مواد غذایی مختلفی وجود دارند که می‌توانند شدت و تناوب سردردهای میگرنی را کاهش دهند یا علائم آن را خفیف‌تر کنند. با وجود اینکه هیچ رژیم غذایی خاصی تحت عنوان رژیم غذایی مخصوص میگرن وجود ندارد، مبتلایان می‌توانند با بررسی و نظارت روی رژیم غذایی خود، سردردهای خود را کنترل کنند یا کاهش دهند.
در این مطلب، مواد غذایی مختلفی را معرفی می‌کنیم که می‌توانند از سردردمیگرنی پیشگیری کنند، آن را کاهش دهند یا مُسکنی برای آن باشند.
حتما بخوانید:
کدام مواد غذایی از سردرد میگرنی پیشگیری می‌کنند؟
داشتن یک رژیم غذایی سالم، به پیشگیری از میگرن و سردرد میگیرنی کمک می‌کند. رژیم غذایی سالم شامل غذاهای تازه، انواع میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی است.
غذاهای تازه، نگهدارنده‌های کمتری دارند؛ ازجمله منوسدیم گلوتامات. نگهدارنده‌ها می‌توانند سبب ایجاد سردرد میگرنی در بعضی از افراد شوند. بنابراین، اجتناب از خوردن غذاهایی که نگهدارنده دارند، به کاهش سردرد میگرنی کمک می‌کند.
انجمن اختلالات میگرنی، فهرست غذاهای ایمن برای میگرن را تهیه کرده است تا یک راهنمای کامل برای مبتلایان به میگرن باشد. این مواد، غذاهایی هستند که نگهدارنده، مخمر، طعم‌دهنده و سایر محرک‌های احتمالی سردرد میگرنی را ندارند. ازجملهٔ این مواد افزودنی محرک می‌توان نیتریت و فینیل آلانین را نام برد.
در ادامه، به شما می‌گوییم چه غذاهایی بخورید و از خوردن کدام غذاها اجتناب کنید. این مواد غذایی هر کدام در گروه‌های مختلف غذایی، تقسیم‌بندی شده‌اند:
۱. نان و غلات و حبوبات
غذاهایی که می‌توانید بخورید:
- بیشتر غلات و حبوبات، غلات صبحانه غیر از آنهایی که شامل انواع مغزها، میوه‌های خشک یا آسپارتام است؛
- بیگل تهیه شده با آرد ساده و دانه کنجد؛
- نان‌های سریع مثل نان جوی سیاه یا نان کدو؛
- چیپس سیب زمینی و چوب شور تهیه شده از آرد کامل؛
- کراکرهای بدون طعم.
غذاهایی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید:
- کراکرهای طعم‌دار مثلا کراکر با طعم پنیر چدار؛
- نان‌های تازه تهیه شده به شکل خانگی یا تهیه‌شده در نانوایی؛
- پیتزا، چون خمیر آن جزو نان‌های تازه محسوب می‌شود؛
- چیپس‌های طعم‌دار.
۲. گوشت، مغزها و دانه‌ها
غذاهایی که می‌توانید بخورید:
- گوشت گوساله تازه، مرغ، ماهی، بره، بوقلمون؛
- تخم خشخاش؛
- تخم کدو؛
- دانه کنجد؛
- تخمه آفتابگردان بدون طعم‌دهنده.
غذاهایی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید:
- جگر گوساله و مرغ؛
- گوشت‌های سوخاری؛
- گوشت‌های مارینه‌شده (مزه‌دارشده)؛
- پاپ‌کورن طعم‌دار؛
- کره‌ٔ آجیل‌ها.
۳. سس‌ها و طعم‌دهنده‌های سالاد
غذاهایی که می‌توانید بخورید:
- دیپ‌های خانگی که برای تهیه‌ٔ آنها از مواد تازه بدون طعم‌دهنده‌های مصنوعی استفاده می‌شود؛
- سس رنچ خانگی؛
- روغن‌ها و سرکه سفید تقطیرشده.
غذاهایی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید:
- سس‌های سالاد حاضری؛
- دیپ‌ها، سس‌هایی که آماده و بسته‌بندی به فروش می‌رسند.
بسیاری از سس‌های بسته‌بندی‌شده و غذاهای نیمه‌آماده شامل افزودنی‌ها و مواد نگهدارنده هستند که این مواد، از محرک‌های میگرن است. مواد افزودنی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید، عبارت‌اند از مونوسدیم گلوتامات، نیتریت و آسپارتام.
پنیرهای کهنه و سرکه‌های قدیمی ممکن است محرک میگرن باشند. بنابراین بهتر است که مصرف آنها را محدود کنید.
