معرفی شهرستان بیله سوار

بیله سُوار شهری در شهرستان بیله سوار استان اردبیل قرار دارد.شهری است در مرز جمهوری آذربایجان به نام پیله سوار به معنای سوار سنگین، گفته حمدالله قزوینی ، مورخ ایرانی ، بیلاسوار در قرن دهم مورد حمله امیر بوئی پیلاسوار قرار گرفت و این شهر نام خود را از او گرفت. شهر بیلاسووار ، که در نتیجه نزاع های فئودالی در قرن چهاردهم رو به افول بود ، طبق پیمان ترکمنچای 1828 به دو قسمت تقسیم شد. پس از اینکه امپراتوری روسیه مرزهای جنوبی را در سال 1914 غیرقابل عبور کرد ، بقیه جمعیت داخل امپراتوری روسیه به شهرک های روسی و مناطق دیگر 20-40 کیلومتری خارج از مرز منتقل شدند و دیگری در دوران نادرشاه است همچنین آمده است نادرشاه با سپاهی بزرگ که در آن چندین فیل جنگی در سپاه بوده،به همین دلیل نام این آبادی به پیله سوار به چم سوار سنگین یا فیل سوار آمده است و طبیعتی مثال زدنی، دروازه ورود به جمهوری آذربایجان و قفقاز، در بخش مرکزی شهرستان بیله سوار در شمال استان اردبیل واقع شده است. بیله سوار دارای آب و هوای معتدل و مرطوب در زمستان و نسبتاً گرم در تابستان است. کشاورزی و بازرگانی از طریق گمرک، پیشه اصلی ساکنان پیله سوار است پیله سوار سالانه میلیون ها نفر جذب خود می کند و علل اصلی آن گمرک است که طبق آمار هر سال حدودا ۵ میلیون نفر از مرز این شهر عبور می کنند.

