بازار تجریش جزو بازارهای قدیمی و از جاذبه های تاریخی تهران است که به واسطه نزدیکی به حرم امامزاده صالح یکی از پر رفت وآمدترین بازارهای تهران نیز به شمار می رود. البته از حق هم نگذریم این بازار در تنوع کالا و حال وهوای خوب هم بی مانند است. خیابان و محله تجریش جزو محلات قدیمی و مرکزی شمیران محسوب می شود و در منطقه یک شهرداری تهران واقع است. قدمت این بازار تاریخی به 70 سال پیش بازمی گردد، البته باید گفت که اهالی محله تجریش و کسبه قدیمی بازار معتقدند که قدمت این بازار بیشتر از 70 سال است و حتی عده ای از کسبه قدیمی، عمر آن را تا 150 سال تخمین می زنند. خود محله تجریش هم از آن محله های قدیمی و پر بیا و برو تهران است که در گذشته به آن «منطقه طجرشت» می گفتند که خود از سه محله بالایی، پایینی و قلعه نو تشکیل می شده است. امروز این محله ها را به نام های زعفرانیه، محمدیه، ناودانک و جعفرآباد می شناسند.
چرا بازار تجریش؟
- یکی از بازارهای تاریخی ایران است.
- در نزدیکی امامزاده صالح و در قلب محله تاریخی و خاطره انگیز تجریش قرار گرفته است.
- تنوع کالایی بالایی دارد و اجناسی از همه نوع قیمت در آن دیده می شود.
- با حضور در این بازار می توان، فضای تهران قدیم را تا اندازه ای لمس کرد.
- در کنار گشت و گذار در این بازار قدیمی، می توانید به سراغ رستوران ها و کافه های مختلف بروید و شکم گردی خوشمزه ای را تجربه کنید.
فضای دلنشین و خاطره انگیز بازار تجریش
بازار سرپوشیده تجریش از معروف ترین بازارهای قدیمی تهران به شمار می رود که حتی گردش در آن لذت بخش است و گردشگران داخلی و خارجی زیادی در سفر به پایتخت، بازدید از این بازار را در برنامه خود می گنجانند؛ به طوری که این محل برای بسیاری از آن ها به عنوان یکی از خاطره انگیزترین جاهای تهران محسوب می شود. این بازار که در شمال تهران و در منطقه شمیرانات قرار دارد، دو محله قدیمی سرپل و تجریش را به هم متصل می کند. بازار تجریش از یک طرف به میدان تجریش و از سوی دیگر به میدان قدس و مترو تجریش منتهی می شود
بازدیدکنندگان زیادی برای گردش و خرید به این بازار می آیند که با نزدیک شدن به ساعت های پایانی روز، تحرک و هیاهو در این بازار سرپوشیده دوچندان می شود. از مهم ترین ویژگی های آن، پاکیزگی و نظافت بازار است که در هر ساعت از روز وارد آن شوید، با فضایی بسیار تمیز و دلنشین مواجه می شوید. این بازار با وجود ۴۰۰ باب مغازه، گزینه های بسیار زیادی برای خرید کالای موردنظرتان را پیش روی شما قرار می دهد. انواع کالاها از خوراکی های تازه و خوشمزه تا ظروف مسی، خشکبار، ادویه، ترشی و... در بازار تجریش به فروش می رسد. علاوه بر این، با حضور در بازار تجریش می توانید از امام زاده صالح (ع)، تکیه تجریش، پاساژ قائم و... نیز بازدید کنید.
ورود به بازار تجریش از جنب پایانه اتوبوس رانی و چند قدمی مترو تجریش امکان پذیر است؛ ضمن اینکه از طریق پاساژ قائم نیز امکان دسترسی به آن وجود دارد. همچنین بخشی از این بازار به امام زاده صالح راه دارد.
بازار تجریش نه تنها محلی برای تجارت و دادوستد به حساب می آید، بلکه یک مرکز فرهنگی و اجتماعی است. در واقع، ترکیب بازار، مساجد، امام زاده، تکایا و شهرداری در یک محله، درست به ارگ در شهرهای اسلامی شباهت دارد. این بازار بعد از مرمت و بازسازی، جلوه بسیار زیباتری پیدا کرده. علاوه بر بخش دالان مانند و مسقف بازار، بخش خارجی آن به سمت ورودی پایانه اتوبوس رانی است که جنب وجوش خاصی دارد و اگر تابستان باشد، تمشک های خوشمزه در سینی های بزرگ به شما چشمک می زنند.
نگاهی به تاریخچه بازار تجریش
فکر می کنید عمر این بازار به چند سال پیش بر می گردد؟ وقتی در قسمت هایی از بازار تجریش با دیوارهای نقش و نگار خورده و کاشی کاری شدۀ قدیمی برخورد می کنید و نمی دانید وارد موزه شده اید یا بازاری به روز با ظاهری سنتی، احتمالا در دل خود حدسش را می زنید که این بازار باید خیلی قدیمی باشد. بله! عمر این بازار بیشتر از 100 سال، یعنی یک قرن است و سال هاست که با همین مردمان سخت کوش پا بر جا مانده است.
