آشنایی با جاذبه های کولوسئوم در ایتالیا

تاریخچه کولوسئوم

امروزه بیش‌تر کولوسئوم را با تاریخ خونین نبرد گلادیاتورها در آن می‌شناسند. در کولوسئوم گلادیاتور با یکدیگر یا با حیوانات وحشی می‌جنگیدند و اسباب سرگرمی تماشاچیان خود را (که اغلب از اشراف بودند) فراهم می‌کردند. برخی اعدام‌ها (مانند اعدام با رهاسازی حیوانات وحشی) نیز در کولوسئوم انجام می‌شده‌است.مراسم افتتاحیه کولوسیوم با کشتار 9 هزار حیوان غیر اهلی برگزار شد. در کولسیوم زنان و مردان از هم جدا بودند. جایگاه زنان درطبقه پنجم بود، که دید بسیار بدی به میدان داشت. جایگاه مخصوص زنان درکولوسیوم بسیار ناامن و خطرناک بود، چرا که سکوهای آنها با طناب‌هایی نگه داشته می‌شد که هر از چندی پاره می‌شدند و زنان از ارتفاع 50 متری به پایین سقوطی مرگبار می‌کردند اما جایگاه مردان بسیار امن بود، آنها بر روی سکوهای سنگی می‌نشستند. کولوسیوم محل برگزاری جشنهای امپراتور و مردم رم بود. در طی این جشنها، که هر بار 100 روز به درازا می‌کشید حیوانات درنده را به جان بردگان و گلادیاتورها می‌انداختند و یا گلادیاتورها، که برده بودند و امید به زندگی آنها به سختی به 22 سالگی می‌رسید، را مجبور به کشتن یکدیگر می‌کردند. امپراتور و مردم رم نیز شاهد این کشتار بودند و از آن لذت می‌بردند. در طی هر دوره از این جشن‌ها حدود 5 هزار برده وگلادیوتور به قتل می‌رسیدند. در روزهایی که جشن برقرار نبود، محکومان به مرگ را جلوی حیوانات درنده می‌انداختند تا زنده زنده خورده شوند. امپراتور و مردم رم نیز شاهد زنده زنده خورده شدن این آدمیانِ تیره بخت بودند. در کل، بیش از یک میلیون نفر، از جمله 500 تا 700 هزار گلادیاتور، در صحن کلوسیوم به طرز وحشیانه ای کشته شدند. این میدان چهار هزار متر مربعی، بزرگترین قتلگاه تاریخ بشریت بوده‌است. امروزه، کولوسیوم محبوبترین بنای ایتالیا، نماد شهر روم و تمدن رومی است. همه رومیان، ایتالیاییها و حتی اروپاییها به این تمدن افتخار می‌کنند. در سال 2007، در طی یک نظرسنجی با شرکت بیش از یکصد میلیون نفر، کولوسیوم جزو 7 اثر برتر و محبوب جهان برگزیده شد. در سال 2011، مبلغ 25 میلیون یورو، تنها برای تمیز کردن دیوارهای کولوسیوم و چند کار بسیار جزیی دیگر در درون آن، هزینه شد. سنت بید پیشگویی کرده بود که: “تا زمانی که کولوسئوم استوار است رم نیز استوار است، آن‌گاه که کولوسئوم سقوط کند روم نیز سقوط خواهد کرد، آن‌گاه که روم سقوط کند، دنیا هم سقوط خواهد کرد“.