تاریخچه بیله سوار

برخی گمان برده اند که بیله سوار را پیل سوار هم می نامیده اند که گویا نادرشاه افشار هنگام تاجگذاری در سال ۱۱۴۸ هجری قمری در اصلاندوز، مدتی با فیل هایش در این منطقه اتراق کرده است. (در الواح سومر ترجمه «ساموئیل کریمر» در سال ۱۳۴۴ترجمه «دادرد رسائی» در سال ۲۴۵۰ قبل میلادی نام بیله سوار قید شده) قوم بزرگی به نام «بیل» در کنار رود «کورا» رود آراز وآذربایجان و مغان تا سبلان و اردبیل زندگی می کرد و ۳ نوع رب النوع را ستایش می کرد و یکی از خدایان، بیل (خدای زمین) بود. این طائفه «بیل» که آثاری تابحال از آن ها باقی مانده وجود چندین شهر است معلوم می گردد که اردبیل از ۱۲ طائفه تشکیل شده است که یکی «ارد» و دیگری «بیل» بوده است.بیلجه نزدیک باکو و در آران بیلقان در کنار رود کورا و سعید بیل در گرجستان کنار رود کورا و در مغان بیله سوار، از نمونه های آنان است.نام قدیمی بیله سوار قبل از تسلط اعراب «بلسکان» بود و بعد از تسلط اعراب به «بلسکان» و «بلسجان» تغییر یافت در زمان آل بویه «بیله سوار» شد که به سوار بزرگ می گفتند پس برای ما روشن می شود حدود زندگی قوم بیل تا چه اندازه وسعت داشته است و بیله سوار هم بازمانده از آن ایل بزرگ می باشد شاید هم نام بیله سوار بنا به گفته بعضی از محققین مأخوذ از قوم «سووار» باشد که در اطراف رود ارس در هزاره اول شگرف داشتند.قدمت این شهرستان همچنان که در پیشینه تاریخ آمده به دوران های خیلی قدیم بازمی گردد و این از سکه های کشف شده در تپه های مختلف این منطقه مشخص شده است.سپس پیل سوار یا پیله سوار نامیدند که پیله سوار واژه ای پارسی وار ۲ پاره «پیله» و «سوار» تشکیل شده است.پیله، به معنای زمین خشک پهناوری که در میان دوآب یا دورودخانه قرار گرفته باشد و سوار هم به معنی کرانه رود است و شهر بیله سوار هم بین رودخانه بالهارود و آقا بیگلر (علی بیگ لر) قرار گرفته است؛ بنابراین پیله سوار، یعنی مردمی که ساکن واهل پیله (سرزمین بین دورود) هستند.بعضی ها نیز بر این باور اند که نادر شاه افشار در ۱۱۴۸ هجری قمری، هنگامیکه برای تاج گذاری در مغان رهسپار اصلاندوز بود، لشکریانش دارای پیل یا فیل بوده و مدتی در این ناحیه اردو زده بودند از این رو به پیل سوار، پیله سوار سرشناس شده بودند.در دوران قاجار نیز قسمت اعضم شهربیله سوار به نام قریه سردار آباد بود که پس از ویرانی، کربلایی عبدالله بیگ طالش میکائیل نسبت به مرمت و بنیاد روستاهای بزرگ سردار آباد و طالش میکائیل کندی (باباش کندی) درحاشیه قلعهٔ نظامی قدیمی بیله سوار دست زد(۱۲۸۱قمری) و اما پس از پیمان ننگین و تحمیلی ترکمن چای در بیله سوار قراولخانه گمرک ایجاد شد.در سال ۱۲۶۸شمسی گمرک در بیله سوار احداث و تلگراف آن در سال ۱۳۳۲ قمری (ص۸۰ گنج شایگان) ما بین بیله سوار و تبریز دایر و هنگامی که ارتش سرخ خاک گیلان را اشغال نموده بود وزیر خارجه آن زمان مشاور الملک می خواست مابین تهران و مسکو رابطه ای باشد تا به وسیلهٔ تلگراف تماس برقرار و ارتش سرخ را از گیلان بیرون کنند ملاحظه می کنند می بینند در شهر بیله سوار تلگراف دایر است منشورالملک که در ترکستان کنسول ایران بود به بیله سوار آمده واسطه مخابره بین تهران و مسکو می شود.از اتفاقات مهم دوران سر حدبیگی و کدخدایی بدل بیگ درگیری های مرزی سالدات های روسی باقوجه بیگلوها در سال1326ه ق بود که در این درگیری ها روس ها علاوه بر اتش زدن قصبه بیله سوار مغان و ویران ساختن گمرک خانه و بناهای دولتی ان به روستا زرگر نیز حمله اوردن و به طرز وحشیانه270 باب خانه را اتش زده سراسر روستا را غارت و تاراج کردن و هفده نفر را از مردان و زنان بی گناه را گشته و دها نفر را زخمی کردن این قتل عام وچپاول و غارتگری ضربات سنگینیرا بر طایفه زرگر وارد ساخت. (مهدی قلی خان هدایت.خاطرات و خطرات. تهران زوار1334.چاپ دوم صص174-170-احمد کسروی تاریخ مشروطه ایران.تهران.