روش حفظ دندان سالم و درخشان، آرزوی بسیاری از افراد است. دندان ها نقش مهمی در زیبایی ظاهری و داشتن لبخند هالیوودی دارند و هر گونه آسیب آن ها، منجر به اختلال در زیبایی چهره خواهد شد. با این حال زیبایی تنها بخشی از وظایف دندان های سالم است.دندان های ناسالم، مشکلات متعددی را به وجود می آورند. درد در ناحیه تخریب شده، عفونت، تحلیل لثه و مشکلاتی در هضم و جویدن غذا از جمله مواردی است که دندان های ناسالم برای فرد بیمار به همراه خواهند داشت.
افزایش مقاومت دندان ها
در دهان هر شخص مجموعه اي از عوامل دفاعي وجود دارد كه مانعی در برابر پوسيدگي ايجاد مي كنند. این عوامل عبارتند از:
- وضعيت بزاق فرد
- ترکیبات موجود در بزاق
- شكل دندان ها
- نحوه قرار گرفتن دندان ها، و
- جنس دندان ها
در بزاق ترکیباتی وجود دارد که مانع از رشد میکروارگانیسم ها می گردد. به علاوه بزاق با اثر شستشو دهندگی و رقیق کنندگی خود به مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی کمک می کند. معمولا مینای دندان در محیط اسیدی تخریب می گردد. وجود ترکیبات بی کربنات در بزاق به خنثی نمودن pH اسیدی کمک نموده و مانع از تخریب مینای دندان می گردد. جنس دندان ها نیز اهمیت زیادی در مقاومت آن ها نسبت به پوسیدگی دارد. ميزان آب، املاح معدني و مواد آلي موجود در ترکیب شیمیایی دندان ها در افراد مختلف متفاوت است و این تفاوت به حساسيت و يا مقاومت دندان به پوسيدگي منجر مي گردد در کنار عوامل مذکور مقاومت دندان های برخی از افراد در برابر پوسیدگی زیادتر است و این مقاومت می تواند ارثی و مادرزادی بوده یا اکتسابی باشد.
1- تغذیه مناسب
تغذیه مناسب مادران (استفاده از شیر وپروتئین ها و ویتامین ها از قبیل ویتامین C، D، A) در زمان بارداری، و تغذیه کودک با شیر مادر و گنجاندن شیر در برنامه غذایی کودک، تاثیر به سزایی در مقاومت دندان ها در آینده دارد.
2- مسواک زدن صحیح
بهتر است مسواک زدن اصولی را به کودک آموزش دهیم، به گونه ای که بعد از هر وعده غذایی و خصوصا شب قبل از خواب با دقت مسواک بزند، و با صبر و حوصله لای دندان ها را نخ بکشد، تا مواد غذای بین آن ها را بیرون آورد و فضای بین دندان ها تمیز و عاری از هرگونه جرم گردد.
3- اجتناب از مصرف زیاد مواد قندی و شیرین
از زیاد روی در خوردن شیرینی ها و شکلات، و مواد قندی باید اجتناب کرد، از نظر محققین مصرف زیاد مواد قندی از مهمترین عوامل پوسیدگی و کاهش استحکام دندان ها می باشد.
4- رساندن فلوراید به دندان ها
راه موثر دیگر که بیشتر استفاده می شود، رساندن برخی ازعناصر به داخل ساختمان دندان است. موثرترین عنصر در این میان فلوراید است. فلوراید از عناصر غیر فلزی است که در طبیعت به شکل ترکیبی و در آب و هوا وخاک و مواد خوراکی مثل گوشت، میوه وسبزی ، چای به صورت طبیعی وجود دارد. این ماده مقاومت دندان ها را در برابر پوسيدگي افزايش مي دهد. دریافت مقدار مورد نیاز فلوراید از راه خوراکی در زمان رویش جوانه های دندانی باعث افزایش استحکام سطح مینای دندان می شود. مقدار 4/0 تا 1 میلی گرم فلوراید در 1 لیتر آب شرب بهترین اثر را دارد. اگر مقدار فلوراید در آب کمتر از این مقدار باشد، تاثیر چندانی در افزایش مقاومت دندان ندارد و اگر بیشتر از این مقدار باشد، تاثیر مطلوبی نداشته و باعث تغییر رنگ دندان ها خصوصا در ابتدای زمان رشد دندان ها می شود و به این ترتیب از زیبایی دندان ها می کاهد. در غلظت بالاتر از 2/1 تغییراتی در دندان ها ایجاد می گردد که آن را فلوئوروزیس دندانی می نامند و در اثر آن شفافیت دندان ها از بین می رود، لکه های مات، زرد یا قهوه ای رنگ بر روی دندان ها بوجود می آید، یا حتی ممکن است قسمتی از دندان از بین برود، و هرچه مقدار فلوراید بیشتر گردد، فلوئورزیس افزایش می یابد.
