چگونه مقاله بنویسیم؟

مقاله چیست ؟

در ابتدای امر باید گفت که مقاله یک قسمت طولانی از نوشته ای است که پایان نامه یا تحقیقی را ارائه می دهد. در نظر داشته باشید که تمامی انواع مقالات در پی هدفی مشترک هستند که آن هم ارائه یک موضوع برای خواننده است. در نتیجه همه مقالات نه تنها بر روی صحت واقعیت ها و حقایق موجود، بلکه روی انتخاب، ارزیابی انتقادی، سازمان و معرفی این حقایق نیز تکیه می کنند.

• مقاله راهی برای تحکیم اطلاعاتی است که در سمینارها و کنفرانس ارائه می دهید.
• مقاله نوشته ای است که به تجزیه و تحلیل عنوان می پردازد.
• مقاله یک قطعه از نوشته است که بر اساس نقطه نظر شخصی نویسنده تدوین می گردد.
• مقاله روشی به منظور ارزیابی درک و فهم شما از موضوع است.
• مقاله دلیلی بر مطالعه بیشتر روی موضوع انتخابی است.

از نظر ماهیت مقالات به چند دسته تقسیم می شوند؟

طبق ماهیت مقاله، مقالات در ۲ دسته کلی پژوهشی و مروری قرار می گیرند.

مقالات پژوهشی یا علمی پژوهشی (original article)

اکثر مقالات چاپ شده در مجلات از نوع مقالات پژوهشی می باشند. این مقالات در ایران به نام مقالات علمی پژوهشی شناخته می شوند و در مجلات بین المللی با عباراتی همچون Original Article، Research Article، Research، و یا Article مورد خطاب قرار می گیرند.

یک مقاله پژوهشی مقاله ایست که اساس و پایه آن را یک پروژه پژوهشی یا آزمایشگاهی تشکیل می دهد. روال طبیعی ایجاد مقاله پژوهشی به این صورت می باشد که گروهی از دانشمندان یا محققان در پی یافتن پاسخ یک سوال علمی، دست به پژوهش علمی چه از نظر تئوری و چه از نظر آزمایشگاهی می زنند و نتایج یافته های خود را مورد تحلیل قرار می دهند تا بتوانند یافته های خود را تفسیر کنند و در صورت امکان به پرسش علمی ای که محرک اولیه برای آغاز این تحقیق بوده است، پاسخ دهند. این محققان یافته های خود را در قالب یک مقاله پژوهشی درآورده و آن را در مجلات به چاپ می رسانند تا سایر محققان نیز حاصل پژوهش آن ها را مطالعه نمایند.

یک مقاله پژوهشی است اگر:

• مطالعه ای که در قالب مقاله به چاپ رسیده است، حاصل تحقیق خود محقق باشد.
• محقق فرضیه تحقیق و همچنین هدف تحقیق را شرح دهد.
• محقق روش تحقیق خود را شرح دهد.
• نتایج تحقیقات خود را گزارش نماید.
• محقق نتایج تحقیق خود رو مورد تفسیر قرار دهد.

مقاله مروری یا علمی ترویجی (review paper )

مقالات مروری که از آن ها به عنوان مقالات علمی و ترویجی نیز یاد میگردد در مجلات انگلیسی زبان به review paper و یا review مصطلح هستند. در این مقالات حاصل یافته های پژوهشی نویسنده مقاله گزارش نمی شود؛ بلکه یافته های محققان دیگر در یک موضوع خاص مورد مرور قرار می گیرد و وضیعت موجود در آن حوزه علمی شرح داده می شود. مقالات مروری اهمیت بسزایی دارند چرا که محقق با مطالعه یک مقاله مروری می تواند دریابد که وضعیت آخرین یافته های حوزه تحقیقاتی او چیست و همچنین با مطالعه یک مقاله نتایج صدها مقاله را مطالعه و مرور کند و لذا مطالعه این نوع مقالات برای محققان به شدت توصیه می گردد. اما نگارش و چاپ مقالات مروری چندان کار ساده ای نیست و این کار می بایست توسط محققان با تجربه که در یک زمینه علمی دارای تجربه کافی هستند، نگارش گردد و غالبا می بایست بیش از صدها مقاله مرتبط با موضوع توسط نویسندگان مطالعه شده باشد.