۴. سبزیجات و میوهها
غذاهایی که می‌توانید بخورید:
- میوه‌های تازه؛
- سبزیجات تازه؛
- کاهو های بسته‌بندی شده بدون افزودنی.
از نمونه غذاهایی که می‌توانید بخورید می‌توان به این موارد اشاره کرد:
فلفل‌دلمه‌ای، کدو، سیب‌زمینی تازه، هویج و گل کلم.
غذاهایی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید:
- بسته‌های پوره سیب‌زمینی فوری و آماده؛
- میوه‌های خشک که شامل نگهدارنده‌های سولفیت است؛
- مرکبات؛
- لوبیای لیما؛
- لوبیا سفید؛
- ترشی کلم؛
- پیاز.
بعضی از میوهها ممکن است گرده یا سایر عناصر مشابه را داشته باشند که باعث ترشح هیستامین و در نتیجه تحریک میگرن می‌شود. ازجملهٔ این میوهها می‌توان به موز، گریپ فروت، تمشک و آلو اشاره کرد.
نکته‌های دیگری در مورد تأثیر مواد غذایی بر میگرن
خوردن چندین وعده غذا در روز، کمک می کند که سطح قند خون، در وضعیت متعادل باقی بماند و از گرسنگی پیشگیری می‌کند. گرسنگی و بالا و پایین رفتن سطح خون در بعضی از افراد، محرک میگرن است.
داشتن رژیم غذایی سالم و مغذی کمک می‌کند که بدنی سالم در شرایط وزنی مطلوب داشته باشید. به گزارش مؤسسه آمریکایی میگرن، اضافه‌وزن داشتن می‌تواند احتمال ابتلا به میگرن را افزایش دهد یا علائم آن را شدیدتر کند.
چه غذاهایی می‌توانند میگرن را تحریک کنند؟
غذاهایی که محرک سردرد میگرنی هستند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بضعی از افراد ممکن است اصلا حساسیت به هیچ غذایی نداشته باشند و محرک‌های مرتبط با غذا، باعث ایجاد سردرد در آنها نشود.
با وجود این، بعضی از غذاها معمولا به‌عنوان محرک سردرد میگرنی شناخته می‌شوند. از جمله:
- پنیرهای کهنه؛
- الکل؛
- شکلات؛
- گوشت فراوری‌شده؛
- نگهدارنده‌های غذایی مثل نیترات، نیتریت، مونوسدیم گلوتامات، شیرین‌کننده‌های مصنوعی؛
- ماهی دودی؛
- عصارهٔ مخمر.
لزوما خوردن همهٔ این مواد غذایی، باعث بروز سردردهای میگرنی نمی‌شود. برای بعضی از افراد، گرسنگی شدید و نخوردن غذا به‌اندازهٔ کافی، محرک سردرد است. این ممکن است به‌خاطر ارتباط بین سطح قند خون و تشدید سردرد میگرنی باشد.
نکاتی برای تشخیص محرک‌های غذایی سردرد میگرنی
بعضی از پزشکان توصیه می‌کنند که مبتلایان به میگرن، دفترچه‌ای برای ثبت غذاهایی که می‌خورند، تهیه کنند. به این‌ترتیب می‌توانند تشخیص دهند که کدام غذا ممکن است باعث ایجاد سردرد شده باشد.
بعضی از افراد، واکنش‌های فوری نسبت به غذاهای محرک دارند و برخی دیگر ممکن است تا ۲۴ ساعت بعد از خوردن آنها، هیچ واکنشی نشان ندهند.
مرحلهٔ بعدی این است که یکی از غذاهای احتمالی را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید که آیا حذف آن تغییری در رخ دادن یا ندادن سردرد میگرنی ایجاد می‌کند یا نه.
با این روش می‌توانید بفهمید که محرک اصلی کدام است و هیچ غذایی را بدون دلیل، از رژیم غذایی خود حذف نمی‌کنید وقتی که ضرورتی ندارد.
محرک‌های دیگر میگرن
پزشکان توانسته‌اند پنج دسته اصلی از محرک‌های میگرن را شناسایی کنند که یکی از آنها، محرک‌های غذایی است. سایر دسته‌بندی‌های محرک‌ها عبارت‌اند از:
تغییرات در محیط: تغییر در فشار جوی، تغییرات فصل‌ها و حتی طوفان می‌تواند از محرک‌های میگرن باشد.
هورمون‌ها: تغییر در سطح هورمون‌ها به دلایل مختلف مثلا سیکل قاعدگی، می‌تواند محرک میگرن باشد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز ممکن است میگرن را تحریک کند.
