"همه یا هیچ" یعنی ایران فقط تحریم بماند، تا وقتی که روی همه چیز توافق شود! ممکن است که در آینده روی این "همه چیز" هم توافقی صورت نگیرد!! همان طور که بارها خوشبینی ها صورت گرفته و مذاکرات به هم خورده است.
ساعدنیوز: مدتی است که کلاف سر در گم مذاکرات پیچیده تر شده است و تقریباً هیچ یک از طرفین موضع گیری خاصی در خصوص روند آتی گفتگوهای احیای برجام نداشته اند و به نظر می رسد که به نوعی یک توافق نانوشته برای موکول کردن باقی ماجرا به بعد از آبان و انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا صورت گرفته است. اخیراً حضرتعالی توئیتی درباره به ثمر رسیدن تلاش های خبیثانه برای محروم کردن ایران از قراردادهای پرسود انرژی منتشر کردید. پرونده ایران به شورای حکام رفت و یک بیانیه ضدایرانی صادر شد. آیا امیدی هست که تحولی و ابتکاری بتواند این گره کور را باز کند؟
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه: به نام خدا؛ من می خواهم یک مقدار از شرایط کنونی بگویم و به عقب برگردم. اتفاقی که امروز دارد می افتد این است که به هر حال، در شورای حکام آژانس یک بیانیه صادر شد. خیلی ها پیشبینی می کردند که قطعنامه صادر شود ولی خب قطعنامه صادر نشد. خیلی ها فکر می کنند که یک اتفاق مثبت افتاده است ولی نه من معتقدم که این یک کار تاکتیکی بود که کشورهای اروپایی و آمریکا انجام دادند.
ایران باید بداند که آنها از چه تاکتیکی استفاده کردند. از این نظر صدور بیانیه تاکتیکی است که اگر قطعنامه ای علیه ایران صادر می شد، یا قطعنامه ای شبیه قطعنامه قبلی می بود، نوعی محکومیت جمهوری اسلامی ایران را در قطعنامه لحاظ می شد و خواستار همکاری ایران با آژانس می شدند. قطعنامه جدید باید ایران را در درگاه شورای امنیت سازمان ملل متحد و ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قرار می داد. خب این کار صورت نگرفت و یک بیانیه صادر شد که متن اش همان متن قطعنامه گذشته است هرچند عنوانش "بیانیه" است. دلیل این کار هم آن است که کشورهای غربی نخواستند با صدور قطعنامه جدید، ایران را به سمت پیشرفت های هسته ای بیشتر سوق دهند. این بحثی است که من میخواهم الان به آن بپردازم.
در مقابل تحریم هایی که بعد از خروج ترامپ از برجام علیه ایران اعمال شدند، و اقداماتی که متعاقب آن صورت گرفت از جمله اقدامات نظامی صهیونیست ها علیه برنامه هسته ای ایران، ایران فقط برنامه هسته ای خودش را ارتقاء داد و از این کار به عنوان یک ابزار مؤثر استفاده کرد و این در واقعیت هم ابزار مؤثری بود. هرچند این باعث شد که توان چانه زنی ایران در مذاکرات بالا برود، اما این کار از یک چیز نتوانست ممانعت کند و آن حفظ تحریم ها علیه ایران بود! الان هر چه زمان می گذرد این ایران است که ضرر می کند. چون این ایران است که تحت تحریم است و به ویژه این که چند فورجه زمانی عمده را از دست داده است؛ یکی قبل از شروع جنگ اوکراین که اگر برجام احیاء می شد، ایران به محور بازار انرژی تبدیل می شد، که نشد! الان در شرایطی که قراردادهای زمستانه انرژی در حال بسته شدن است، و قطعاً تا دو ماه آینده تأخیری که شکل می گیرد، قراردادهای انرژی زمستانه بسته شده و تازه اگر بعد از دو ماه مذاکرات احیاء شود، طولانی شدن آن به گونه ای است که دیگر عملاً غرب فصل سرما را پشت سر گذاشته است!
