قلعه سام در شهرستان شیروان چرداول، در نزدیکی روستا چم بور از توابع بخش هلیلان واقع شده است.
این مجموعه از سه بخش مرتبط به هم در عین حال با فاصله و مستقل شکل گرفته است.این مجموعه از نظر دوره ای در یک دوره از تاریخ که احتمالا حد فاصل اوخر دوره پارت ها و اوایل دوره ساسانی می باشد، ایجاد شده استمعماری این قلعه جنبه نظامی و دفاعی داشته است، زیرا قلعه در صعب العبور ترین بلندی های کوه بنا شده است چون طرح و نقشه ای از پیش نداشته،طراح یا معمار برجها، اتاق ها و ورودی ها را با توجه به موقعیت طبیعی صخره ها احداث کرده است.
بطور کلی معماری قلعه به سبک معماری دوره ساسانیان ساخته شده است. مصالح ساختمانی ای که برای ساخت آن مورد استفاده قرار گرفته است عبارتند از: سنگ، گچ، ساروج،ملات،گچ و در بعضی جاها نیز گل بکار رفته است.
بر اساس مستندات، دیرینگی قلعه سام به پایان دوره پارت ها و آغاز حکومت ساسانیان برمی گردد. این دژ دارای سه قسمت مختلف و در عین حال مرتبط به هم بوده که از یکدیگر فاصله قابل توجه ای دارند. با یک نگاه اجمالی به موقعیت نوع بنا در می یابیم که، جنبه نظامی و دفاعی دارد، به این دلیل که در مرتفع ترین قسمت کوه سام ساخته شده است.
گفتیم که قلعه سام منطقه چرداول از سه قسمت تشکیل شده است. دو برج آن در ضلع شمال و شمال غربی قرار دارند. حجره نگهبانی آن را در دل کوه ساخته اند. بقایای یک چارطاقی یا آتشکده در ضلع جنوب غربی دژ وجود داشته که احتمالا در دوره حمله اعراب به ایران به یک مسجد تبدیل شده است. علاوه بر درخت 500 ساله نزدیک این دژ، چندین چشمه آب و ریشه درخت عود نیز دیده می شود که از این ریشه در جشن ها و عید ها استفاده می شد.
به دلیل اینکه در زمان ساخت این بنا هیچگونه پلان و طرحی از قبل وجود نداشته، سازنده بنا، اتاق ها و مدخل ها را با در نظر گرفتن وضعیت فطری صخره ها، ایجاد کرده است. روی هم رفته طراحی دژ سام به روش مدل سازی عصر ساسانی احداث گردیده و ملات و مصالحی که برای تاسیس آن به کار برده اند شامل سنگ، گچ و ساروج بوده و در قسمتی از نقاط گل نیز بکار گرفته شده است.
قلعه سام، این قلعه در 4 کیلومتری سکوهه قرار دارد شکل قلعه مستطیل شکل است و دارای دیوارهای پهن و بزرگ خشتی و گلی و همچنین دارای دروازه و برج‌های متعدد است.کلنل تیت انگلیسی و والترسرویس آمریکایی از این قلعه بازدید کرده‌اند. به گفته کلنل تیت در سده نوزدهم، نهری از نزدیک این قلعه جاری و به طرف دهکده ورمال ادامه داشته‌است. بر اثر کاوش باستان شناسان، در طبقه زیرین این بنا نوشته‌ای یونانی متعلق به دوران پارت‌ها کشف شده‌است.
