چیزهایی درباره ساز کلارینت قره نی

معرفی ساز کلارینت

ساز کلارینت و در کل همه ساز هایی که با دمیدن در آن ها صدا تولید می کنند را ساز های بادی می نامند. بسته به نحوه ی قرار گرفتن در دهان و نحوه ی دمیدن، سازهای بادی را به دسته های مختلفی از نظر زبانه دار یا بی زبانه، با قمیش یا بدون قمیش و ... تقسیم می کنند.
ساز کلارینت (قره نی) ازدسته سازهای «یک زبانه ای است» و متشکل است از یک لوله استوانه ای که انتهای تحتانی آن کمی مخروطی شده است. در انتهای بالایی ساز، تکیه گاهی مانند منقار، ازجنس چوب، کایوچو یا پلاستیک قرار گرفته، که یک سوی آن تقریبا صاف و سوی دیگر سطحی و منحنی است و در سوی صاف آن تیغه ای نیی به نام «زبانه» بر«منقار» تکیه کرده است. این قسمت را مجموعا « دهانی» می نامند که در هنگام نواختن، کاملا در دهان (و احیانا مابین دندانها) قرارمیگرد. علاوه بردهانی، قسمت های دیگر نیز در این ساز به نظر میرسند که همگی می توانند از هم جدا شوند.

تاریخچه ی کلارینت

اولین بار یک سازنده ی آلمانی (کریستف دنر) حدود سال ۱۶۹۴ با اقتباس از ساز سورنا، کلارینت را ساخت و در طول ۲۰ سال فرم خاص خود را پیدا کرد. بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۵۰ سیستم مکانیک سازها که توسط تئوبالد بوهم روی فلوت کار گذاشته شده بود به کلارینت (قره نی) هم انتقال یافت.

ویژگی های ساز

کلارینت انعطاف پذیری استثنائی دارد و همان طور که می توان در خانه در سبک کلاسیک با آن نواخت در گروه های کنسرت، گروه های نظامی و جاز نیز به همان خوبی به کار می رود. می توان گفت این ساز در تمام سبک های موسیقی جهان حضور دارد، اما از آنجایی که تکنیک های فراوانی را می توان با آن اجرا کرد، در موسیقی فولکلوریک بیشتر از آن استفاده می شود. کلارینت انواع زیادی دارد که روی هم آنها را «خانواده کلارینت» می خوانند. معمولاً منظور از کلارینت نوع سوپرانوی آن است. نوعی کلارینت که توانایی تولید فاصله های موسیقی شرقی را دارد به قره نی معروف است. کلارینت بیشترین محدوده صدایی را در بین سازهای بادی رایج دارد. شکل ظاهری کلارینت را پنج قسمت مجزا تشکیل می دهند که قابل جدا شدن از هم هستند. 17 کلید و 6 سوراخ نیز بر بدنه آن وجود دارند که هنگام نواختن، انگشتها برروی آنها جابجا می شوند.

انواع کلارینت

کلارینت دو، کلارینت لا، کلارینت سی بمل و کلارینت می بمل

این چهار نوع کلارینت هریک ویژگی های خاصی دارند. کلارینت دو، انتقالی نیست، صدای کلارینت لا از نت نوشته شده به اندازه یک فاصله ی سوم کوچک، بم تر است. صدای کلارینت سی بمل به اندازه یک فاصله دوم از نت نوشته شده، بم تر است و صدای کلارنیت بی بمل به اندازه یک فاصله ی سوم کوچک، از نت نوشته شده زیرتر است.این ساز را از چوب می سازند که برای ساخت مرغوب ترین آن معمولا از چوب سیاه آفریقا استفاده می شود.می توان گفت این ساز در تمام سبک های موسیقی جهان حضور دارد، اما از آنجایی که تکنیک های فراوانی را می توان با آن اجرا کرد، در موسیقی فولکلوریک از آن بیشتر استفاده می شود.

