به گزارش سایت خبری ساعدنیوز به نقل از اقتصادآنلاین: پنل تخصصی نقش بازار سرمایه در توسعه صنعت پتروشیمی به ریاست جواد عشقی نژاد مدیرعامل مدبران اقتصاد و نائب رئیس هیئت مدیره بورس تهران و با حضور رئیس شرکت اوراق بهادار تهران و چند تن از مدیران عامل شرکت های تأمین سرمایه و فعالان این بازار برگزار شد.
سعید اسلامی بیدگلی با عنوان اولین سخنران گفت: در ابتدا می خواهم به این سؤال که مرتب در فضای رسانه ای و سمینارهای کشور مطرح می شود که چرا اقتصاد ما می خواهد از بانک محوری به سمت بازار محوری حرکت کند پاسخ دهم.
وی افزود: ما در دنیا اقتصادهای داریم که بانک محور هستند و موفق از جمله آلمان و ژاپن و در دنیا کشورهایی هم داریم که بازار محور هستند و موفق، مانند کشورهای آنگلوساکسون. آنچه در اقتصاد ایران، بعد از انقلاب رخ داد این بود که تأمین مالی پروژه های بزرگ بودجه محور شد و در شرایطی که اقتصاد ایران وابسته به نفت بود و هزینه کرد از بودجه وابسته به درآمدهای نفتی بود، به دلیل جایگاه نه چندان مطلوب ایران در عرصه های بین الملل و چالش های سیاسی که با آن روبرو بودیم، درآمد نفتی کشور نوسانات زیادی داشت که این نوسانات تأثیر مستقیمی بر بودجه و کم وزیاد شدن هزینه ها می گذاشت.
دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، تصریح کرد: از سوی دیگر تخصیص بودجه در کشور ما در یک فرآیند نادرست شکل می گرفت و درنتیجه این تخصیص به شدت ناکارا بود. توان نمایندگان و بخش های دولت در هر منطقه ای که بیشتر بود، بودجه ها را به سمت خود می کشید و یادگار این تخصیص بودجه انبوهی از پروژه های نیمه تمام و طرح های کاملاً ناکارآمد است.
اسلامی بیدگلی، سپس به ورود بانک ها به مبحث تأمین سرمایه اشاره کرد و گفت: نظام بانک محور نیاز به کنترل های بسیار بسیار دقیق دارد، اگر این کنترل ها درست انجام نشود، عملاً آنجا هم این تخصیص ها غیر بهینه خواهد بود و اگر قرار باشد ما نتوانیم سیستم بانکی و نظارتی درستی داشته باشیم، عملاً تنها نظام بازار محور است که می تواند بخشی از این بهینگی تخصیص را تأمین کند و با توجه به فضای اقتصاد سیاسی ایران و غیر شفاف بودن بخش بزرگی از اقتصاد ایران، به نظر می رسد که تنها راه تأمین منابع مالی که هدر رفت کمتری داشته باشد و به کارآیی نزدیک تر باشد تأمین منابع مالی از طریق بازار سرمایه است.
وی به حجم کوچک بازار سرمایه ایران پیش از این رشد اخیر اشاره کرد و ادامه داد: فرصتی که در دو سال اخیر برای بازار سرمایه مهیا کرد موجب شد که به تأمین مالی از طریق سرمایه نگاه ویژه تری کنیم. مختصات اقتصاد ایران به گونه ای است که اگر به سمت اقتصاد بازار محور نرود، همچنان درگیر فساد و ناکارایی ها خواهیم بود و نمی توانیم این مشکل را حل کنیم؛ بنابراین عملاً اقتصاد کلان راهکار توسعه بازار سرمایه و تأمین مالی از طریق این بازار را پیش رو دارد. مزایای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه چه در بخش بدهی و چه در بخش سرمایه می شود منجر به شفاف شدن فضای تأمین مالی و نظم گرفتن ناشران و به بیان دیگر اصلاح رفتار آن ها می شود. مثال واضح آن انتشار اسناد خزانه است، دولتی که به عنوان بدعهد در باز پس دادن بدهی ها خود شهره بود بعد از انتشار اسناد خزانه روی بخشی از بدهی هایی که سال ها بود پرداخت نشده بود در حالی به این تعهد خود عمل کرد که بخش زیادی از بازار معتقد بود دولت به این تعهد خود عمل نمی کند و اینگونه بود که آن دولت بدعهد برای بدهی هایی که عمدتاً ناشی از وابستگی زیاد به منابع بودجه و نوسانات اقتصاد کلان بود، به طور مرتب و سروقت همه کوپن های اسناد خزانه را داد.