سازندگان کولوسئوم

ساخت کولوسئوم در زمان امپراتور Vespasian در سال 72 بعد از میلاد آغاز شد و در سال 80 بعد از میلاد و در زمان جانشینش Titus تکمیل گردید. در زمان سلطنت Domitian اصلاحات دیگری بر روی این سازه منحصر به فرد در رم انجام شد. این سه امپراتور به عنوان سلسله Flavian شناخته می‌شوند و این آمفی تئاتر در نام لاتین خود (Amphitheatrum Flavium) با نام خانوادگی این پادشاهان (Flavius) نام گذاری شده است. امپراتورهای سلسله Flavian بعد از پادشاهی نرو (Nero) به حکومت روم رسیدند. Vespasian دستور داد که کولوسئوم را در محل قصر نرو بسازند تا خود را متمایز از آن پادشاه ستمگر نشان دهد. هدف او این بود که بتواند به واسطه راه انداختن نبردهای مرگبار گلادیاتورها و حیوانات وحشی، بین عوام محبوبیت به دست آورد. کشتارها در این مکان تاریخی رم فوق‌العاده وسیع بود؛ در مدت برگزاری نبردها در کولوسئوم چندین هزار حیوان وحشی کشته شدند. برخی این کار پادشاه را حرکتی پوپولیستی دانستند که می‌خواست مردم را به این قسمت از رم بکشاند و پراکندگی جمعیت را بهبود ببخشد، به بیانی دیگر حرکتی نمادین از امپراطور بود تا توجه مردم را به خود جلب نماید، اما در واقع مردم بیشتر به این تماشاخانه می آمدند تا امپراتور را از فاصله نزدیکتر ببینند. امپراطور وسپاسیان به راحتی هزینه ساخت کولوسئوم را از غنائمی که از محاصره معبد اورشلیم به دست آورده بود تامین نمود و برای تامین هزینه ساخت آمفی تئاتر از مردم کمکی نگرفت.

معماری کولوسئوم

این بنا آنقدر عظیم بوده که ظرفیت 50000 تا 80000 نفر را داشته است. شامل سه طبقه اصلی و یک طبقه زیر شیروانی می‌باشد که هرکدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. معماری این بنا برگرفته از یونان است، اما در واقع تلفیقی از سبکهای گوناگون معماری میباشد، طبقه اول آن دارای ستون‌هایی به سبک دوریکا، طبقه دوم ستونهایی به سبک ایونیک و طبقه سوم هم ستون هایش به سبک قرنتی (که شباهت زیادی به کلاسیک دارد) می‌باشد.

بنای عظیم کولوسئوم نه تنها نمونه‌ای کامل از معماری رم بلکه یکی از شاهکارهای هنر معماری جهان هم محسوب می شود. این بنا حاصل هنرنمایی بتون، سنگ آهک، آجر و خاک می باشد. ظاهر این بنا بیضی شکل بده، قطر بلند آن 189 متر و قطر کوچکش 156 متر میباشد و مساحت کامل زیر بنای کولوسئوم 24 هزار متر است، دور تا دورش دیوارهایی عظیم به ارتفاع 14 متر کشیده شده که حدودا 545 متر محیط آن ها می شود. در نگاه کلی بنای کولوسئوم، غول پیکر، ولی در عین حال زیبا و با ظرافت است.

کف محل نبرد در کولوسئوم 83 متر طول و 48 متر عرض داشت و با چوب ساخته شده بود. این سطح با شن پوشیده می‌شد. زمان‌هایی بوده است که پشت سر هم نبرد در این محل در جریان بوده؛ زمین آن قدر با خون پوشیده می‌شده است که مجبور می‌شدند یک لایه شن جدید روی زمین بریزند. این کف چوبی مدت‌ها است که نابود شده است. شما هم اکنون می‌توانید سرداب زیر محل نبرد را ببینید: یک هزار توی دو طبقه زیرزمینی بزرگ، تشکیل شده از تونل‌هایی که اتاق‌های تمرین گلادیاتورها، قفس‌های نگهداری حیوانات وحشی و اتاق‌های انبار وسایل را در خود جای داده است. دور تا دور محل نبرد را دیوارهایی با ارتفاع 5 متری احاطه کرده اند و با پشت سر گذاشتن این دیوارها به محل نشستن تماشاگران می رسیم که به صورت پلکانی ساخته شده اند.

فقط در دیوار های بیرونی این بنا 100000 متر مکعب سنگ تراورتن و 300 بست آهنین استفاده شده هر چند که امروز بخش زیادی از این بنا تخریب شده است اما در قسمت شمالی، دیوارهایی وجود دارند که نسبتا سالم مانده اند و در مرمتِ قرن 19 بازسازی شده‌اند.

