قلعه سرخ (رد فورت یا لال قلعه) بزرگترین و زیباترین جاذبه گردشگری در شهر دهلی ،پایتخت هندوستان ، است. در سال 1638 ، شاه جهان ، پنجمین امپراطور مغول ، پایتخت امپراطوری خود را از آگرا به شهر تازه ساخته شده دهلی – که شاه جهان آباد می نامیدند – تغییر داد. در همین زمان نیز دستور احداث کاخی جدید در این شهر با نام کاخ سرخ را صادر کرد. ساخت این کاخ بزرگ و وسیع که دیواره هایی از سنگهای سرخ دارد تقریبا یک دهه طول کشید چرا که این بار قرار بود این کاخ از کاخ آگرا بهتر و زیباتر ساخته شود. این قلعه به مدت 200 سال محل حکمرانی امپراطوری مغول ها بود تا زمانیکه به دست انگلیسی ها افتاد.
سال 1638 میلادی بود که شاه جهان پنجمین پس از انتقال پایتخت امپراطوری خود از شهر آگرا به دهلی، دستور ساخت دژی مستحکم در مقابل دشمنان را صادر کرد و تنها 9 سال پس از آن، یکی از عظیمترین سازههای این شهر به نام قلعه سرخ یا همان لال قلعه توسط استاد احمد لاهوری به طور کامل بنا شد. البته نکتهای که خیلیها از آن غافل هستند این است که رنگ سرخ قلعه توسط بریتانیاییها به آن بخشیده شد. چرا که آهک موجود در بدنه بنا شروع به پوسیده شدن کرده بود و باید برای جلوگیری از این اتفاق، بر روی آن رنگپاشی انجام میشد. این قلعه حدود 200 سال میزبان امپراطوران و سلاطین مغول بود. بهادر شاه ظفر آخرین پادشاه مغولی بود که در این قلعه حکم رانی کرد و پس از آن، با تصرف دهلی توسط بریتانیاییها وی از قلعه بیرون رانده شد.
قلعه سرخ از نظر تاریخ معماری واجد ارزش بسیاری است، چراکه برخی از جالبترین آمیزههای معماری هندو و معماری ایرانی را میتوان در آن مشاهده کرد. در واقع بسیاری از تزیینات و کاشیکاریهای عمارتهای قلعه آگرا کاملا منطبق با اصول معماری ایرانی ساخته شدهاند، اما روی آنها بهجای خطوط اسلیمی و خطاطی، اژدها و فیل و پرندگان نقش شدهاند.
دیوارهای قلعه بلند و به رنگ قرمز است، قصرها نیز از دو رنگ سفید و قرمز ساخته شده (طبقه پایین قصر از سنگ های قرمز رنگ و طبقه بالای آن از سنگ مرمر سفید است.) در این قصر حتی بخشی برای باغ وحش حیوانات مخصوص پادشاه اختصاص یافته بود. کاخ تابستانه پادشاه و تخت تابستانی آن که تماما از سنگ مرمر است هم برای خود داستانی داشت، این تخت مشرف به حیاطی سرسبزی است که ظاهرا آنجا در قدیم مکانی برای برپایی بازاری مخصوص زنان اشراف و بزرگان (مانند سهشنبه بازار) بود و شاه هنگامی که روی تخت مینشست از بالا زنان قصر را مشاهده میکرد و به این صورت در همین جا بود که شاهجهان برای اولین بار ممتاز بانو رو در قصر میبیند و عاشق او میشود و با او ازدواج میکند. (ممتاز از اشراف ایرانی بود و عمه ممتازبانو، همسر محبوب جهانگیر شاه، پدر شاه جهان بود.) ولی از آنجا که ساخت این کاخها و آرامگاه ممتاز بانو (تاج محل) بسیار پرهزینه بود، پسر شاه جهان (اورنگ زیپپ) پدرش رو به بهانه دیوانگی بر کنار و در این قصر زندانی میکند. نکته جالب این است که در این قصر پنجرهای وجود دارد که از آن تاج محل قابل رویت است.
این قلعه در کنار رود «یامونا» قرار دارد و بهشکل یک هشتضلعی نامنظم و بهوسیله دیواری از سنگهای قرمز رنگ محصور شده است که طول آن 5/2 کیلومتر و ارتفاع آن از 16 تا 33 متر متغیر است. همچنین اطراف دیوارها خندقی وجود دارد که به رودخانه یامونا متصل است.در سراسر این قلعه میتوان نشانههایی از معماری پس از اسلام که با ظرافت خاصی بهوسیله سنگهای سرخ ساخته شده را مشاهده کرد.بدون شک این قلعه را میتوان یکی از آثار معماری دوران اسلامی در هنر محسوب کرد.
این منطقه شامل تعداد زیادی کاخ افسانهای، از جمله کاخ جهانگیر و خاص محل که توسط شاهجهان ساخته شده است و شامل سرسرای تماشاگران مانند دیوان خاص و دو مسجد بسیار زیبا میشود.
برای دسترسی به قلعه سرخ یا لال قلعه دهلی راههای مختلفی در این شهر وجود دارد. به غیر از ریکشاو و تاکسیها که در همه جای شهر پراکنده بوده و به حمل و نقل اهالی و گردشگران میپردازند، ایستگاه مترو چاندنی چوک بر روی خط زرد مترو دهلی نیز با فاصلهای 1.5 کیلومتری از این جاذبه دیدنی، امکان دسترسی به آن استفاده از مترو را نیز راحتتر کرده است. ناگفته نماند که ایستگاه اتوبوس کاشمیری گیت نیز فاصله چندان زیادی با قلعه سرخ ندارد.
این قلعه هلالی شکل که در دهلی نو (New Delhi) قرار دارد در سال 1648 توسط شاه جهان (Shah Jahan) ساخته شد و به خاطر ماسه سنگ های قرمزی که در ساختنش استفاده شده به این اسم نامگذاری شده است.قلعه سرخ (The Red Fort) مساحتی بیش تر از دو کیلومتر مربع دارد و توسط یک خندق بزرگ احاطه شده است و از نقاط جالب آن، دو دروازه بزرگ لاهور (Lahore Gate) - ورودی اصلی قلعه - و دروازه دهلی (Delhi Gate) است که استادانه تزیین شده است و قبلا توسط امپراتور برای مراسم تشریفاتی استفاده می شد.