امیرکبیر.2369چاپ پانزدهم صص551-552)تاریخ قرنطینه در گمرک بیله سوار (ص۴۲۶ چاپ یونسکو نشریه۲۲ چاپخانه دانشگاه تهران سال ۱۳۴۲ شمسی) در سال ۱۳۰۸هجری قمری هم زمان با ساختن قرنطینه در جزیره هنگام وبندر جاسک در خلیج فارس می باشد. پس از پیمان ترکمن چای بیله سوار حاکم نشین شد و از دامنه کوه سبلان تا دشت مغان حکمرانی می کردند. یعنی تمامی کارهای ایلات (۳۲ایل شاهسون) و انتظامات آن به وسیله حاکم بیله سوار رسیدگی می شد. در سال۱۲۹۱هجری قمری قاسم خان حاکم بیله سوار و تمامی ایلات عشایر بین مغان بود.قبل از سال ۱۲۷۲ شمسی شهر بیله سوار در کنار بالهارود (بالهارلو یا بلغارچایی) دارای عمارت حکومتی بود که آن را مرحوم جنرال ساخته بعد آتش زدند، شاهزاده جهانسوز میرزا تعمیر نموده، بعد علی خان حاکم آن را خراب کرده و در جای آن عمارت بسیار عالی ساخت.مدرسه پهلوی بیله سوار (امام خمینی فعلی) جزو ۱۳مدرسه تاریخی استان اردبیل به شمار می آید که در دوران سلطنت محمد علی شاه و احمد شاه از این مدرسه که یک بنای خشتی بوده به عنوان مکتب استفاده می شده و توسط آخوند ملا جواد به بچه های بیله سوار قرآن و سایر علوم تدریس می گردید.در اواخر سلطنت احمد شاه مدرسه خشتی قدیمی تخریب و مدرسه موجود ظرف ۲ سال با معماری «یاور دوستعلی ماکویی» که از مرزبانان منطقه بوده است ساخته شد. هزینه ساخت این مدرسه که در سال ۱۳۰۵هجری شمسی تأسیس شده است از خودیاری مردم تأمین می شود این بنا در تاریخ ۱۷/۱۲/۱۳۸۱تحت شماره۷۵۱۷به ثبت رسیده وکد اثر ۱۸۰۴۰می باشد علت انتخاب سوم شهریور برای شهرستان بیله سوار از این قرار می باشد:سپیده دم سوم شهریور ۱۳۲۰شمسی هنگام تجاوز نیروهای شوروی به ایران از هوا وزمین با تمام امکانات و تجهیزات بیله سوار نیز مورد تجاوز قرار می گیرد. بیله سوار که قبل از این ماجرا در سال ۱۳۱۱ دارای نظمیه (شهربانی) بوده است در حمله روس ها این شهر دارای اداراتی چون شهربانی به ریاست سرهنگ امیر قاسمی، پست و تلگراف، گمرک و دارایی به کفالت حسین محامد و پاسگاه مرزی درجه یک بوده به سرکلانتری سروان یاور دوستعلی ماکویی که بیله سوار مرکز بخش مغان و قصبات معروف آن اصلاندوست (اصلاندوز) و حسن قافله بوده و جمعیت کلی آن در حدود ۲هزار نفر می باشد (کتاب تاریخ شهدای ایران)نیروهای ارتش سرخ با بی رحمی در شهر بیله سوار ۱۲ سرباز ۵ آژان ۷ امنیه و یک نفر کارمند گمرک و رئیس پست و زن و نوزادش و دختر۱۸ساله را شهید کردند همچنین در روستاهای قره قاسملو و گوگ تپه (جواد کندی سابق)۸نفر کادر و سرباز (فرمانده پاسگاه سید اصلی) و پاسگاه مرادلو۱۱نفر فرمانده و سرباز را شهید کردند. در بیله سوار ۱۱نفر اسیر (۶سرباز ۲ آژان و ۳ امنیه) رئیس پاسگاه زرگر به همراه چند نفر سرباز زخمی و رشید بیگ آقاجانی عسی لو (معاون پاسگاه مرادلو) که اکثر شهدای مرزدار این شهرستان از شهرهای پارس آباد، اردبیل، آستارا، همدان، تهران، شیراز، قوچان، اصفهان و نیشابور ربوده اند.سروان خلیلی عراقی که در سال ۱۳۲۷ به بیله سوار سفر کرده در سفرنامه خود این شهر را این چنین معرفی می کند: بیله سوار، قصبه ای که از شهرستان مهم تر است. سروان جمشیدغریب از ارامنه ایرانی وبسیار وطن پرست کلانتر مرز درجهٔ بیله سوار می باشد… این شهرستان در زمان دموکرات ها دارای بخشدار دموکرات به نام میرزا کیشی مجردی بادکوبه بوده است که توسط رژیم شاه در آذرماه ۱۳۲۵بهمراه دوتن دیگر از افراد دموکرات بدون محاکمه به اعدام محکوم و در حومه بیله سوار تیرباران شدند.درسال۱۳۵۵شمسی بیله سوار مرکز شهرستان مغان وبخش های گرمی وپارس آباد تابع بیله سوار بودند ولی پس از یک سال مرکزیت فرمانداری به گرمی انتقال یافت و فقط تابلوی فرمانداری آن در جلوی در بخشداری بیله سوار مانده بود ونشانه لکه ننگین از دوران پهلوی بود که حقوق بیله سوار را پایمال کرده بود. (تصویبیه ۳۹۱۶(۲۷/۲/۱۳۵۵)هیئت وزیرات –آثار باستانی آذربایجان –سیدجمال ترابی طباطبایی) که در نتیجه خرداد ماه ۱۳۷۰بیله سوار تبدیل به شهرستان و مرکز آن شهربیله سوار شد.در جنگ تحمیلی ۸ساله استکبار جهانی با ایران با اعزام نزدیک۱۶۰۰نفر رزمنده از این شهرستان ۱۱۰شهید والا مقام ومفقودالاثر ۳۴۶جانباز ۱۲ آزاده نقش بسزایی دردفاع مقدس داشت.این شهر از نظر تاریخی شاهد رویدادهای زیادی بوده است. از جملهٔ این رویدادهای تاریخی می توان به حمله روس ها در زمان عباس میرزای قاجار و اشغال آذربایجان توسط قشون روس در جنگ جهانی اول و دوم اشاره کرد.

