زیره چیست؟
زیره دانه ای معطر و ضد نفخ است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و دارای طبع گرم و خشک می باشد. دانه های زیره با چوب، کوبیده می شود. این دانه به صورت خودرو در افغانستان، ایران، ازبکستان، تاجیکستان، ترکیه، مراکش، مصر، هند، کوبا، سوریه، مکزیک و شیلی رشد می کند. این دانه در فلسطین به صورت خودرو رشد نمی کند اما در زمان گذشته در آنجا کشت می گردید.گیاه آن شبیه بوته هویج است برگ هایش 20 الی 30 سانتی متر و ارتفاع گیاه حدود 50 سانتی متر است. میوه آن (که به اشتباه دانه گفته می شود) به اندازه دو میلی متر و هلالی شکل و دارای 5 خط برجسته است. بیشترین زیره در ایران، در شهر کرمان رشد می کند. بهترین و مرغوبترین زیره مربوط به شهرستان بافت استان کرمان می باشد که به صورت خودرو رشد می کند.
ترکيبات شيميايي زیره
زیره یک منبع خوب از آهن، منگنز، منیزیم، کلسیم، مس، روی، پتاسیم و فسفر است. دیگر ویتامین های موجود در آن را شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، ویتامین های A، C، E، K و ویتامین B6. همچنین در زیره چربی های اشباع، سدیم و کلسترول بسیار پایین است.
چند نوع زیره وجود دارد؟
زیره در دو نوع زیره سبز (با نام علمی: Cuminum cyminum) و زیره سیاه (با نام علمی: Carum carvi) وجود دارد که دومی به «زیره ایرانی» معروف است.
- زیره سیاه (زیره کوهی): این نوع زیره را به اسم زیره کرمانی هم می شناسند ویکی از معروف ترین سوغاتی های استان کرمان است زادگاه اولیه آن استان کرمان بوده است و در مناطق کوهستانی می رویید.
- زیره سبز: نوع دیگری از ارقام زیره است هم به صورت خودرو و هم به صورت پرورشی یافت می شود در ایران بیشتر به صورت پرورشی کشت و کار می شود و یکی از اجزای اصلی پودر کاری است.
خواص زیره سیاه
تسکین دهنده آرام کردن شکم
زیره سیاه حاوی کارون هستند که (برای نابود کردن کرم های انگلی استفاده می شود) این ها به کشتن کرم ها در معده کمک می کند که مشکلات زیادی را ایجاد می کند. مصرف منظم دانه های زیره سیاه به کشتن آن کرم به طور طبیعی بدون هیچ عارضه جانبی کمک می کند.
بهبود مشکلات شکمی و روده ای
زیره سیاه خاصیت ضد نفخی دارد و به تسکین شکم و کاهش هر گونه گاز شکم کمک می کند. هم چنین توانایی تسکین از دیگر مشکلات روده ای را دارد. دانه های زیره سیاه ارزان هستند و همه می توانند به راحتی آن را استفاده کنند.
تسکین و درمان سرفه
دانه های زیره برای سرکوب کردن سرفه خوب هستند . آن ها به عنوان ضد سرفه عمل می کنند و به تسکین سرفه خشک کمک می کنند. شما می توانید دانه های زیره سیاه را با فلفل ترکیب کنید و از آن برای سرفه خشک استفاده کنید.
ضد اسپاسم
زیره به عنوان ضد اسپاسم در نظر گرفته می شود و می تواند به طور موثر انقباض عضلانی و گرفتگی عضلات را با ممانعت از آنزیم های خاص التیام بخشد که انقباض عضلانی را تسکین می دهد. هم چنین آن مشکلات تنفسی مانند سکسکه و تنگی نفس را تسکین می دهد.
سلامت قلبی
این دانه ها به حفظ ضربان قلب کمک می کنند چون حاوی پتاسیم هستند. دانه های زیره به کم کردن انقباض سرخرگ ها و رگ ها کمک می کند و فشار خون را پایین می آورد. ویژگی دانه های زیره برای کاهش سطح کلسترول بد در بدن به حفظ سطح کلسترول مناسب در بدن کمک می کند.