در روزگاران قدیم که این همه خانه و ساختمان در محلۀ تجریش وجود نداشت، همین امام زاده صالح بود و یک بازار سرپوشیدۀ سنتی و رودخانۀ تجریش که اطرافش تا چشم کار می کرد باغ هایی مملو از درختان میوه بودند. تقریبا همۀ قدیمی های تهران و محلۀ شمیرانات این تصویر را به عنوان تصویر با صفای تجریش به یاد دارند و اگر بپرسید مدام از آن روزها برایتان می گویند.
اگر چه که این سال ها ساخت پاساژ قائم در کنار بازار سنتی تجریش، مقداری در بافت تاریخی این بازار اختلال ایجاد کرده است اما هنوز هم تلاش می کنند تا از طریق بازسازی و حفظ حال و هوای سنتی بازار، بافت سنتی آن نیز حفظ شود.
البته درباره تاریخچۀ ساخت بازار حدس های متعددی وجود دارد اما در برخی منابع آمده است که تاریخ ساخت آن به 70 سال پیش، برخی کسبۀ قدیمی بازار معتقدند به 150 سال پیش و جالب تر آنکه برخی سازه های موجود در بازار تجریش این ادعا را تقویت می کند که قدمت آن به 200 سال پیش بر می گردد. مثلا تکیه بزرگ تجریش که گفته می شود بیشتر از 220 سال قدمت دارد، قبل از ساخت بازار در این مکان وجود داشته است.
بافت قدیمی و معماری سنتی بازار تجریش
تاریخچۀ ساخت و معماری بازار تجریش به چه صورت بوده است؟ تقریبا هر بار که میان حجره های بازار سنتی تجریش قدم زنان پرسه زده ام از خودم پرسیده بودم، یعنی داستان پشت این آجرها چه بوده؟ چطور به ذهنشان رسیده که چنین بازار درازی را به تکیه ای برسانند که فضای بستۀ مستطیل شکلی است و تا دو طبقه می رسد و طبقۀ دومش تماما ایوان است و آجرهای نورپردازی شده با رنگ سبز؟ و در عین حال هوایش خفه نیست و کاملا هوا در آنجا در جریان است.
البته در بخش غربی تکیه بزرگ تجریش یک باب مغازه است که چندین دهنه دارد و ارتفاعش بیشتر از سایر مغازه هاست که به آن شاه نشین می گفته اند. علاوه بر آن، 5 باب مغازه در ضلع شمالی و 4 باب مغازه نیز در ضلع جنوبی و شرقی تکیه ساخته شده است.طبقۀ دوم هم اگر استفادۀ مذهبی در ایام خاص از آن نشود، همیشه استفادۀ تجاری می شود. ستون هایی فلزی در تکیه سقف را نگه داشته است که در قدیم به جایشان ستون هایی چوبی بوده است.
بقیۀ حجره های بازار سر درشان کاشی های فیروزه رنگی دارند که نام حجره شان با خط نستعلیق بر آن نقش نگاری شده است. سقف بازار تجریش نیز حالتی گنبدی شکل با سوراخ های بزرگی که نور و هوا از آن ها جریان دارد شکل گرفته است.
حال و هوای خوش بازار تجریش
بازار تجریش و قدم زدن و گشت و گذار در آن یکی از معروف ترین بازارگردی های ایران و تهران است و بسیاری نه برای خرید، که برای لذت بردن از جو خوب و صمیمانه ای این بازار، به اینجا می آیند. در بازار تجریش می توانید به گذشته های نه چندان دور سفر کنید و حس و حال پاساژگردی های شیک را کناری بگذارید. مطمئن باشید با یک بار گردش در بازار تجریش حس و حالی خوب و خاطره ای خوش از آن به یادگار می برید که همیشه برای تکرارش دوباره راهی تجریش می شوید.
زندگی شبانه
زمان که می گذرد و آفتاب رو به غروب می رود خیلی از مغازه ها در سطح شهر کم کم کرکره ها را پایین می کشند و به فکر رفتن به خانه می افتند؛ اما زندگی در بازار تجریش در این موقع اندک اندک جان تازه ای می گیرد و تحرک و شلوغی آن چند برابر می شود. یکی از بزرگترین جذابیت های بازار تجریش همین زندگی شبانه ای است که داخل و اطرافش جریان دارد و خیلی ها برای لذت بردن از حال و هوای این موقع بازار، شب ها راهی بازار تجریش می شوند.
عکاسی
بازار تجریش به دلیل معماری قدیمی و سنتی که دارد عکاسان را از سراسر نقاط به خود جذب می کند. عکاسی از بازار تجریش به دلیل رنگ های متنوع محصولات به ویژه میوه و سبزی ها، نحوه چیدمان جنس های مختلف، حضور مردم در کنار هم، ساختمان زیبای مغازه ها و بیشتر از اینها خیلی طرفدار دارد و بسیاری این نقطه از تهران را برای گرفتن عکس های حرفه ای و زیبای خود انتخاب می کنند.