جمعیت بیله سوار

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۸٬۱۸۸ نفر (در ۵٬۲۳۷ خانوار) بوده است.

جغرافیا بیله سوار

بیله سوار در شمال غربی ایران و در قسمت شمالی استان اردبیل واقع شده است. وسعت شهر ۱٫۹۴۵ کیلومتر مربع و جمعیت آن طبق برآورد سال ۱۳۹۵، هجد هزار و هفتصد و نود و پنج نفر بوده است. ارتفاع متوسط آن از دریا حدود ۶۰ متر است.آب و هوای بیله سوار در تابستان ها گرم و در سایر فصول به ویژه در زمستان ها متعدل می باشد.دمای این شهر در تابستان تا ۵۰ درجه سلسیوس هم می رسد و در زمستان منفی۶ درجه بنابر این می توان این شهر تاریخی را که قدمت اش به ۴،۵ هزار سال پیش بر می گردد را چهارفصل نامید و به دلیل نزدیکی به دریای خزر و ارتفاع کم، این شهر منطقه مرطوب محسوب می شود و به همین علت منطقهٔ بیله سوار (مغان) را دارای مراتع سرسبز و خرم قشلاقی است.

گردشگری بیله سوار

شهر بیله سوار دارای بازارچه مرزی ای می باشد که اجناس خارجی به قیمت مناسب در آن به فروش می رسد. اجناسی که بازارچه بیله سوار با آن شهرت یافته است، کت و شلوار مردانه، لباس زنانه و لوازم آرایشی و بهداشتی است. شهرستان بیله سوار در بهار طبیعت بسیار زیبایی دارد. دشت های سرسبز و مراتع زیبا، بیله سوار را در بهار به بهشتی زمینی تبدیل می کند. دریاچه شورگل در منطقه خروسلو شهرستان بیله سوار، کوه های خروسلو، جنگل های حاشیه رود مرزی بالهارود، پارک جنگلی تپه نرگس (که در داخل شهر است و به عنوان یکی از پارک های مرزی کشور محسوب می شود)، به عنوان گردشگاه های طبیعی بیله سوار محسوب می شوند.

گمرک بیله سوار

این گمرک یکی از دو گمرک مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان است و قدمتش به بیش از ۲۰۰ سال می رسد. در زمان اتحاد جماهیر شوروی این گمرک برای مدتی تعطیل شد و بعد از استقلال کشور جمهوری آذربایجان، فعالیتش را از سر گرفت. فعالیت گمرک مزبور شبانه روزی است، با این حال علی رغم قول مساعد مسئولان دربارهٔ توسعه هر چه بیشتر این گمرک، بسیاری از وعده های داده شده عملی و اجرایی نشده است. بازارچه مشترک بین بازرگانان ایران و آذربایجان نیمه تعطیل است؛ ولی بازارچه گمرک در سه فاز فعالیت می کند و هر روز هزاران نفر را از نقاط مختلف کشور برای داد و ستد به این شهرستان می کشاند. عمده اجناس ارائه شده در این بازارچه لباس زنانه و کت و شلوار مردانه و لوازم آرایشی و بهداشتی است. ورود به ایران برای آذربایجانی ها بدون صدور روادید صورت می گیرد، ولی برای ایرانی ها داشتن روادید (ویزا) الزامی است. ساکنین و متولدین شهرستان بیله سوار می توانند با جواز گذر مرزی ۴۵ کیلومتری بدون داشتن روادید تردد نمایند. فاصله گمرک بیله سوار از مرکز استان اردبیل ۱۵۹ کیلومتر، فاصله آن تا نزدیک ترین فرودگاه (در شهرستان پارس آباد) ۵۰ کیلومتر و تا باکو (پایتخت کشور جمهوری آذربایجان) حدود۲۲۰ کیلومتر است.