از دیگر انواع مقالات می توان به Short reports or Letters، Case Studies، Methodologies or Methods اشاره کرده که این موارد هم از نظر ماهیت می توانند در همان دو دسته کلی مقالات پژوهشی و مروری جای گیرند.

ساختار کلی انواع مقالات

1. عنوان مقاله
2. اسامی نویسندگان
3. چکیده
4. کلمات کلیدی
5. مقدمه
6. بدنه یا متن
7. نتیجه گیری
8. منابع و ماخذ

عنوان مقاله

هر مقاله ای نیازمند عنوانی است که معرف آن برای مخاطب باشد.

این روزها که دیگر سایت نوشتن مقاله وجود دارد و برای جست وجوی هر چیزی، کاربران سریع به سمت اینترنت می روند، عنوان مقاله کمی با گذشته ها متفاوت تر هم شده است. به این صورت که انتخاب عنوان مقاله نه تنها باید پوشش دهنده محتوای آن هم باشد بلکه نیاز است طوری کلمات و جملات آن انتخاب شوند که در موتورهای جست وجوی اینترنتی هم به خوبی ظاهر شوند و در معرض دید مخاطب قرار گیرند.

اهمیت عنوان بسیار زیاد است. علاوه بر موضوع جست وجوی مقالات در اینترنت از سوی کاربران و نیاز به انتخاب کلماتی کلیدی برای نقش بستن در مشاهدات و نتایج جست وجوی کاربران، این عناوین باید طوری باشند که به خوبی محتوای بدنه کار را معرفی کنند. اگر عنوان چیزی باشد که در بدنه مقاله از آن حرفی نزده شده باشد، مقاله به شدت بی اعتبار خواهد شد، خواننده را دل زده خواهد کرد و از ارزش آن کاسته می شود. پس یکی از اصول نوشتن مقاله را باید انتخاب عنوانی مناسب در نظر بگیرید.

چکیده مقاله

فرقی نمی کند که برای یک مجله آموزشی مطلب می نویسید یا خواهان نوشتن مقاله در دوره کارشناسی هستید و…؛ هر زمانی که می خواهید اصول نوشتن مقاله را رعایت کنید باید حواستان به چکیده آن هم باشد.

چکیده چیست؟ چکیده مقاله همان بخش مهمی است که به مخاطب اجازه تصمیم گیری درباره ادامه دادن خواندن یا نخواندن مقاله می دهد. در این قسمت از مقاله درباره متن پیش رو و نکات مهمی که از آنها صحبت شده، یاد می شود و اگر مخاطبی دلش نخواهد که خواندن را ادامه بدهد، از همین بخش می تواند مقاله را به حال خود رها کند. چکیده نویسی در نوشتن مقاله علمی و غیرعلمی مهم است و باید حضور داشته باشد.

کلمات کلیدی

هر مقاله ای براساس تعدادی کلمه کلیدی نوشته می شود. یعنی اگر موضوع را بشکافیم و اصل کار را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که بنیان مقاله روی تعدادی کلمه ویژه ساخته می شوند. این کلمات، کلمات کلیدی هستند که در نوشتن مقاله علمی پژوهشی یا مقاله isi و هر مقاله دیگری کاربرد دارند. بنابراین در اصول نوشتن مقاله باید حواستان به کلمات کلیدی باشد.

مقدمه

مقدمه نویسی هم از اصول نوشتن مقاله است. در این بخش باید تمام فعالیت هایی که در طی یک تحقیق یا پژوهش انجام شده ذکر شود. مثلا اگر مقاله ای isi یا به طور کلی علمی می نویسید باید از پیشینه تحقیق ، سوابق اموری که درباره آن صورت گرفته و شکل گیری ایده تان یاد کنید. مقدمه باعث می شود تا خوانندگان بتوانند با چشم اندازی از آنچه در ادامه به آنها ارائه می شوند به استقبال خواندن متن اصلی بروند.