گشتی در حجره ها و فروشگاه ها
به قولی در بازار که بازار سرپوشیده بزرگی است، از «شیر مرغ تا جون آدمیزاد» پیدا می شود. مهم تر از هر چیز، وقتی در بین راهروی بازار قدم می زدم توجهم را جلب می کرد، یک جور نظم حجره های بازار تجریش تهران بود که انگار بر اساس محاسبه و ترتیب خاصی، چه به لحاظ اجناسی که می فروشند و چه اندازۀ حجره قرار گرفته بودند.
مثلا اول راسته بازار که جنب خیابان و متروی تجریش قرار دارد، انواع آبمیوه فروشی و بستنی فروشی قرار دارد که هم در دسترس تر است و هم آلودگی و ازدحام کمتری به داخل بازار می کشاند.بعد که کم کم به سمت داخل بازار قدم می زنید مغازه های آلوچه فروشی، خشکبار و انواع خوراکی ها حسابی دهانتان را آب می اندازند و تا آخر بازار که می رسید می بینید از انواع اقلام خوراکی و پوشیدنی و کیف و کفش و اسباب بازی و حتی لوازم خانگی گذر کرده اید و حسابی دستتان پر است!
- پوشاک: در بازار تجریش می توانید انواع مغازه و حجره های پوشاک زنانه و مردانه و بچگانه را ببینید که انواع مدل های مختلف لباس و روسری و چادر و غیره را می فروشند. بسیاری از پوشاکی های بازار سنتی تجریش خودشان عمده فروش اند و به همین دلیل معمولا قیمتشان مناسب است.
- لوازم خانه: بخشی از راسته بازار حجره و مغازه های لوازم خانگی اند که انواع ظروف و قابلمه های مسی، بلور و چینی و عمدتا وسایل آشپزخانه و جهیزیه می فروشند.
- میوه: علاوه بر تمامی مغازه های میوه فروشی اطراف بازار، قسمت تکیه بازار تجریش، اختصاصا بازار میوه و تره بار شده است که با خیال راحت می توان انواع میوه ها و سبزی ها را از آنجا با حس و حالی محلی تهیه کرد.
- ادویه و ترشی: بخشی از راستۀ بازار که از قضا به نظر من جذاب ترین قسمت آن است، راستۀ حجره های ترشی فروشی و ادویه فروشی و آلوچه ها و لواشک هاست. اصلا همین که در این قسمت قدم بزنید اسیر بوی انواع و اقسام ترشیجات و ادویه ها و لواشک ها می شوید و بدون آنکه قصدی برای خریدش داشته باشید، حداقل یک آلوچه و یک مدل ترشی و ادویه به دست، از بازار بیرون آمده اید!
- صنایع دستی: و اما بخش جذاب و عمدۀ بازار تجریش نیز به انواع صنایع دستی، چه جواهرات و زیورآلات گرفته تا تسبیح فروشی های مختلف، و انواع گلیم و صنایع دستی مختلفی بر می گردد که گشت و گذار میان آن ها می تواند لذت قدم زدن در بازار سنتی تجریش را چند برابر کند.
بازار تجریش کجاست؟
بازار تجریش در حدفاصل میدان قدس و میدان تجریش در منطقه شمیرانات تهران قرار دارد که از هر دو میدان می توانید به این بازار وارد شوید. برای اینکه به بازار تجریش بروید، علاوه بر خودرو شخصی می توانید از مترو، تاکسی و اتوبوس نیز استفاده کنید.
- مترو: در صورتی که سوار خط تجریش-کهریزک شده و در آخرین ایستگاه یعنی ایستگاه تجریش پیاده شوید، هم می توانید حضور در عمیق ترین ایستگاه مترو تهران را تجربه کنید و هم اینکه فقط چند قدم با ورودی بازار تجریش فاصله دارید.
- تاکسی: تاکسی های زیادی از نقاط مختلف تهران به میدان قدس و میدان تجریش تردد می کنند که می توانید از این طریق خود را به بازار تجریش برسانید.
- اتوبوس: اتوبوس های بی آرتی مسیر راه آهن-تجریش و همین طور اتوبوس های خط رسالت-قدس، یکی از بهترین گزینه ها برای رسیدن به بازار تجریش هستند.
- خودرو شخصی: اگر قصد دارید با خودرو شخصی راهی بازار تجریش شوید، می توانید از یکی از خیابان های ولیعصر، شریعتی، نیاوران و محله زعفرانیه، خود را به میدان قدس یا تجریش برسانید. برای پارک خودرویتان نیز می توانید از پارکینگ های حوالی بازار و میدان تجریش استفاده کنید.
آشنایی با بازار پارچه و پرده مولوی در تهران