قلعه قیز قالاسی (قلعه دختر)

قلعه قیز قالاسی به دوران اشکانیان وساسانیان نسبت داده شده است. نقشه قلعه دختر مستطیل شکل است و برج و باروی بزرگ آن با استفاده از ملات های آهکی و ساروج ساخته شده است. قلعه دختر در فاصله ۳۶ کیلومتری جنوب غربی بیله سوار، در ۱۷ کیلومتری گرمی به بیله سوار در روستای انجیرلو در کنار رودخانه برزند واقع شده است.

​

کاروان سرای شورگل

شورگل نام روستایی در شهر بیله سوار است که در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب غرب در دهستان قشلاق جنوبی قرار دارد. قدمت کاروانسرای شورگل با توجه به اشیای کشف شده احتمالا به دوران اشکانیان برمی گردد. لاشه های سنگ از مصالح اصلی ساخت کاروانسرا و گنبدهای آن است. قبرهای تاریخی نیز در فاصله ۱۰۰ متری از ضلع شرقی کاروانسرا قرار دارد. دریاچه آب شور شورگل نیز در این روستا قرار دارد که آب و هوای لطیف و پوشش گیاهی متنوع را به شهر جعفر آباد (از شهرهای شهرستان بیله سوار) هدیه کرده است. بهترین زمان بازدید از محدوده شورگل فصل بهار است.کاروانسرای شورگل در جنوب شرقی روستای شورگل شهرستان بیله سوار در استان اردبیل قرار دارد. این کاروانسرا در محوطه ای به ابعاد 200×150 متر در روی تپه ای به ارتفاع سه متر از زمین های اطراف قرار گرفته. از خصوصیات بارز بنا استفاده از لاشه سنگ در کل بنا حتی در زدن طاقها، قوسها و سر درها و کوهستانی بودن پلان کاروانسرا است. در طاق جنوبی نیز در لای سنگها آجر هم استفاده شده. گذشت زمان پلان بعضی از قسمتهای آن را به زیر خاک برده است که با خاکبرداری و کاوش می توان پلان دقیق آنرا بازسازی نمود. در ضلع شمالی کاروانسرا در فاصله 200 متری آن چشمه آبی وجود دارد که هم اکنون با استفاده از لوله آب اهالی روستای شورگل از آن بهره مند می گردند.در طرفین این راهرو دو اطاق به طول و عرض پنج در سه و نیم متر ساخته شده. در بخش جنوبی حیاط نیز یک ورودی قرار دارد که از این ورودی میتوان وارد یک فضای مستطیلی که پشت حیاط است شد. ورودی این فضا به شکل قوس هلالی و با مصالح سنگ لاشه و ملات آهکی ساخته شده است.با توجه به محل پاطاق، که در آن اثر خیزطاق در بعضی قسمتها مانده است، می توان اینطور استنباط کرد که سقف این تالار قوسی شکل بوده است. از خصوصیات بارز این بنا میتوان به استفاده از لاشه سنگ در کل بنا حتی در بخش های قوس ها، طاق ها و سردرها و کوهستانی بودن پلان کاروانسرا اشاره کرد. در طاق جنوبی نیز در لای سنگها از آجر استفاده شده است. متاسفانه گذر زمان پلان بعضی از قسمتهای آن را به زیر خاک برده است که با خاک برداری و کاوش می توان پلان دقیق آنرا بازسازی کرده و بررسی نمود.در بخش شمالی کاروانسرای شورگل و در فاصله دویست متری از آن، چشمه آبی وجود دارد که هم اکنون با استفاده از لوله کشی، اهالی روستای شورگل از آب آن استفاده میکنند. قبر های دوران تاریخی را در ضلع شرقی کاروانسرا و به فاصله صد متری از آن می توان مشاهده کرد که اشیاء داخل آن متاسفانه به غارت رفته است. ارتفاع دیوار باقی مانده در بعضی قسمتها از جمله در ضلع غربی حدود هشتاد سانتیمتر است. در این قسمت نیز می توان خیزطاق را مشاهده نمود. در این محوطه سفال هایی از دوران اسلامی و همچنین دوران اشکانیان جمع آوری شده که براساس آنها انتساب آن به دوران بین قرن پنجم تا اواخر قرن هشتم هجری قمری میباشد.