عضو شورای عالی بورس از دیگر تحولات صورت گرفته در اقتصاد ایران بعد از حرکت به سمت بازار محور شدن با تغییر در رویکرد دستوری بودن قیمت گذاری در حوزه های مختلف عنوان کرد و افزود: افزایش سرمایه ها و کاهش مشکلات اقتصاد کلان ازجمله برداشته شدن بار بودجه و کاهش مشکلات فعلی شبکه بانکی که دو بار در طی یک دهه گذشته تا مرز ورشکستگی کامل هم رفته از مهم ترین فواید توسعه بازار سرمایه است و اقتصاد کلان و سیاست گذاران باید به سمت توسعه بازار سرمایه گام بردارند، اما در این توسعه یک موانع جدی وجود دارد.
اسلامی بیدگلی تصریح کرد: موانعی در سطح اقتصاد کلان برای جلوگیری از توسعه بازار سرمایه وجود دارد که مهم ترین آن، نوسانات است. یعنی ما اقتصادی هستیم که نتوانستیم در چهار دهه گذشته یک ثبات نسبی در اقتصاد داشته باشیم، خیلی ها نسبت به اتفاقاتی که بعد از مرداد در بازار سرمایه اتفاق افتاد انتقاد کردند و واکنش نشان دادند و ما هم به عنوان فعالان جدی تر بازار سرمایه در پست های سیاست گذاری و مدیریتی هم آماج حملات و ناسزاها به ویژه در شبکه های اجتماعی قرار گرفتیم اما حقیقت این است که تنها بخش کمی از این نوسانات، مربوط به حوزه سیاست گذاری بازار سرمایه است و مشکل جای دیگری است، ما در حال صحبت درباره یک اقتصاد هستیم که در همین سال ۹۹ که به پایان آن نزدیک شدیم، دلار از حدود ۱۳ هزار تومان تا حدود ۳۴ هزار تومان صعود می کند و به حدود 20 هزار تومان نزول می کند و شخص اول اجرایی کشور زمزمه دلار 15 هزار تومان را مطرح می کنیم و همین امروز دلار بین 25 تا 26 هزار تومان است. در چنین اقتصادی چه انتظاری دارید که بخش بازار سرمایه بتواند بدون نوسان و با یک ثبات نسبی و حداقلی حرکت کند؟
وی تأکید کرد: مجموعه نوسانات در اقتصاد ایران بسیار بسیار زیاد است و این مانع توسعه بازار سرمایه است، از سوی دیگر نگاه مردم به سرمایه گذاری های اقتصادی کوتاه مدت نگر است و برای توسعه و رشد بازار سرمایه ما نیاز به نگاه بلندمدت در سرمایه گذاری داریم اما به هرحال وقتی مردم ما نگران تورم هستند و برای اینکه از تورم عقب نمانند مدام از این بازار به آن بازار می روند تا از تورم جا نمانند شاهد چالش های جدی هستیم. امروز می بینیم که بازار ارز دیجیتال در حالی در کشور به سمت رونق پیش می رود که ما معتقدیم اطلاعات و سواد بسیاری از مردم درباره بازار سرمایه کم است و حالا همین افراد به بازار بسیار پیچیدهتر ارز دیجیتال رو آورده اند و البته نباید در کنار این موضوعات از سیاستگذاری های ضد بازار غافل شد چرا که سازوکار اقتصاد ایران به شدت دولتی بوده و بنابراین بعضی از نهادها اساساً ضد بازار هستند و به دنبال قیمت گذاری در بازار هستند تا پیروی از عرضه و تقاضا و مکانیسم بازار.
