وصیت نامه، بر اساس موضوع آن نیز قابل تقسیم بوده که بر این اساس، می توان آن را به وصیت نامه عهدی و وصیت نامه تملیکی، تقسیم نمود که در وصیت نامه تملیکی، در خصوص نحوه تقسیم اموال، بعد از فوت، تعیین تکلیف شده و در وصیت نامه عهدی، در خصوص انجام امر یا امور ویژه و تعیین مامور برای انجام آن ها، تعیین تکلیف می گردد. از آنجا که نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی و تملیکی، قواعد ویژه ای داشته و بدون رعایت این قواعد، وصیت نامه تنظیمی، صحیح نبوده، ضروری است تا از این قواعد، مطلع بود. از این رو، در محتوا حاضر، قصد داریم درباره نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی و تملیکی، صحبت کرده و نکات مربوط به نوشتن هریک را از منظر قانون بگوییم؛ سپس، یک نمونه وصیت نامه، ارائه کرده ایم.
برای اینکه بتوانیم، در خصوص نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی، صحبت کنیم، ابتدا لازم است تا به طور مختصر بگوییم که مقصود از وصیت نامه چیست و مفهوم حقوقی وصیت تملیکی، چه می باشد، سپس، در خصوص انواع وصیت نامه، از حیث نحوه تنظیم و قواعد آن ها، صحبت کرده و در نهایت، در یک جمع بندی کلی از مقدمات ارائه شده، نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی و پس از آن، عهدی را توضیح دهیم. وصیت نامه، یک سند است که به موجب آن، عمل وصیت کردن، صورت می گیرد و فرد، قبل از فوت خود، برای تقسیم اموال و دارایی هایش در بعد از مرگ خود، همچنین، انجام برخی وظایف، تکالیف و عهودی که بر عهده داشته، تعیین تکلیف می نماید. وصیت، با توجه به موضوع آن، می تواند به اقسام وصیت اعم از عهدی و تملیکی، تقسیم گردد و به تبع این تقسیم، یکی از انواع وصیت نامه، از حیث موضوع، وصیت نامه تملیکی می باشد. قانون گذار، در قانون مدنی، در ماده 826 خود، در تعریف وصیت تملیکی، مقرر می دارد: "وصیت تملیکی، عبارت است از اینکه کسی، عین یا منفعتی را از مال خود، برای زمان بعد از فوتش، به دیگری، مجانا تملیک کند." بر اساس این ماده، چنانچه کسی، به موجب وصیت نامه، عین یا منفعتی از اموالش را برای بعد از فوت، به دیگری تملیک کند، وصیت تملیکی تحقق یافته است. همچنین، وصیت نامه را می توان از حیث نحوه تنظیم آن، به وصیت نامه سری، رسمی و خود نوشت، تقسیم کرد که هم وصیت عهدی و هم وصیت تملیکی می توانند، بر اساس یکی از این نحوه ها، تنظیم گردند و باید، در هریک از این شیوه ها، قواعد مخصوص به آن روش، از منظر قانون مدنی و قانون امور حسبی، رعایت شود. نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی، بر اساس نوع تنظیم آن، به شرح زیر است.
نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی به صورت خودنوشت که به آن، وصیت نامه عادی نیز می گویند، بدین شکل خواهد بود که موصی باید، با خط خود، اقدام به نوشتن وصیت نامه تملیکی کرده و پس از تعیین تکلیف در خصوص موصی به و اتمام نوشتن وصیت نامه، تاریخ دقیق تنظیم آن را که شامل روز، ماه و سال است، با خود خود، در آن درج کند و ذیل آن را امضا، مهر یا اثر انگشت نماید. بدون رعایت حتی یکی از این موارد، وصیت تملیکی نوشته شده به صورت خودنوشت، فاقد اعتبار است.
نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی به صورت سری، بدین شکل خواهد بود که موصی باید، با خط خود یا خط هر فرد دیگری، اقدام به نوشتن وصیت نامه تملیکی سری نموده و در نهایت، آن را شخصا، امضا نماید. البته، در شرایطی که فرد، قادر به صحبت کردن نباشد، وصیت نامه تملیکی سری، حتما باید، به خط موصی، و در حضور مسئول دفتر اسناد رسمی، نوشته شود و مسئول دفتر نیز، وصیت نامه نوشته شده را تایید کند. سپس، در اداره ثبت محل اقامت موصی یا محل های دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری تعیین شده است، به امانت سپرده شود.
نحوه نوشتن وصیت نامه تملیکی به صورت رسمی، بدین شکل خواهد بود که موصی باید، با در دست داشتن مدارک هویتی خود و در کمال اختیار و صحت عقل، به یکی از دفاتر اسناد رسمی، مراجعه کرده و اقدام به تنظیم وصیت نامه تملیکی رسمی، توسط مامور صلاحیت دار کرده و در نهایت، ذیل وصیت نامه تنظیمی را مهر، امضا، یا اثر انگشت نماید.