جنس ساز «کلارینت» یا قره نی

بدنه بسياری از كلارينت های مدرن از چوب سياه آفريقايی (دالبرگيا ملانوكسيلون) ساخته شده است. در حقيقت انواع مختلف درختان در دسته درختان چوب سياه آفريقايی همانند كوكاس (cocus)، ابونيت موزامبيك، گرناديلا (grenadilla) و ابونيت آفريقای شرقی وجود دارد. اين نوع چوب، سنگين و تيره است كه رنگ صداي مشخصه كلارينت ها را ايجاد مي كند. كلارينت های ارزان قيمت ممكن است از رزين مصنوعی ساخته شده باشند. گاهی اوقات كلارينت ها از نقره و برنج ساخته مي شوند. دهانه كلارينت از نوعي لاستيك سخت به نام ابونيت ساخته شده است. كليدها معمولاً از آلياژي به نام نقره آلمانی ساخته میشود. اين آلياژ از مس، روی و نيكل ساخته شده است. اين آلياژ شبيه نقره خالص است ولی تيره نمي شود. برخي از سازهاي ظريف ممكن است داراي كليدهاي از جنس نقره خالص باشند و مدل های گران قيمت با كليدهايی با روكش طلا نيز موجود هستند. پدهای كليد، نياز به مقوا و نمد يا چرم دارند. زبانه از نی ساخته شده است. ساير موادی كه در ساخت كلارينت استفاده میشوند، چوب پنبه و موم برای توكاری محل اتصال و فلزی همانند نقره يا آلياژی ارزان تر برای بست (ligature)، گيره و پيچ كه زبانه را در جای خودش نگه مي دارد و فولاد ضد زنگ براي مكانيزم فنري كه كليدها را بكار میاندازد.بدنه كلارينت از مواد مختلفي نظير چوب، پلاستيك، دو ني، فلز، رزين و عاج ساخته مي شود، بخش اعظمي از كلارينتهاي مورد استفاده توسط موسيقي دانها از چوبهاي سخت آفريقايي، ام پينگو (چوب سياه آفريقايي) يا گرناديلا، رزوود هندوراس و گاهي اوقات حتي كوكوبولو ساخته مي شوند. در قديم برخي چوبهاي ديگر بويژه شمشاد استفاده مي شدند.

اجزای کلارینت

اکثر کاورهای کلارینت دارای جای مخصوص هرکدام از قطعات این ساز است، هنگام جدا کردن همه آن ها را در جای مخصوص خود بگذارید.

زنگ قطعه پایینی کلارینت است و مثل مگافون کار می کند. تنه ی اصلی کلارینت در دسته ی پایینی آن قرار دارد و انتهای چوب پنبه ای در یک انتهای آن قرار دارد. بخش مهم دیگر بدنه ی کلارینت در دسته ی بالایی آن قرار دارد و چوب پنبه ای روی هر دو انتهای بخش دارد. قطعه دهانی بالاترین بخش ساز است که با یک رباط چرمی یا فلزی برای نگه داشتن نی همراه است. بخش پایین قطعه دهانی را با کلید اکتاو صاف طویل روی ابزار تنظیم کنید.

ژانرهای ساز کلارینت

• ساز کلارینت در موسیقی کلاسیک

در موسیقی کلاسیک، ساز کلارینت، جزئی از سازهای ارکستر استاندارد و گروه های کنسرت می شوند. در ارکستر به طور کلی دو نوازنده کلارینت را وجود دارند تا بتوانند دو قسمت مجزا را بنوازند. قسمت نوازندگان کلارینت در ارکستر، در دهه های آخر قرن ۱۹، با به کارگیری سه کلارینت کمی معمول بزرگتر شد.

• ساز کلارینت در موسیقی جاز

ساز کلارینت اصالتاً یک ساز مرکزی در جاز بوده که با نوازندگان نیو ارلئان در دهه ۱۹۱۰ آغاز شد و به عنوان یک ساز برجسته موسیقی جاز در دوره گروه بزرگ تا دهه ۱۹۴۰ باقی ماند. سوپرانوی سی بمل رایج ترین ساز کلارینت بود، اما تعداد معدودی از نوازندگان جاز از قبیل لوییس نلسون دلیسله و آلکاید نونز سوپرانوی دو را ترجیح می دادند. دوک الینگتون که از دهه ۱۹۲۰ تا دهه ۱۹۷۰، به صورت حرفه ای فعالیت می کرد، از کلارینت به عنوان ساز اصلی در کارهای خود استفاده می کرد.

چه چیزهایی درباره ساز کنتر باس دوبل باس می دانید؟