بدنه اصلی مقاله

بدنه اصلی مقاله را هم که دیگر در هر نوع از مقاله ای می شناسید. در این قسمت باید به شرح مبسوط موضوعی پرداخته شود که در بخش های پیشین به شکل های گوناگون معرفی شدند.

سبک نگارش، لحن کلام نویسنده و موضوعاتی از این دست بنا به نوع مقاله و بستری که در آن به چاپ می رسد، مشخص خواهد شد. اما باید بدانید که ایجاز و درست نویسی و استفاده از جملات و کلمات قابل درک باعث می شود تا مخاطبان با قلمتان همراه شوند و بهتر متوجه مفاهیم و مطالبی شوند که ارائه می دهید.

نتیجه گیری

در بخش نتیجه گیری هر مقاله هم باید یک جمع بندی کلی از کارهایتان ارائه دهید و دستاوردی که از تحقیق یا تحلیل موضوعات داشته اید برای مخاطب بازگو نمایید. همه مقالات به نتیجه گیری نیاز دارند. نمی شود بدون در نظرگرفتن این بخش از نوشته، آن را به پایان برسانید.

منابع

ذکر منابع و مأخذ هم که خود دارای روش های علمی و تخصصی مختلف است و اگر آن را رعایت نکنید به کلی از اعبتار نوشته تان کم خواهد شد. باید تلاشتان را به کار بگیرید تا منابع را به درستی و با رعایت صداقت در انتهای هر مقاله قید کنید.

فونت و سایز بخش های مختلف مقاله

• عنوان چكيده و كلمات كليدي با فونت فارسي (B Nazanin, 11pt, Bold) و متن چكيده و متن كلمه­هاي كليدي با فونت فارسي B Nazanin, 11pt)) و عبارات انگليسي با فونت (Times New Roman, 10pt) و با فاصله خطوط single نگارش شوند.
• برای نگارش مقالات فارسي، در تهيه متن اصلي مقاله از فونت (B Nazanin, 12pt) برای متن فارسی و فونت (Times New Roman, 11pt) برای عبارات انگلیسی و فاصله خطوط 1.15 single و به صورت Justify Low تراز شده، استفاده گردد.
• متن مقاله به صورت تک ستوني و با حاشيه‏ي نرمال نرم­افزار Word ( 54/2 سانتيمتر از طرفین، بالا و پايين) تهيه گردد. تيترهاي سطح اول با فونت (B Nazanin 14pt, Bold)، عناوين سطح دوم با فونت (B Nazanin 12pt, Bold)، عناوين سطح سوم و بیشتر با فونت (B Nazanin 12pt, Italic)، با فاصله پاراگرافي از خط بعدي و بخش قبلي، نوشته شوند.
• براي پانويس­ها[1] از فونت فارسي (B Nazanin, 10pt) و فونت انگليسي (Times New Roman, 10pt) و با فاصله خط single استفاده شود و بر اساس زبان پانويس راست چين يا چپ چين شده و براي هر صفحه از 1 شماره­گذاري شوند. نیازی به شماره‏گذاری صفحات نمی ‏باشد.
• كليه عبارات و معادلات رياضي بايد با استفاده از امكان Insert Equation نرم­افزار Word و با اندازه فونت 11pt نگارش شوند.
• جداول با تراز راست به چپ ايجاد شود. متن جداول با فونت فارسي (B Nazanin, 11pt) و فونت انگليسي (Times New Roman, 10pt) و با فاصله خطوط single نگارش مي­شود.
• در جداولي كه داراي داده­هاي فارسي هستند از نظر افقي در مركز هر خانه جدول، و داده­هاي ستون اول به صورت راست چين و داده ­هاي بقيه­ ي ستون­ها به صورت وسط چين نوشته شوند.