5- مراقبت از دندان ها
شکستن پسته و فندق و در کل هر چیز خوراکی سفت و سخت به وسیله دندان کار صحیحی نیست. لب پر شدن دندان ها سبب تسریع روند تخریب مینای دندان و گسترش پوسیدگی دندان می گردد.
6- پر کردن شیارهای دندان
وجود شیارهای عمیق روی دندان سبب تجمع مواد غذایی در آن جا می گردد. حتی با مسواک زدن هم گاهی این مواد از روی سطح دندان زدوده نمی شوند. با تخمیر این مواد میکروب ها تکثیر یافته و پوسیدگی ایجاد می گردد. هر چه دندان شیارهای کمتری داشته باشد، میکروب ها روی دندان اثر کمتری دارند. دندانپزشکان از موادی به نام سیلانت برای مهر و موم کردن شیارها و کاهش پتانسیل پوسیدگی دندان استفاده می کنند. در این روش شیارهای سطح دندان را مسدود می کنند تا مواد غذایی روی آن باقی نمانند، بهترین زمان برای این کار وقتی است که دندان های دائمی در حال رشد هستند، و شیارهای عمیقی دارند. به این ترتیب دندان ها در برابر پوسیدگی مقاوم تر می شوند.
چگونه دندان های سالم تری داشته باشیم؟ 12 نکته کاربردی برای حفظ سلامت دندان ها
دستیابی به دندان های سالم یک عمر مراقبت لازم دارد. حتی اگر به شما گفته شده که دندان های خوبی دارید ، بسیار مهم است که هر روز اقدامات لازم را برای مراقبت از آنها و جلوگیری از ایجاد بیماری های دندانی انجام دهید. این اقدامات شامل تهیه محصولات مناسب برای مراقبت از دهان و همچنین توجه به عادت های است که یه طور روزانه دارید . مانند مسواک زدن، کشیدن نخ دندان و نوع تغذیه.
1- مسواک را قبل از خواب فراموش نکنید
به کلی توصیه می شود که حداقل دو بار در روز مسواک بزنید تا دندان های سالم تری داشته باشید. هنوز هم ، بسیاری از ما همچنان از مسواک زدن دندان هایمان در شب غافل هستیم. اما مسواک زدن قبل از خواب بسیاری از میکروب ها و پلاک هایی که در طول روز بر روی سطح دندان تجمع کرده اند را نابود می کند.
2- به شیوه ای صحیح مسواک بزنید.
زدن مسواک به شکل ناصحیح تقریبا به همان اندازه بد است که اصلا مسواک نزنید. در واقع بد مسواک زدن به لثه و دندان شما آسیب وارد می کند. بنابراین به آرامی مسواک زده و سعی کنید حداقل دو دقیقه مسواک در دهان شما چرخید تا دندان های سالم تری داشته باشید و پلاک های میکروبی حذف شوند.
انتخاب مسواک خوب ضامن سلامت دهان و دندان
تقریبا تمامی بیماری لثه از جمله التهاب لثه و خونریزی آن می تواند با استفاده مناسب از مسواک و نخ دندان در مراحل اولیه بهبود یابد . همچنین مسواک مناسب و نخ دندان از بروز پوسیدگی و گسترش آن جلوگیری می کند و سبب می شود دندان های سالم تری داشته باشید.
3- هنگام مسواک زدن زبان را نیز بشوید و مسواک بزنید.