قبل از توضیح در خصوص نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی، باید، بگوییم که از منظر قانون مدنی، به چه وصیتی، عهدی گفته می شود و امکان تنظیم آن، به چه صورت هایی، وجود دارد، سپس، نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی را بر اساس قانون مدنی و قانون امور حسبی، توضیح دهیم. ماده 826 قانون مدنی، در خصوص وصیت عهدی، مقرر می دارد: "وصیت عهدی، عبارت است از اینکه شخصی، یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری، مامور می نماید." بنابراین، چنانچه کسی، به موجب وصیت نامه، یک نفر یا چند نفر را برای انجام کاری یا انجام تصرفاتی، مامور کند، وصیت عهدی تحقق یافته است. همانند آنچه در قسمت قبل، در خصوص وصیت نامه تملیکی، توضیح دادیم، وصیت نامه عهدی نیز می تواند به سه شکل خود نوشت، سری و رسمی یا محضری، تنظیم گردد و قواعد و نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی، به صورت سری، خودنوشت و رسمی، همانند آن چیزی است که در قسمت قبلی مقاله، در خصوص وصیت نامه تملیکی گفتیم. یعنی، در نوشتن وصیت نامه عهدی به صورت خود نوشت، موصی باید آن را با خط و امضای خود و با درج دقیق تاریخ تنظیم، به خط خود بنویسد و در نوشتن این وصیت نامه به صورت سری، موصی می تواند، وصیت نامه را با خط خود یا خط شخص دیگری بنویسد اما، خود باید، ذیل آن را امضا نماید؛ تنها در صورتی، امکان تنظیم وصیت نامه عهدی سری، با خط دیگری وجود ندارد که موصی، از توان صحبت، برخوردار، نباشد. همچنین، نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی، به صورت رسمی، با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و امضای وصیت نامه، توسط موصی خواهد بود.
یکی از موارد مهمی که هر فرد، قبل از نوشتن وصیت نامه، اعم از عهدی یا تملیکی و تنظیم آن، به صورت وصیت نامه محضری، وصیت نامه سری و یا وصیت نامه خود نوشت، باید، از آن، آگاه باشد، نکات مربوط به نحوه نوشتن وصیت نامه است که در این بخش، قصد داریم، در خصوص این نکات، صحبت کنیم. نکات مربوط به نحوه نوشتن وصیت نامه، عبارتند از:
موصی، هنگام نوشتن وصیت نامه، از اهلیت قانونی لازم، یعنی، اختیار و عقل و رشد، برخوردار باشد.
موصی، ذیل وصیت نامه را امضا نماید و در صورت خود نوشت بودن وصیت نامه، حتما آن را به خط خود بنویسد و با خط خود، تاریخ تنظیم آن را درج کند.
موصی باید، نسبت به چیزی وصیت کند که در ملکیت او است و جواز تصرف در آن را دارد و نباید به مال غیر، وصیت نماید، چرا که چنین وصیتی فاقد اثر خواهد بود.
موصی نباید، به صورت مردد و مجهول، وصیت کرده و نباید در وصیت نامه نوشته شده توسط او، ابهاماتی وجود داشته باشد.
موصی نباید، در خصوص امور باطل و غیر مشروع، وصیت کند یا کسی را از ارث، محروم نماید، چرا که چنین وصیتی، فاقد وجاهت و اثر قانونی، خواهد بود و قابلیت اجرا، نخواهد داشت.
در صورتی که موسی، قادر به صحبت نیست، حتما، وصیت نامه سری را به خط خود بنویسد و این عمل، باید، نزد مامور دفاتر اسناد رسمی، صورت گیرد و مامور، باید، وصیت نامه سری تنظیم شده، توسط موصی را مورد تایید قرار دهد.
پس از صحبت در این خصوص که نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی و تملیکی، در هریک از انواع وصیت نامه سری، رسمی و خودنوشت چگونه است و بعد از بررسی نکات حقوقی مربوط به نوشتن وصیت نامه، در این بخش از محتوا، قصد داریم یک نمونه وصیت نامه تملیکی و عهدی را ارائه کرده و در اختیار خوانندگان محترم قرار دهیم.
بسمه تعالی
سپاس از پروردگار مهربان که با تولد، فرصتی برای زیستن اینجانب در این دنیا و در کنار خانواده عزیز و گرانقدرم، برایم فراهم آورد و مرا مشمول الطاف خود قرار داد.
اینجانب................ فرزند.................. به کد ملی..................... و شماره شناسنامه ....................... متولد سال ............... صادره از شهر ................ و استان ................... به موجب این وصیت نامه خودنوشت و در کمال اختیار و صحت عقل تا یک سوم اموال بعد از فوت خود را نسبت به همسر عزیزم، سرکار خانم............ فرزند............ به کد ملی................ و شماره شناسنامه ............... وصیت می نمایم.
همچنین، به موجب این وصیت نامه، ایشان را مامور در تصفیه بدهی اینجانب، به مبلغ ................. تومان، به جناب آقای............ فرزند................، به کد ملی......................، از بابت چک شماره ................... قرار می دهم.
بنابراین نحوه نوشتن وصیت نامه عهدی و تملیکی و نکات مربوط به نوشتن هریک از این دو وصیت نامه، کاملا بستگی به این دارد که وصیت نامه، به صورت خود نوشت تنظیم شود یا به صورت سری یا رسمی. در نوشتن وصیت نامه خودنوشت، نوشته شدن وصیت نامه به خط موصی و وجود امضای او و درج تاریخ به خط خود او، ضروری است، اما در وصیت نامه سری، صرف امضای موصی، کافی بوده و وصیت نامه می تواند، به خط خود موصی نباشد، همچنین، وصیت نامه رسمی، حتما باید در دفترخانه تنظیم شده و به امضای موصی برسد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