گورستان اودلو

در هیجده کیلومتری جنوب غربی شهرستان بیله سوار و دو کیلومتری روستای اودلو واقع شده است. علاوه بر سنگ های صندوقچه شکل که در گذشته در محدوده این گورستان پراکنده بوده اند، بقایای یک برج نیز شاخص ترین اثر موجود در این منطقه به حساب میاید که در محدوده جنوب غربی این گورستان واقع شده است.اودلو نام یک گورستان بسیار قدیمی و تاریخی واقع در شهرستان بیله سوار استان اردبیل است که از دوران اسلامی تا به امروز بر جای مانده و از جاذبه های گردشگری شهرستان اودلو محسوب میشود. بر طبق تحقیقات، پژوهش ها و بررسی هایی که توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفته، این گورستان مربوط به دوران میانه اسلامی است و در آن دوره بنا شده و مانند سایر برج مقبره هایی که از زمان سلجوقیان تا تیموریان مرسوم بوده اند، از دو بخش اصلی تشکیل شده است.فضای اول این گورستان مربوط به یک سرداب و فضای دوم نیز یک هشت ضلعی سنگی با پوشش گچ کاری و سقف آجری میباشد. این گورستان تاریخی از گذشته تا به امروز برای بسیاری از مردم مقدس بوده و آنها در این مکان به اهدای نذر های خود میپرداختند.گورستان اودلو در هیجده کیلومتری جنوب غربی شهرستان بیله سوار و دو کیلومتری روستای اودلو واقع شده است. علاوه بر سنگ های صندوقچه ای که در گذشته در محدوده این گورستان پراکنده بوده اند، بقایای یک برج نیز شاخص ترین اثر موجود در این منطقه به حساب میاید که در محدوده جنوب غربی این گورستان واقع شده است.با توجه به وجود نخاله های فراوان آجر در اطراف این بنا، اینطور به نظر می رسد که بدنه آجری این بنا در گذشته های دور به عمد تخریب و از مصالح آجری آن در مکان دیگری استفاده شده است. این گورستان مربوط به مردمانی است که در بالای تپه های مشرف بر آن سکونت داشته اند. از طرف دیگر بررسی ها در محدوده استقراری مشرف بر گورستان موجود بیانگر اسکان مردمان کوچ نشین در قرون نخستین اسلامی تا دوران سلجوقی در آن است. همچنین گفته میشود که نام روستای اودلو نیز از نام این گورستان گرفته شده است.

مدرسه امام خمینی

در دوران محمد علی شاه یک مکتب خشتی در بیله سوار وجود داشت که توسط ملا جواد به بچه های این منطقه درس دین و سایر علوم داده می شد. اما در زمان احمدشاه مدرسه تخریب و ساختمان کنونی با نام پهلوی ساخته شد. پس از انقلاب نام آن به امام خمینی تغییر یافت و هزینه ساخت و توسعه آن توسط مردم همین منطقه تأمین گردید. این بنای آجری و دو بخش ذوزنقه ای در دوطرف آن، در عین سادگی دارای معماری جذاب و قابل تاملی است.

روستاهای بیله سوار

علاوه بر روستای قیز قلعه سی که در قسمت قبل به آن اشاره شد، روستاهای کوچک و بزرگ دیگری در این طبیعت ناب و زیبا جای گرفته اند. روستاهایی همچون:

• روستای گوردیگل (دهستان قشلاق شرقی)
• روستای گوگ تپه (دهستان گوگ تپه)
• روستای مرادلو (دهستان گوگ تپه)
• روستای مسجدلو (دهستان انجیرلو)
• روستای نظرعلی بلاغی (دهستان قشلاق جنوبی)

و در پایان...

بیله سُوار شهری در شهرستان بیله سوار استان اردبیل قرار دارد.شهری است در مرز جمهوری آذربایجان به نام پیله سوار به معنای سوار سنگین است شهرستان بیله سوار در فصل بهار طبیعت بسیار زیبایی دارد. دشت های سرسبز و مراتع زیبا، این خطه را در بهار به بهشت تبدیل میکند و به همین دلیل یکی از بهترین مکان های گردشگری استان اردبیل میباشد.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت برده باشید و با ساعد نیوز همراه باشید.

معرفی روستای جولادک