پارکینسون چیست ؟
مغز که بخشی از سیستم اعصاب است خود از بخش های مختلفی تشکیل شده است.ساقه مغز بخشی از مغز است که در قسمت پایینی مغز قرار دارد و خود در بر گیرنده مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع می باشد. درون ساقه مغز منطقه کوچکی تحت عنوان ماده جسم سیاه وجود دارد که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد. در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه، ساخت دوپامین (یعنی ماده ی شیمیایی که در مغز به ارتباط سلول های عصبی کمک می کند) را متوقف می کنند و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد. با از بین رفتن سلول هایی که ترشح دوپامین را به عهده دارند مغز پیام های لازم در مورد چگونگی حرکت و زمان حرکت را دریافت نمی کند و این امر باعث از بین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود. بنابراین در این بیماران ممکن است حرکاتی مانند حرف زدن، نوشتن ،کارکردن، لباس پوشیدن و حتی پلک زدن به کندی انجام گیرد.
علائم پارکینسون
پارکینسون با چهار علامت اصلی بیماری مشخص می شود.
- ارتعاش و لرزش دست و پا در حالت استراحت
- کندی حرکات
- سختی و خشک شدن دست و پا و بدن
- نداشتن تعادل
این علائم مخصوصاً وقتی که در یک سمت بیشتر از سمت دیگر پدیدار شود، تشخیص پارکینسون داده می شود مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را نمایان کند.
علل پارکینسون
اگر مسمومیت‌ها، تروما، ضربه‌ها، تصادفات، حتی سکته‌های مغزی در منطقه‌ای که مربوط به دوپامین است رخ بدهد ممکن است فرد را دچار پارکینسون کند.
البته وضعیت فردی که بیماری‌اش ناشی از این اختلالات باشد ممکن است خیلی بهتر شود و در یک حدی ثابت بماند. ولی خود بیماری پارکینسون معمولاً سیر پیش رونده دارد و متاسفانه در طول یک سال فرد را از این نظرناتوان می‌کند؛ بنابراین دارو‌ها و درمان‌هایی که درحال حاضر برای این بیماران استفاه می‌شوند کنترل کننده هستند و پیشرفت بیماری را به عقب می‌اندازند.در واقع می‌توان بیان کرد داروهایی که جهت بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند نقش کنترل کننده‌ی بیماری را دارند.
تشخیص و ارزیابی بیماری پارکینسون
تشخیص بیماری پارکینسون اغلب به صورت بالینی انجام می گیرد و با توجه به شرح حال و معاینه دقیق نورولوژیک توسطمتخصص مغز و اعصاب انجام می شود. علائم معمولا در یک سمت بدن ظاهر می‌شوند و درنهایت، به‌سمت دیگر نیز سرایت می‌کنند. علائم پارکینسون بسیار شبیه بیماری‌های دیگری است که روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند؛ بنابراین مخصوصا اگر علائم فرد خفیف باشد، تشخیص علت اصلی بیماری زمان‌بر خواهد بود.
برای ارزیابی و تشخیص پارکینسون معمولا موارد زیر را انجام می دهند:
- ضربه به انگشت دست و انگشت شست با هم و یا ضربه به پا برای بررسی کُندی حرکت مراجع
- شل کردن دست برای مشاهده لرزش در حین استراحت
- شل کردن عضلات حین حرکت گردن بازو ها و ساق پا به منظور بررسی سفتی اندام ها
- حفظ تعادل ایستادن حین هل دادن آرام
معمولا اسکن های مغزی برای تشخیص پارکینسون استفاده نمی شوند. اگرچه می توانند برای رد کردن بیماری های دیگر و تشخیص افتراقی مورد استفاده قرار بگیرند.
راههای درمان
بیماری پارکینسون درمان‌پذیر نیست و پزشکان تاکنون نتوانسته‌اند درمان قطعی برای آن بیابند. راهکارهای ارائه‌شده علائم بیماری را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد و به بیماران کمک می‌کند بیماری خود را مدیریت کنند و در اوضاع وخیم‌تر، پزشکان عمل جراحی را توصیه می‌کنند. تغییرات سبک زندگی مانند انجام حرکات ورزشی بویژه ورزش‌های هوازی و فیزیوتراپی به منظور بالابردن تعادل و ایجاد کشش از اهمیت بالایی برخوردار است. ورزش کردن علاوه بر اینکه ماهیچه‌های بدن را تقویت می‌کند و به مرور باعث کاهش لرزش اندام‌ها می‌شود، انعطاف‌پذیری عضلات و تعادل بدن را افزایش می‌دهد. ورزش و تحرک بدنی همچنین وضع روحی بیماران را بهبود می‌بخشد و افسردگی و اضطراب ناشی از بیماری را در آنها کاهش می‌دهد. داروهایی که برای این بیماران تجویز می‌شود، مشکلات آنها در راه‌رفتن و حفظ تعادل و لرزش اندام‌ها را بهبود می‌بخشد و به بیماران کمک می‌کند کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنند.
سخن پایانی
آگاهی داشتن از بسیاری از بیماری‌ها ممکن است خیلی مفید نباشد یا حتی به سبب اسباب روانی آنها مضر باشد. ولی آگاهی داشتن پیرامون بسیاری از بیماری‌ها ضروری است.
مثلاً پارکینسون از جمله بیماری‌هایی است که خانواده‌ها و خود فرد باید نسبت به آن اگاهی داشته و بر آن مسلط باشند؛ چرا که می‌تواند در کیفیت زندگی و حتی فرآیند درمانی بسیار کمک کننده باشد؛ بنابراین ما توصیه می‌کنیم که آگاهی را در این بیماری بالا ببرید و خانواده‌هایی که بیمار پارکینسون دارند حتماً آموزش ببینند و به فرد انگیزه بدهند.
