خوردن غذاهای بخصوصی ممکن است به افزایش پلاکت به طور طبیعی کمک کند. غذاهایی که پلاکت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- غذاهای سرشار از فولات
- غذاهای سرشار از انواع ویتامینها
- غذاهای غنی از آهن
مکملهای این مواد مغذی نیز در دسترس هستد و ممکن است مقدار پلاکت را بالا ببرند. اجتناب از فراورده‌های خاص همانند الکل و شیرین کننده مصنوعی آسپارتام نیز می‌تواند یه افزایش پلاکت خون کمک کند.
غذاهای افزایش دهنده پلاکت
چندین ویتامین و ماده معدنی می‌توانند مقدار پلاکت خون را بالا ببرند از جمله:
غذاهای سرشار از فولات
فولات یکی از ویتامینهای گروه ب است که برای سلامت گلبولهای خون ضروری است. فولیک اسید شکل مصنوعی فولات است. به گفته سازمان بهداشت، افرادبزرگسال حداقل به ۴۰۰ میکروگرم و زنان باردار ۶۰۰ میکروگرم فولات در روز نیاز دارند. غذاهایی که حاوی فولات یا اسید فولیک هستند عبارتند از:
- سبزیهای با برگ تیره و پهن همانند اسفناج و کلم فندقی
- جگر گوساله
- لوبیا چشم بلبلی
- غلات صبحانه غنی شده و جایگزینهای لبنیات
- برنج
- مخمر
از مصرف بیش از اندازه اسید فولیک از طریف مکملها یا غذاهای غنی شده خودداری کنید چون مقدار بالای آن عملکرد ویتامین B12 را دچار اختلال می‌کند. خوردن غذاهای غنی از فولات مشکلی ندارد.
غذاهای حاوی ویتامین B12
ویتامین B12 برای تشکیل گلبولهای قرمز ضروری است. پایین بودن B12 در بدن ممکن است نیز ممکن است مربوط به پایین بودن پلاکتها باشد. به گفته سازمان بهداشت، افراد ۱۴ ساله و بالاتر نیاز روزانه شان به ویتامین B12 2/4 میلی گرم در روز است. زنان باردار و شیرده هم حداکثر ۲/۸ میلی گرم باید استفاده کنند.
ویتامین B12 در فراورده‌های حیوانی موجود است از جمله:
- جگر گاو یا گوساله
- تخم مرغ
- ماهی، صدف، سالمون و تن ماهی
محصولات لبنی نیز حاوی ویتامین B12 هستند اما بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد که شیر گاو می‌تواند بر تولید پلاکتها تاثیر بگذارد. منابع گیاهی ویتامین B12 برای گیاهخواران و وگانها عبارتند از:
- غلات غنی شده
- جایگزینهای لبنی غنی شده مثل شیر بادام یا شیر سویا
- مکملها
غذاهای سرشار از ویتامین C
ویتامین C نقش حیاتی در عملکرد سیستم ایمنی بازی می‌کند. ویتامین C نیز به عملکرد صحیح پلاکت کمک می‌کند و قابلیت بدن برای جذب آهن ارتقا می‌بخشد که این عنصر هم یک ماده مغذی ضروی برای پلاکتها ست.
بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C هستند از جمله:
- بروکلی
- کلم فندقی
- مرکبات از جمله پرتقال و گریپ فروت
- کیوی
- فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز
- توت فرنگی
توجه داشته باشید که گرما ویتامین C را از بین می‌برد بنابراین است غذاهای حاوی ویتامین C حتی الامکان خام مصرف کنید.
غذاهای حاوی ویتامین D
ویتامین D به تقویت استخوان، عملکرد بهتر عضلات، اعصاب و سیستم ایمنی ارتباط دارد. با توجه به سازمان حمایت از اختلالات پلاکت، ویتامین D نیز نقش مهمی در عملکرد سلولهای مغز استخوان که پلاکتها و سایر سلولهای خونی را می‌سازند، ایفا می‌کند. بدن می‌تواند ویتامین D را از طریق قرار گرفتن در معرض آفتاب تولید کند اما اکثر افراد مدت زمان کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند بخصوص کسانی که در مناطق شمالی یا سردسیر هستند. افراد بزرگسال ۱۹ تا ۷۰ سال نیازمند ۱۵ میکروگرم ویتامین D در روز هستند. منابع غذایی ویتامین D عبارتند از:
- زرده تخم مرغ
- ماهی چرب همانند سالمون، تن و ماهی زبیدی
- روغن جگر ماهی
- شیر و ماست غنی شده با ویتامین د
افراد گیاهخوار و وگان هم می‌توانند ویتامین D را ازطریق زیر دریافت کنند:
- غلات غنی شده صبحانه
- آب پرتقال غنی شده
- جایگزین شیر لبنی همانند شیر سویا و ماست سویا
- مکملها
- قارچهای قرار گرفته در معرض اشعه ماورابنفش (UV)
غذاهای سرشار از ویتامین K
ویتامین K برای لخته شدن خون و سلامت استخوان لازم است. با توجه به یک بررسی غیر رسمی توسط یکی از سازمانهای بهداشت، ۲۹/۶۸ درصد افرادی که ویتامین K را دریافت کردند، افزایش تعداد پلاکت و بهبود در خونریزی آنها گزارش شد. جذب کافی ویتامین K برای بزرگسالان در سنین ۱۹ سال و بالاتر ۱۲۰ میکروگرم برای مردان و ۹۰ میکروگرم برای زنان است.