اسلامی بیدگلی با انتقاد از سواد مالی پایین بسیاری از مدیران بخش های مختلف در اقتصاد به ویژه در حوزه تأمین مالی از بازار سرمایه، گفت: تا همین سه چهار سال پیش برای مایی که در بازار سرمایه به دنبال بازاریابی و تعریف ابزارهای مالی و استفاده از آن ها بودیم با مدیرانی مواجه می شدیم که بعد از دو ساعت جلسه درباره روش های تأمین مالی از بازار سرمایه از ما می پرسیدند از کجا می شود وام گرفت؟! چراکه این مدیران فقط بانک را می شناختند و حالا که شرایط در سال های اخیر برای تأمین مالی از بازار سرمایه مساعدتر شده، بسیاری از شرکت ها ما به دلیل ساختارهای مالی نامناسب، نبود گزارش های مالی و شفاف و ساختار معیوب مشکلات جدی برای تأمین سرمایه از این بازار دارند و حتی برای برخی از آن ها به دلیل همین مشکلات، انتشار بعضی اوراق برای آن ها اساساً غیرممکن است. عضو شورای عالی بورس، همچنین به انتقاد از کم بودن انتشار اوراق بدهی شرکت ها پرداخت و افزود: به این دلیل که دولت، نیازهای بودجه ای دارد و فعلاً فضای بازار سرمایه را برای تأمین مالی مناسب می داند، مقرراتی وضع می کند که انتشارات اوراق بدهی شرکت ها را سخت و مشکل می کند. از سوی دیگر نهادهای ما توسعه نیافته هستند، ما به صورت جدی با این موضوعات مواجه هستیم که هم زمان با رشد بازار سرمایه، نهاد ناظر، اپلیکیشن ها، سامانه های معاملاتی و نهادهای مالی به آن سرعت توسعه پیدا نکردند و این چالش بسیار بسیار جدی است.
وی با بیان اینکه «بروکراسی در بازار سرمایه آزاردهنده است»، اظهار داشت: به دلیل همین بروکراسی، شرکت های بزرگ راحت تر می توانند از طریق سیستم بانکی تأمین مالی بکند به این صورت که مسیر تأمین مالی شرکت های بزرگ از بانک ها از یک اتوبان چهاربانده چراغانی شده می گذرد و تأمین مالی این شرکت ها از بازار سرمایه از کوچه پس کوچه های پر از دست انداز می گذرد و بنابراین شرکت ها ترجیح می دهند به سراغ تأمین مالی از بازار سرمایه نروند.
اسلامی بیدگلی با تأکید بر اینکه اگر نتوانیم نوسانات را کنترل کنیم و ثبات را به اقتصاد کلان بازگردانیم، توسعه بازار سرمایه به معنای واقعی خودش دشوار خواهد بود و حتماً با چالش هایی مواجه خواهیم بود، اظهار داشت: البته در ذات بازارها این بحران ها وجود دارد و شبیه بشکه ای است که در جداره آن سوراخ هایی وجود دارد اما تا زمانی که سطح آب در این بشکه بالا نیامده، آبی از سوراخ ها خارج نمی شود و این مشکلات عیان نمی شود، بنابراین تا وقتی بازار توسعه نیافته است، اساساً خیلی از مشکلات را نداریم و حالا که این مشکلات پیدا شد باید به فکر رفع آن باشیم وگرنه مشکلات جدی به وجود خواهد آمد.
دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران سپس به حضور شرکت های بزرگ در بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: شرکت های پتروشیمی عمدتاً از شرکت های بزرگ بازار به شمار می روند و برای تأمین مالی از بازار سرمایه مشکلات زیادی ناشی از بوروکراسی پیش رو دارند که معتقدم برای رفع بخشی از این مشکلات باید یک کریدور سبز برای شرکت های بزرگ ایجاد شود. کریدور سبز به معنای چشم پوشی از قوانین و مقررات نیست بلکه به این معناست که مثلاً تأمین سرمایه بیش از دو هزار میلیارد تومان در آن کمیته بررسی شود و هیئت پذیرش بر اساس این روند، نه سه هفته یک بار که هر هفته تشکل می شود و این کمیته برای حل مشکلات ساختار مالی به شرکت های متقاضی کمک می کنند و این راهکاری است که در بسیاری از کشورهایی که بازار سرمایه آن ها درحال توسعه است اجراشده و بازار ایران به شدت به این کریدور سبز نیاز دارد تا اگر یک شرکت خیلی بزرگ مانند شرکت پتروشیمی خلیج فارس می خواهد اوراق منتشر کند که حجم این اوراق بر بازار تأثیرگذار است، نباید انتشار آن به اندازه انتشار اوراق شرکت های بسیار کوچک طول بکشد و بار دیگر تأکید می کنم این کریدور سبز به معنای چشم پوشی از قوانین و مقررات نیست، بلکه به معنای سرعت دادن در کارهاست.
وی همچنین به لزوم تحول جدی در سایر ابزارها برای تأمین مالی شرکت های متوسط و کوچک تأکید کرد و گفت: یکی از این ابزارها صندوق پروژه است که به دلیل مشکلات بسیار جدی ازنظر قوانین و مقررات عملاً امکان استفاده از آن فعال وجود ندارد و امیدواریم ما در شورای عالی بورس و دوستان در سازمان و شرکت بورس به توسعه این ابزارها بخصوص برای شرکت های متوسط فکر کنند.
عضو شورای عالی بورس بر لزوم هدف قرار دادن بخش خصوصی برای تأمین مالی تأکید کرد و گفت: اگر بازار سرمایه بگوید می خواهد برای سال آینده ۷۰۰ هزار میلیارد تومان تأمین مالی داشته باشد باید 250 هزار میلیارد آن از طریق بخش خصوصی صورت بگیرد و نباید همه سهم تأمین مالی بازار سرمایه به بخش دولتی برسد که این کار به معنای جلوگیری از توسعه بازار سرمایه است و این چالشی است که باید آن را حل کنیم.
وی همچنین توسعه بورس ها در ایران را بسیار ضروری دانست و افزود: بورس ها در ایران هم نهاد حاکمیتی هستند و هم نقش حاکمیتی ایفا می کنند، در صورت که اگر بخواهیم بازار سرمایه توسعه پیدا کند باید بورس ها ما هم تعدادشان افزایش پیدا کند، در برخی کشورها حتی ده بورس مختلف وجود دارند که این ها با خودشان رقابت می کنند و فرآیندهای پذیرش با این تعدد دچار کاهش اصطکاک می شود و سریع تر انجام می شود و نمونه این تعدد را در کشورهای توسعه یافته می توانیم ببینیم که حتی بورس های محلی دارند که می توانند برای شرکت های کوچک تأمین مالی کنند.
اسلامی بیدگلی در بخش پایانی سخنان خود بر توسعه مجوز نهادهای مالی تأکید کرد و گفت: این کار نیاز به تغییر برخی قوانین و مقررات دارند مانند تغییر سطح فعالیت بر اساس کیفیت نهاد و ... که باید انجام شود.
عضو شورای عالی بورس با بیان اینکه همیشه بازار سرمایه نگران بازنشسته هایی است که پول خود را به بازار سرمایه آوردند و نگران این است که نکند به خاطر نوسانات، اختلالات سیستم، سامانه و سایر مشکلات منابع خود را از دست دهد، خاطر نشان کرد: آن نگرانی ها به جاست اما از این سو ما نیاز به یک بازار هیبرید داریم برای سرمایه گذاران خاص که دیگر نگران این نیستیم که بدون تحلیل وارد بازار شدند و سواد آنها درباره بازار سرمایه کم است و سامانه ها را نمی شناسند و ...، در این بازار اوراق آزادتر و بسیار آسان تر منتشر می شود و البته آن بازار خودش نیاز به رگولیشین جدیدی دارد برای این که در آن زد و بندی صورت نگیرد.
۱۰ خبر مهم دلاری و سیاسی برای سهامداران / روز خاص برای بورس!