تحریک حسی: نورهای شدید، بوهای خاص، دود، صداهای شدید یا تکرارشونده در بعضی از افراد ممکن است محرک میگرن باشند.
استرس: استرس، تمرینات شدید، بیماری یا عادات غیرمعمول خواب ازجمله عوامل محرک سردرد میگرنی است.
گاهی اوقات مجموعه‌ای از این عوامل محرک، دست‌به دست هم می‌دهند و سردرد میگرنی ایجاد می‌کنند. مثلا یک فرد ممکن است بر اثر استرس، یک وعده‌ٔ غذایی را از دست بدهد و دچار کم‌خوابی شود. مجموع این عوامل سبب بروز سردرد میگرنی می‌شود.
غذاهایی برای مصرف در هنگام حملات میگرنی
کافئین یکی از موادی است که برای درمان میگرن مفید است. بعضی از شرکت‌های داروسازی، کافئین را به داروهای قابل‌فروش بدون نسخه که برای سردرد استفاده می‌شود، اضافه می‌کنند.
با وجود این، مرز باریکی بین نحوهٔ صحیح و اشتباه مصرف کافئین وجود دارد. مقدار کم کافئین می‌تواند مسکن سردرد میگرنی باشد، ولی مقدار زیاد آن، یکی از محرک‌های سردرد است و علائم آن را تشدید می‌کند.
توصیه می‌شود افرادی که میگرن دارند، مصرف روزانه‌ٔ کافئین را به ۲۰۰ میلی‌گرم محدود کنند. مصرف مرتب کافئین بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم در روز، یکی از ریسک‌فاکتورهای سردرد است.
درمان‌های دیگر میگرن
تغییر در رژیم غذایی، تنها درمان سردردهای میگرنی نیست.
برخی از داروهای مخصوص درمان میگرن که بدون نسخهٔ پزشک ارائه می‌شوند، می‌توانند برای کاهش درد مفید باشند مثلا استامینوفن، آسپیرینو کافئین.
هرکسی که از این داروها چند بار در هفته برای مدیریت علائم میگرن استفاده می‌کند، احتمالا به داروهای قوی‌تری برای درمان نیاز دارد.
دیگر درمان‌های دارویی میگرن عبارت‌اند از:
داروهایی که فعالیت بیش‌از اندازه‌ی سیگنال‌های عصبی را کاهش می‌دهد. این سیگنال‌ها عامل ایجاد سردردهای میگرنی هستند. ازجملهٔ این داروها می‌توان توپیرامات را نام برد. تزریق سم Onabotulinum می‌تواند به کاهش تناوب شدت سردردهای میگرنی کمک کند.
تحریک عصب Occipital یا ONS، روش دیگری است که پزشکان برای درمان میگرن‌های شدیدتر و متناوب استفاده می‌کنند.
روش ONS شامل قرار دادن یک دستگاه خاص در بافت پشت سر است؛ جایی‌که عصب‌های occipital عبور می‌کنند. این دستگاه، سیگنال‌هایی را به این عصب‌ها منتقل می‌کند که سیگنال‌های منجرشونده به سردرد میگرنی را متوقف می‌کنند.
برخی درمان‌های طبیعی نیز برای مقابله با میگرن وجود دارد؛ ازجمله استفاده از نعناع فلفلی و زنجبیل. این درمان‌های گیاهی می‌تواند علائم میگرن را بهبود ببخشند.
پزشک با توجه به شرایط بیمار، ممکن است یکی از این درمان‌ها را انتخاب کند.
نتیجه‌گیری
رژیم غذایی، نقش بسیار مهمی در پیشگیری، تحریک و کاهش علائم میگرن دارد. با وجود این، میگرن در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. بنابراین غذایی که ممکن است برای یک نفر مفید باشد، شاید برای بیمار دیگر فایده نداشته باشد.
کمتر از ۳۰٪ از افراد مبتلا به میگرن، توانسته‌اند مواد غذایی محرک سردردهای خود را شناسایی کنند. با وجود این، بسیاری از افراد سعی می‌کنند تا دفترچه‌ای برای یادداشت برنامهٔ غذایی خود داشته باشند و گاهی، برخی مواد را از آن حذف کنند تا مادهٔ غذایی محرک را شناسایی کنند.
با اجتناب از مصرف مواد غذایی که به‌عنوان محرک سردرد شناخته می‌شوند، می‌توانید تا حدودی تناوب و شدت حملات میگرنی را کاهش بدهید. بهتر است برای داشتن یک رژیم غذایی سالم و عاری از هرگونه مادهٔ تحریک‌کننده سردرد میگرنی، با پزشک مشورت کنید.