البته این نوع فونت و سایز برای مقالات فارسی می باشند افرادی که مقاله خود را به قصد سابمیت به ژورنالهای معتبر و خارجی نگارش کرده اند و تمایل به سایمت دارند برای دستیابی به فرمت و فونت و سایز مقاله می توانند به سایت رسمی ژورنال مراجعه فرمایند. ما در این بخش آدرس رسمی ژورنالهای علمی معتبر در دنیا را برای شما گرد آوری کرده ایم که می توانید با مراجعه به سایت فونت و سایز مقاله خود را اصلاح فرمایید.

• ورود به پایگاه علمی تامسون روییترز و فرمت علمی مقالات isi و jcr
• ورود به پایگاه علمی پابمد pubmed
• ورود به سامانه جامع اسکوپوس
• ورود به سامانه جامع ژورنالهای داخلی isc

سابمیت (Submit)

اولین اقدام در گرفتن پذیرش و در انتها چاپ مقاله انتخاب یک مجله مناسب و معرفی مقاله به آن مجله است. وقتی شما مراحل ثبت یک مقاله را در یک مجله طی و در نهایت موفق به ارسال مقاله شدید در حقیقت مقاله را سابمیت کرده اید. سابمیت در لغت به معنای ارائه کردن و معرفی کردن است و هیچ امتیاز علمی برای نویسنده ندارد. یعنی در رزومه خود نمی توانید برای سابمیت کردن مقاله امتیازی بگیرید یا نسبت به آن ادعایی داشته باشید چون هر چیز بی ربطی را می توان به یک مجله کاملا معتبر سابمیت کرد و مانعی در این زمینه وجود ندارد.

به طورکلی زمانی که شما یک مقاله را برای چاپ در یک ژورنال، ارسال می کنید در حقیقت شما مقاله خود را سابمیت کرده اید. برای سابمیت یک مقاله به یک ژورنال، باید به سایت ژورنال مراجعه کرده و از قسمت مربوط به سابمیت اقدام نمایید. البته قبل از اقدام به سابمیت، ابتدا باید قسمت دستورالعمل برای نویسندگان را که معمولاً با عناوینی مانند Instruction For Authors آورده می شود مطالعه کنید.

اما اقدامات لازم برای سابمیت مقاله چه هستند؟

• ترجمه تخصصی: مقاله ای که برای نشریات علمی یا کنفرانس های بین المللی ارسال می کنید، به منزلۀ در درخواست پذیرش شما از دانشگاه های معتبر مورد استناد قرار می گیرد و در بخشی از رزومه پژوهشی شما اثر گذار خواهد بود. بنابراین ارائه ترجمه صحیح، دقیق و با کیفیت در قبول شدن شما تاثیر گذار خواهد بود. رد شدن مقاله به دلیل کیفیت نامناسب می تواند عواقب زیادی برای شما داشته باشد و حتی سرنوشت تحصیلی یا حرفه ای شما را کاملاً تحت تاثیر قرار دهد.

• ویرایش تخصصی مقاله: مقاله از دید داوران یک تحقیق و پژوهش حرفه ای می باشد و به همین جهت از دیدگاه آنان مقاله باید حین سابمیت به مجله کاملا بی نقص باشد و دارای هیچگونه ایرادات تحقیقی و پژوهشی نباشد به همین جهت بهتر است مقالات تخصصی قبل از سابمیت به مجله ابتدا به صورت کاملا تخصصی ویرایش شوند و ایرادات دستور زبانی, محتوایی آنها از بین برود سابمیت مقاله بدون ایراد به ژورنال نشان دهنده کیفیت مقاله شما می باشد و از دیدگاه داوران ژورنالهای اهمیت بسیار بسیار زیادی دارد.