بهبود هضم
استفاده از زیره در بهبود هضم یک روش باستانی است. مصرف این دانه ها به بهبود ترشح آنزیم های گوارشی کمک می کند و سرعت هضم را افزایش می دهد.
ادرار آور
روغن دانه زیره به عنوان ادرار آور ایده آل در نظر گرفته می شود. به تکرر ادرار در افرادی کمک می کند که از مسدود شدن ادرار رنج می برند. هم چنین به کاهش وزن آب بدن کمک می کند. بسیار ادرار کردن به درمان عفونت های دستگاه ادراری کمک می کند.
محرک هستند
روغن زیره به تحریک تمام عملکردها و چرخه های بدن کمک می کند. هم چنین به منظم کردن خون در بدن کمک می کند و افسردگی ، خستگی را با کمک به مغز برای هوشیاری و بیداری کاهش می دهد.
افزایش اشتها
زیره به افزایش اشتها با سرعت بخشیدن به فرآیند گوارش به تسکین یبوست کمک می کند.
مفید دربرابر آسیب ها
روغن ساخته شده از زیره یک ضد عفونی کننده خوب است. به التیام زخم ها با جلوگیری از هر گونه باکتری و یا قارچ در نزدیکی زخم کمک می کند که می تواند منجر به عفونت های بیشتر شود. این خاصیت زیره به عفونت های مختلف مثل عفونت دستگاه تنفسی، دفع فضولات سیستم و عفونت های دیگر بدن کمک می کند.
کاهش پف و التهاب پوست
روغن زیره التهاب و پف را کاهش می دهد. هم چنین توانایی کنترل پوست سوخته را با رشد سریع سلول های پوست در منطقه آسیب دیده دارد.
عامل مبارزه با پیری پوست
برای کاهش تشکیل چین و چروک و پاک کردن نقاط پیری پوست مورد استفاده قرار می گیرد و سلامتی پوست را بهبود می دهد و باعث می شود پوست جوان و شاداب به نظر برسد.
از بین بردن عفونت پوست سر
زیره سیاه قابلیت خلاص شدن از عفونت پوست سر و حفاظت از مو در برابر شپش را دارد. استفاده منظم از دانه های زیره می تواند مو را در پاک کردن شپش و شوره سر که باعث ریزش مو و خارش پوست سر می شود، کمک کند. همچنین تار مو را بهبود می بخشد.
بهبود متابولیسم
دانه های زیره مقدار زیادی منگنز دارد که به بهبود متابولیسم بدن کمک می کند. مصرف منظم دانه های فرآیند تولید انرژی را در بدن افزایش خواهد داد.
بهبود خواب و رفع بی خوابی
محتوای بالای منیزیم به داشتن خواب سالم کمک می کند. منیزیم ماده معدنی است که مستقیما مسئول بهبود خواب است. مصرف دانه های زیره برای بی خوابی خوب است.
جلوگیری از ابتلا به سرطان
زیره دارای چندین روغن اسانس و چندین آنتی اکسیدان فلاونوئید مثل لوتئین، کاروتوئن،کریپتوکسانتین است. این ها رادیکال های آزاد مضر را از بدن دفع می کنند و ما را در برابر سرطان، پیری و بیماری های عصبی مثل پارکینسون محافظت می کنند.
کاهش وزن
زیره سیاه ممکن است به کاهش وزن بدن کمک کند. در تحقیقاتی نشان داد که زیره سیاه ممکن است باعث کاهش وزن شود و به درمان بیماری های مختلف التهابی و اختلالات گوارشی کمک کند.
آب زیره هم جادو می کند
اگر زیره را در ظرفی خیس کنید و با آب آن صورت خود را بشویید، رنگ صورتتان باز می شود. پودر زیره را با آب جوش مخلوط کنید و روی صورت خود بگذارید و نرمی و لطافت را به صورت خود هدیه بدهید. آب جوشانده آن خون بینی را بند می آورد، فقط کافی است کمی از آب را داخل سوراخ های بینی بریزد و پره ها را چند دقیقه نگه دارید و نگذارید بیرون بریزیند. اگر آب جوشیده آن را داخل چشم بچکانید، قرمزی چشم را برطرف می کند و مانع خونریزی رگ های داخل چشم می شود. ضدعفونت و ورم ملتهمه چشم است و از چسبندگی پلک ها جلوگیری می کند. قرقره کردن آب جوشانده آن در دهان، دندان درد را تسکین می دهد.