پلاک های میکروبی به عنوان اولین عامل ایجاد بیماری های پریودنتال در سطح زبان نیز تشکیل شده و یکی از علل ایجاد بوی نامساعد در دهان می باشند بنابراین هنگام مسواک زدن شستن زبان نباید نادیده گرفته شود. این عمل سبب حذف بوی بد هان می شود و هم می توانید دندان های سالم تری داشته باشید
4- استفاده از خمیر دندان مناسب برای داشتن دندان های سالم
همانطور که در مقاله ویزگی های یک خمیر دندان مناسب و راهکارهای انتخاب آن1 توضیح داده شد خمیر دندان دارای انواع مختلفی است که با توجه به نوع کارکرد باید بهترین آنها که دارای درصد فلوراید مناسبی است انتخاب شده و مورد استفاده قرار گیرد.
5- استفاده از دهانشویه مناسب
در حالی که فلوراید توسط کسانی که نگران چگونگی تأثیر آن بر سایر مناطق بدن هستند ، مورد بررسی قرار گرفته است ، این ماده همچنان در خصوص حفظ سلامت دهان مورد استفاده قرار می گیرد. دلیل این امر این است که فلوراید دفاعی پیشرو در برابر پوسیدگی دندان است. توسط مبارزه با میکروب هایی که می تواند منجر به پوسیدگی شود ، و همچنین به عنوان ایجاد کننده سدی محافظ برای دندان های کاربردی وسیع دارد که به طور عمو در خمیر دندان و دهانشویه ها مورد استفاده قرار گرفته است و سبب می شود تا دندان های سالم تری داشته باشید . دهانشویه ها را حتما جدی بگیرد و به عنوان بخشی از ابزار های ارتقا سلامت دندان مورد استفاده قرار دهید. دهانشویه ها علاوه بر تنظیم ph دهان و دندان از بوی بد دهان جلوگیری کرده و مانع از پوسیدگی دندان میشوند. بنابراین حداقل هفته ای دو بار از دهان شویه های حاوی فلوراید استفاده کنید. البته اگر دهانشویه حاوی فلوراید نیز در اختیار ندارید قره قره کردت آب نمک در پاکسازی و ضد عفونی کردت دهان موثر است و یک راهکار خانگی جهت ارتقا بهداشت دهان و دندان می باشد.
6- نخ دندان بهترین شیوه ارتقا سلامت دندان
باید دانست مسواک به راحتی نمی تواند تمام پلاک های باقی مانده در دندان را حذف کند و استفاده از نخ دندان برای پاکسازی پلاک های میکروبی دندان ضروری و شاید واجب تر از مسواک باشد. بنابراین با استفاده از نخ دندان های مناسب و استریل حتما لای دندان ها را تمیز کرده تا دندان های سالم تری داشته باشیدو از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید. نخ دندان را با ملایمت و بصورت مورب بین دندان ها حرکت دهید تا باقی مانده مواد غذای خارج شوند.
7- از خوردن غذاهای اسیدی پرهیز کنیدتا دندان های سالم تری داشته باشید
نوشیدنی های اسیدی مانند نوشابه ها ، پرتقال ها و آب میوه ها را محدود کنید. اسیدهای غذایی مواد دندان را نرم کرده و مواد معدنی را در مینای دندان حل می کنند و باعث سوراخ (حفره یا پوسیدگی) می شوند. در موارد شدید ممکن است دندان ها به سمت لثه خورده شوند.
8- کمتر شکر و قند بخوریدتا دندان های سالم تری داشته باشید
غذا های قندی را محدود کنید. باکتری های موجود در پلاک دندان قندها را به اسید ها تبدیل می کنند.
9- جلوگیری از آسیب دندانی
دندان های خود را از آسیب محافظت کنید. هنگام ورزش ، یک کلاه ایمنی یا لثه بند بپوشید.
10- اگر دندانتان شکست یا افتاد آن را نجات دهید.
در صورت امکان دندان را در جای خود نگه دارید در حالی که به دنبال مشاوره فوری دندان پزشکی هستید. اگر این امکان پذیر نیست ، دندان را در پلاستیک بپیچید یا آن را در شیر قرار دهید و سریعاً به دنبال مشاوره دندانپزشکی باشید.