• پارافریز مقاله: وجود سرقت علمی یا تشابهات علمی در متن هر مقاله نشان ضعف مقاله می باشد. مقاله شما باید کاملا ناب باشد و محتوای آن منحصرا متعلق به خود شما باشد. احتمال دارد تشابهات علمی به صورت ناخواسته در متن مقاله پیش آیند که در این صورت بهتر است قبل از سابمیت به ژورنال پارافریز شوند. پارافریز یا رفع سرقت علمی در مقالات بسیار حائز اهمیت و ضروری می باشد.
• انتخاب ژورنال: مجلات تخصصی اسکوپ موضوعی مشخصی دارند و همچنین هر مجله از لحاظ سطح کیفی با سایر مجلات متفاوت می باشد برای انتخاب ژورنالهای تخصصی باید علاوه بر اینکه مقاله مورد تایید وزارت علوم باشد می بایست از لحاظ موضوعی و سطح کیفی نیز متناسب با مجله باشد. کیفیت ژورنال امتیازات بیشماری را برای نویسندگان در پی دارد.
• سابمیت مقاله: سابمیت باید توسط راههای ارتباطی که خود ژورنال مشخص کرده است انجام پذیرد هر مجله ممکن است به صورت مکانیزه و از طریق خود سایت و یا توسط ایمیل مقاله را از شما پذیرش کند و از این رو نحوه سابمیت مقاله باید توسط مجله مشخص شود و هر مجله می بایست در سایت رسمی خود روش های قطعی و نحوه سابمیت مقاله را قرار دهد.
• نتیجه داوری مقاله: هر ژورنال یک بخش داوری دارد که چندین نفر داور متخصص گرد هم جمع شده اند و نتیجه داوری حاصل تصمیمات همه داوران می باشد. داوران باید هر یک نظر خود را مبنی بر ریجکت یا پذیرش مقاله اعلام کنند سپس از نتیجه گیری تمامی داوران نتیجه قطعی حاصل می شود و مقاله ریجکت یا اکسپت می شود.
• فرمت بندی در صورت پذیرش: چنانچه مقاله ای در مرحله داوری پذیرش گرفت می بایست فرآیند چاپ آغاز شود. فرمت بندی مقاله یعنی تبدیل فرمت و چهارچوب مقاله به فرمتی که از طرف مجله مشخص شده است. می توانید فرمت مجلات را از صفحه رسمی هر ژورنال به دست آورید.
• چاپ مقاله: بعد از فرمت بندی می بایست مقاله را دوباره سابمیت نمایید تا فرآیند چاپ آغاز گردد البته قبل از اینکه از چاپ مقاله انجام شود نیز می توانید بعد از اخذ نامه پذیرش از امتیازات آن استفاده کنید. اما در صورت تمایل می توانید فرمت بندی و چاپ مقاله را نیز انجام دهید.

روش های سابمیت مقاله

1. استفاده از سیستم مکانیزه سابمیت:

گاهی مجله سیستم ارسال مکانیزه ای دارد مثلا ژورنالهای گروه امرالد سیستم پیشرفته ای دارند که در آن ابتدا شما نام کاربری و کلمه عبور دریافت می کنید. سپس وارد صفحه مربوط به خود شده و مراحل را یکی به یکی طی کرده و در نهایت یک کد یا سابمیت نامبر دریافت می کنید که از ان پس برای هر نوع مکاتبه و انجام تغییرات برای مقاله از آن کد استفاده می کنید. همچنین هر عملیاتی که از طرف ژورنال بر روی مقاله شما انجام می شود در این سیستم ثبت می گردد و شما قادرید مقاله خود را ردیابی کنید.

2. استفاده از ایمیل:

در این نوع سابمیت شما از ایمیل مجله استفاده کرده و مقاله خود را که دقیقا مطابق با راهنمای ژورنال تهیه شده برای مجله ارسال می کنید. در برخی مجلات بعد از ارسال ایمیل برای مقاله شما کد یا همان سابمیت نامبر در نظر گرفته شده و شما هر دفعه از طریق آن می توانید با ادیتور مقاله خود مکاتبه کنید. استفاده از هر کدام از این روشها به معنای اعتبار بیشتر یک مجله نیست و بستگی به امکانات مجله دارد.