غذاهای سرشار از ویتامین K عبارتند از:
- ناتو، یک نوع غذای تخمیری با لوبیای سویا
- سبزیجات سبز رنگ همانند کلم پیچ سبز، برگ چغندر، اسفناج و کیل
- بروکلی
- لوبیای سویا و روغن سویا
- کدو تنبل
غذاهای حاوی آهن زیاد
آهن برای ماندن گلبولهای قرمز و پلاکت در وضعیتی سالم، ضروری است. تحقیقات انجام شده روی کودکان و نوجوانان مبتلا به کم خونی فقر آهن نشان می‌دهد که مصرف آهن ممکن است سطح پلاکت در این افراد افزایش دهد. به گفته سازمان بهداشت، مردان بالای ۱۸ سال و زنان بالای ۵۰ سال نیازمند ۸ میلی گرم آهن در روز هستند، در حالی که زنان ۱۹ تا ۵۰ سال ۱۸ میلی گرم در روز نیاز دارند. زنان به هنگام بارداری مصرف روزانه آهنشان باید ۲۷ میلی گرم در روز باشد.
غذاهای حاوی آهن بالا عبارتند از:
- صدف
- جگر گوساله
- غلات غنی شده صبحانه
- لوبیای سفید و چیتی
- شکلات تلخ
- عدس
- تافو
منابع گیاهی آهن همانند لوبیا، عدس و تافو را همراه با غذاهای حاوی ویتامین C مصرف کنید تا مقدار جذب بیشتر شود. از خوردن غذاهای پر کلسیم و مصرف مکملهای کلسیم همزمان با منابع آهن، خودداری کنید.
غذاهایی که باید اجتناب کنید
غذاها و نوشیدنیهای خاصی می‌توانند تعداد پلاکت را کاهش دهند:
- الکل
- آسپارتام، شیرین کننده مصنوعی
- آب ذغال اخته
- کینین، ماده‌ای در آب تونیک و نوشابه لیمویی
مکملها
بعضی از تحقیقات گزارش می‌دهند که مکملهای خاصی می‌توانند باعث افزایش تعداد پلاکت شوند. این مکملها عبارتند از:
کلروفیل
کلروفیل رنگدانه سبز در گیاهان است. جذب کلروفیل ممکن است بعضی از علائم پایین بودن تعداد پلاکت را بهبود دهد اگر چه اثرات آن محدود است. مکملهای بر پایه جلبک، همانند کلرلا غنی از کلروفیل هستند. کلرلا یک مکمل با قابلیت برای افرادی ست که مشکل پلاکت پایین هستند.
در بررسی‌های انجام شده ۱۹ درصد افزایش پلاکت و ۳۳ درصد بهبود در علائم خونریزی پس از مصرف کلرلا گزارش شد.
عصاره برگ پاپایا
در تحقیقات انجام شده روی موشها، عصاره برگ پاپایا به میزان زیادی باعث افزایش پلاکت و تعداد گلبولهای قرمز در مقایسه با موشهای دیگر شد. با این حال، تحقیقات بیشتری باید انجام شود به خصوص روی انسانها. عصر برگ پاپایا به صورت قرص موجود است.
ملاتونین
ملاتونین یک هورمون تولید شده بوسیله بدن است که به تنظیم ساعت درونی بدن کمک می‌کند. بعضی از تحقیقات حیوانی ارتباط میان ملاتونین و افزایش پلاکت رو نشان می‌دهد. ملاتونین به صورت مایع، قرص یا به شکل موضعی در فروشگاه‌های سلامت وجود دارد.
پایین بودن تعداد پلاکت چگونه مشخص می‌شود
علائم پلاکت پایین تنها به هنگامی که سطح آن به طور خاصی پایین باشد مشخص می‌شود. پایین بودن پلاکت در حالت ملایم هیچگونه علائمی را ایجاد نمی‌کند. به هنگامی که علائم بوجود آید به قرار زیر هستند:
- لکه‌های تیره قرمز روی پوست (پتشی)
- سردرد پس از زخمهای کوچک
- کبودی سریع
- خونریزی خودبخود یا بیش از اندازه
- خونریزی از دهان یا بینی پس از مسواک زدن
افرادی که علائم را تجربه می‌کنند باید فورا با پزشکشان تماس بگیرند پایین بودن پلاکت موجب اختلالات شدید بدون درمان می‌شود.
سخن پایانی
افراد مبتلا به پلاکت پایین معمولا می‌توانند با خوردن بعضی از غذاها و مصرف مکملهایی خاص آن را بهبود دهند. همچنین باید از خوردن الکل، آسپارتام و سایر غذاهایی که سطح پلاکت را کاهش می‌دهند، اجتناب کنید. البته همیشه ابتدا به دنبال مراقبتهای درمانی باشید چون تغذیه به تنهایی نمی‌تواند سطح پلاکت را به حالت نرمال برگرداند.
منبع: مجله قرمز