سایر خواص زیره سیاه
- زیره سیاه اثر زیاد کننده ترشحات شیر دارد. مصرف زیره با توجه به صفاتی که از نظر درمانی دارد.
- برای آن دسته از افرادی که از بیماری کم خونی فقر آهن رنج می برند، برطرف کردن خستگی مفرط و تقویت عملکرد ورزشی از دیگر فواید زیره سیاه است.
- بانوان می توانند برای تسکین دل دردهای دوران قاعدگی از زیره سیاه استفاده کنند،
- زیره تاثیر بسزایی روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و باعث افزایش میزان ترشحات می شود
- ضد حساسیت ( آنتی هیستامین ) است.
- دمنوش زیره سیاه خلط آور است .
- انگل معده و روده را می کشد.
- داروی کمکی در درمان نرمی استخوان کودکان( راشیتیسم) است.
- دمنوش زیره سیاه ضد تشنج است.
- خوردن زيره يا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهاي کودکان مفيد است .
- مصرف روغن زیره برای درمان دندان درد، بوی بد دهان و مشکلات لثه موثر است.
نحوه استفاده از زیره
زیره را می توان آسیاب کرد و در انواع غذاها ، ماست و سوپ اضافه کرد ، همچنین می توان زیره را به صورت دمنوش استفاده کرد. یک قاشق چایخوری از دانه های زیره سیاه را در هاون سنگی یا چینی آسیاب کنید و آن را در یک لیوان آب جوش و در قوری چینی به مدت ۱۰ دقیقه روی شعله غیر مستقیم و با حرارت ملایم دم کنید. دمنوش زیره سیاه را قبل از مصرف صاف کنید و آن را همراه با کمی نبات یا یک قاشق عسل مصرف کنید. همچنین این دمنوش را می توانید همراه با آویشن و زنیان یا با دارچین و لیمو عمانی برای افزایش اثرات مفید آن، به صورت مخلوط دم کنید.
توجه: زیره سیاه دارای اسانس و مواد فرّار است؛ از همین رو لازم است بعد از آسیاب کردن بلافاصله مصرف شود، نگهداری زیره آسیاب شده، باعث هدر رفتن بخش زیادی از مواد موثر و ترکیبات شمیایی مفید آن خواهد شد.
عوارض جانبي و مضرات زيره سياه
- مصرف عرق زيره در بعضي افراد موجب اسهال و در برخي ديگر باعث يبوست مي شود.
- بيماران كليوي، كبدي و تنفسي و همچنين مادران باردار قبل از استفاده از عرق زيره، لازم است با پزشك خود مشورت كنند.
- خود سرانه عرق زيره را به كودكان ندهيد.
- زیاده روی در مصرف زیره بعلت طبع گرم ایجاد کهیر می کند .
- زياده روي در مصرف زيره باعث افزایش ترشح تیروئید و در نتیجه لاغری و زردی رنگ چهره خواهد شد.
- ممکن است باعث سوزش معده شود.
- ممکن است باعث آروغ زدن شود.
- برای مادران باردار و شیرده مناسب نیست.
- ممکن است باعث افت فشار خون شود.
- ممکن است باعث افت قند خون شود.
- ممکن است در برخی افراد واکنش آلرژی ایجاد کند.
جمع بندی
زیره دانه ای معطر است که در آشپزی و پزشکی کاربرد دارد و برای پیشگیری از بسیاری از امراض از جمله سرطان استفاده می شود، دو نوع سبز و سیاه دارد و غنی از مواد معدنی است و گیاه آن در ایران رشد میکند .امیدواریم این مقاله برا شما مفید باشد همراه ما باشید.