نتایج داوری ممکن است چند حالت داشته باشد

نتایج داوری خارج از سه حالت نمیتواند باشد و این سه حالت عبارتند از:

مقاله اکسپت شده است: خوشبینانه ترین حالتی است که برای نویسنگان اتفاق می افتد و در این حالت شما باید خوشحال باشید که تمامی زحماتتان نتیجه داده است و موفق به گرفتن پذیرش از مجلات معتبر شده اید.

مقاله ریجکت شده است: در این حالت شما شانس پذیرش مقاله خود را از دست داده اید و باید بعد از اعمال اصلاحات مقاله را به مجله دیگری سابمیت کنید که ممکن است چندین ماه طول بکشد.

مقاله نیاز به بررسی دارد: این حالت نیز بسیار مشاهده شده است که مقاله به دلیل داتشن ایرادات جزئی نیاز به بررسی و بازبینی بیشتری دارد و شما بعد از اعمال اصلاحات میتوانید مجددا مقاله خود را به همان مجچله سابمیت کنید.

مجلات علمی و شیوه اعتبار سنجی هر مجله

مجلات مختلفی وجود دارند که می توانید مقالات علمی نگارش شده خود را برای شان ارسال کنید. دسته بندی های مختلفی برای این مجلات در نظر گرفته می شود. برای مثال از یک حیث می توان مجلات علمی را به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی کرد.

مجلات داخلی خود می توانند به دسته بندی های دیگری تقسیم بندی شوند. برای مثال: مجلات علمی پژوهشی، علمی ترویجی، علمی تخصصی.

مجلات بین المللی هم دسته بندی هایی دارند. مثلا مجلات آی اس آی (isi)، مجلات اسکوپوس و مجلات پاب مد از دسته مجلات خارجی معتبری هستند که با چاپ مقاله تان در آنها می توانید ارزش و اعتبار زیادی برای خودتان به همراه بیاورید.

مهمترین شاخص: نمایه کننده یا ایندکس

اگر بخواهیم مجلات بین ا لمللی را از نظر درجه و اعتبار بررسی کنیم، بایستی تفاوت مؤسسات اصلی نمایه کننده (ایندکس) مجلات را بدانیم. در حالت کلی چهار ایندکس کننده معتبر بین المللی در علوم مختلف وجود دارند که عبارتند از شرکت تامسون رویترز (Thomson Reuters)، شرکت الزویر (Elsevier)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و در زمینۀ پزشکی هم، پاب مد (PubMed).

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه تامسون می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در موسسه اسکوپوس می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://www.scimagojr.com/journalsearch.php

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پایگاه ISC می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:

http://mjl.isc.gov.ir/Default.aspx?lan=en

برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در پاب مد می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nlmcatalog

هزینه سابمیت مقاله به مجله چقدر است؟

هزینه سابمیت مقاله به مجلات مختلف کاملا متفاوت است و نمیتوان هزینه دقیقی برای سابمیت به مجلات ارائه کرد و شما میبایست هزینه دقیق سابمیت مجله را از افراد کاربلد و کارشناسان مربوطه بخواهید. که اغلب در ژورنالهای خارجی به صورت دلاری میباشد و با نوسانات قیمت دلار هزینه سابمیت نیز تغییر میکند.

زمان سابمیت تا مشخص شدن نتیجه داروی در هر مجله چقدر است؟

مدت زمان پایه (پیش فرض) اخذ پذیرش از ژورنال های معتبر ISI

مدت زمان پایه (پیش فرض) اخذ پذیرش از ژورنال های معتبر داخلی و خارجی

• مجلات دارای ایمپکت فکتور: پروسه داوری به طور تقریبی 4 الی 9 هفته زمان می برد.
• مجلات داخلی isc: بیشتر از یکماه پروسه داوری دارند.
• مجلات پابمد و اسکوپوس: نیز در حدود یک ماه تا 2 ماه زمان داوری دارند.

چگونه مقاله خود را سریع چاپ کنیم؟