این آمفی تئاتر ورودی‌های بسیاری دارد و به دلیل ازدیاد آن‌ها دیوارهایش بیشتر شبیه به ستون دیده می‌شوند، کولوسئوم در مجموع 80 در ورودی دارد، یکی از عجایبش هم همین است که تماشاگران از هر دری که وارد می‌شدند می‌توانستند به راحتی در دالان و گذرگاه‌های پر پیچ و خم، راهشان را پیدا کنند و به راحتی به جایگاه مورد نظرشان برسند. با استفاده از پلکان هم می توان از هر طبقه به طبقه بعدی رفت.

با کمی دقت می توان فهمید که در ساخت این بنا ظرفیت بالا و عبور و مرور سریع تماشاگران پیش و پس از مسابقات از اولویت های ساخت کولوسئوم بوده است، تماشاگران حق ورود از همه ی درب های تماشاخانه به جز درب ورودی اصلی که در شمال این بنا بود را داشتند. این ورودی مخصوص امپراطور و همراهانش بوده است، این ورودی کاملا محصور و با گچ بری های زیبا تزیین شده بود که متاسفانه امروز اثری از آن گچ‌بری‌ها باقی نیست. به واسطه معماری شاهکار این بنا ورود و خروج جمعیت به سرعت انجام می‌شده است.

حقایق جالب و عجیبی از کولوسئوم

نام اصلی کولوسئوم، آمفی تئاتر فلاویان بوده که آن را از امپراطور سلسله‌ی فلاویان گرفته است.

• کولوسئوم بزرگترین آمفی تئاتر در دنیاست و در حال حاضر در حال مرمت و بازسازی است.

• کولوسئوم ساختمانی بیضی شکل است. طول آن 189 متر، عرض 156 متر و دارای ارتفاع 48 متر است. مساحت بیضی پایه آن نیز چیزی حدود بیست و چهار هزار متر مربع است.

• این بنا دارای 80 ورودی است و ظرفیت پنجاه هزار جمعیت را در خود داشته است.

• در زیر بنای کولوسئوم زیرزمینی به نام هیپوجئو وجود داشته است که در آن شبکه‌ای از تونل‌ها و چندین آغل برای حیوانات طراحی شده است. هشتاد کانال عمودی در اینجا نیز برای دسترسی سریع به میدان وجود داشته است.

• در این میدان سی و شش در به عنوان تله برای برنامه‌ها و جلوه‌های ویژه طراحی شده است.

• کولوسئوم میدانی برای به نمایش گذاشتن مسابقات گلادیاتورها، جنگ با حیوانات، نبردهای مشهور، اعدام با رهاسازی حیوان‌های وحشی و نمایش‌های درام بوده است.

• تمام افراد رومی می‌توانستند به صورت رایگان برای تماشای برنامه‌ها به اینجا بیایند. در زمان برنامه به تماشاچی‌ها غذا و خوراکی داده می‌شد.

• برخی مسابقات در اینجا به صد روز نیز کشیده می شد.

• آخرین نبردهای گلادیاتورها به سال 435 میلادی و همچنین آخرین شکار حیوان‌ها به سال 523 میلادی بازمی‌گردد. این توقف به دلیل هزینه‌های بالا برای فراهم کردن و نگهداری حیوانات و گلادیاتورها بوده است.

• گلادیاتورها همانطور که در میدان جنگ مورد تحسین قرار می‌گرفتند، در دنیای رومی‌ها از حقوق شهروندی و امتیازات یک فرد در جامعه محروم بودند.

• کارشناسان در یک آزمایش و بررسی منحصر به فرد متوجه شدند بتن باستانی به کار رفته در ساخت این بنا عامل اصلی مقاومت آن در طول قرن‌ها بوده است.

• در طول بازی‌هایی که توسط امپراطور تایتوس در سال هشتاد میلادی برگزار شد، هزاران حیوان وحشی در اینجا کشته شدند.

• در جنگ‌هایی که در این میدان برگزار شد جمعیت بسیار زیادی از حیوانات به خصوص شیر، ببر و پلنگ در جغرافیای آن منطقه کاهش پیدا کرد.

• با گذر زمان این بنا با بلایای طبیعی زیادی مواجه شد، اما زلزله‌هایی که در سال 847 و 1231 میلادی اتفاق افتاد، بیشترین آسیب را به این بنا زدند.