من این مطلب را در پاسخ به استدلال کهنه ای بیان می کنم که بعضی از افراد نزدیک به دولت مطرح می کنند که "زمستان غرب در راه است!" اولاً، سهم ایران در بازار انرژی روز به روز در حال کاهش است؛ دغدغه اروپا بیشتر گاز است؛ به ویژه این که قراردادهای زمستانه بسته شده است. بنابراین، من این را یک تحلیل کهنه می دانم.
به اعتقاد من، منافع کشور نباید قربانی یک سری بلوف های مدیریتی توأم با توهم در داخل و تاکتیک های غربی بشود. کار جدید کار تاکتیکی غربی ها است. غربی ها با بیانیه ای که در شورای حکام آژانس صادر شد، برای کنترل ایران زمین بازی را از وین سیاسی به وین فنی منتقل کردند. فضا را آماده کردند تا ایران و آژانس مذاکره کنند. در طول دو ماهی که همگان عملاً منتظر انتخابات در آمریکا هستند، و تا حدی منتظر انتخابات در سرزمین های اشغالی، که به فاصله یک هفته از انتخابات آمریکا برگزار می شود. ما در پایان نوامبر با یک اکثریت سیاسی جدیدی در کنگره آمریکا، و دولت جدیدی در سرزمین های اشغالی مواجه هستیم و عمدتاً کسانی در نظرسنجی ها پیش هستند که مخالف برجام اند و معتقدند که با سیاست فشار حداکثری باید با ایران وارد مذاکره شد!
طبیعتاً نباید انتظار داشت که امتیازاتی بیش از امتیازات امروز به ایران داده شود. لذا در طول این دو ماهی که دیپلمات ها میز مذاکره را ترک کردند، کار تاکتیکی غربی ها با این بیانیه آن است که ایران را وارد مذاکرات فنی با آژانس کنند. به نظر من، این ادامه کشتن زمان به ضرر ایران است.
کاری که ایران باید انجام بدهد این است که اقدامات مقابله در ایران نباید محدود به برنامه هسته ای بشود بلکه ایران برای موضوع تحریم هم سیاست هایی را باید در پیش بگیرد. قرار نیست که ایران تنها طرفی باشد که از این تحریم ها ضرر کند. ایران باید با اتخاذ سیاست های مؤثر از این وقفه ها جهت تأمین منافع اش بهره بگیرد.
بنده از ابتدا با همین تحلیل، عرض کردم که زمانی که ایرانی ها پذیرفتند که سیاست همه یا هیچ تحمیل به مذاکرات بشود، این به معنای افتادن در یک دام عمده بود. چون اگر به صورت گام به گام کار صورت می گرفت، الان حداقل بخشی از تحریم ها برداشته شده بود و مسائل اساسی ممکن بود باقی بماند ولی "همه یا هیچ" یعنی ایران فقط تحریم بماند، تا وقتی که روی همه چیز توافق شود! ممکن است که در آینده روی این "همه چیز" هم توافقی صورت نگیرد!! همان طور که بارها خوشبینی ها صورت گرفته و مذاکرات به هم خورده است.
بنابراین، در بیانیه شورای حکام فقط زمین بازی را باز هم به ضرر ایران، عوض کردند. اگر تا به حال به ایران از طرف همه اعضای برجام بازی سیاسی داده می شد، الان به ایران یک بازی فنی داده می شود و یک چند ماه دیگر تأخیر صورت می گیرد. جالب این است که هم نماینده های غربی و هم نماینده روسیه سعی کردند با نوعی منت گذاری اعلام کنند که قطعنامه صادر نشد، بلکه بیانیه ای صادر شد که فاقد جنبه الزام آور است!! اما از لحاظ تاکتیکی می بینیم که معنای این کار آن است که ایران در شرایطی که سیاستمداران غربی گرم رقابت های انتخاباتی خودشان هستند، تحت تحریم باقی می ماند! و این ایران است که باید وارد یک بازی با آژانس شود. من معتقدم که ایران برای مقابله با تحریم باید ابزارهایی را تعریف کند که اینگونه تحت تحریم باقی نماند!
فلاحت پیشه: این اولین باری نیست که روسیه مخالف توسعه اقتصادی ایران است!
