تشویق افراد برای افزایش اعتماد به نفس خود به یک امری عادی تبدیل می شود زیرا فرض براین است که اکثر مردم به آن نیاز بیشتری دارند. با این حال، چیزی در طرف دیگر تداوم اعتماد وجود دارد و آن به اصطلاح اعتماد غیر منطقی است.اعتماد به نفس غیر منطقی نوعی اعتماد به نفس است که باعث می شود افراد دست به کارهای خطرناک بزنند.همچینن این حالت ترجیحی برای کسانی است که طبق اصل تقلبی کار می کنند تا شما آن را بسازید. اگرچه بسیاری از افراد که در مورد توانایی های خود غیر منطقی هستند به طرز بدی شکست می خورند، این نگرش واقعا گاهی اوقات جواب می دهد.
اعتماد به نفس کاذب
بد نیست این نکته را بدانید افراد با اعتماد به نفس کاذب یک شبه و ناگهانی دچار این رفتار نمیشوند، بلکه ریشه آن به تجارب گذشته و موفقیتهای پیدرپی بر میگردد و به مرور این تصور را در فرد شکل میگیرد:” من فردی فوق العاده مهم هستم”،” من از بقیه برتر هستم”، “همه باید مرا تحسین کنند”، “به من احترام بگذارند”؛ به زبان ساده تر دید از بالا به پائین به دیگران دارند و همه را مستحق توهین و سرزنش میدانند.همین جا این نکته را متذکر میشویم که فرق افراد با اعتماد به نفس بالا و اعتماد به نفس کاذب در باورهای غیرواقع بینانه و غیرمنطقی است که افراد با اعتماد به نفس کاذب در مورد توانایی هایشان دارند. ما هیچ وقت در افراد سالم و با اعتماد به نفس تحقیر و اهانت نمیبینیم، برعکس این افراد خیرخواه و یاریگر هستند، برای رفاه حال دیگران تلاش میکنند و برای آنها ارزش و احترام قائل هستند.
عوامل ایجاد اعتماد به نفس غیرواقع بینانه یا کاذب
جالب است بدانید که افراد با اعتماد به نفس غیر منطقی و غیر واقع بینانه یک شبه و ناگهانی دچار این سندرم نمی شوند؛ بلکه ریشه به تجربه های قبلی و موفقیت های مداوم آن ها داشته و تدریجا در فرد ایجاد می شود. «من فوق العاده مهم هستم، من برترم، من مورد تحسین همه هستم، باید به من احترام بگذارند» این ها از تصوراتی است که در چنین افرادی ایجاد شده و به بیان ساده تر یک دید از بالا به پایین نسبت به دیگران دارند و همه را مستحق سرزنش و توهین می دانند.
نکته قابل توجه این است که تفاوت بین افراد با اعتماد به نفس واقعی و اعتماد به نفس غیر منطقی این است که افراد با اعتماد به نفس واقعی هرگز دیگران را تحقیر یا سرزنش نمی کنند. بلکه خیرخواه و یاری دهنده سایرین می باشند و در جهت رفاه دیگران هم تلاش نموده و برای آن ها ارزش قائل می شوند.از عوامل ایجاد اعتماد به نفس غیر منطقی باید به تجارب آسیب زای دوره کودکی مثل بدرفتاری های جسمی/جنسی، عزت نفس ضعیف، شیوه فرزند پروری والدین و عوامل محیطی خطرساز اشاره کرد. سوالی که مطرح می شود این است که چطور عزت نفس سبب اعتماد به نفس غیر واقع بینانه می گردد؟
عزت نفس خودپنداره هایی است که فرد بر اساس ارزیابی های خود و دیگران حاصل می کند. حال ممکن است منفی یا مثبت باشد. در این نوشتار عزت نفس شکننده یا منفی منظور بحث می باشد. هنگامی که اطمینان دارید در کاری موفق می شوید، به احتمال قوی در آن سو گام برمی دارید.هم اعتماد به نفس واقعی و هم اعتماد به نفس بیش از حد می توانند باعث افزایش انگیزه و عزت نفس گردند.
افرادی که اعتماد به نفس غیر واقع بینانه دارند بر این باورند که همه چیزهایی که باید درباره مسئله مدنظر بدانند را دانسته و به توانایی هایشان برای مدیریت این شرایط اطمینان دارند. حتی مواقعی که بدون شک، مهارت، تجربه و گاه هوش انجام این کار را ندارند.با توجه به این که این طور به نظر می رسد آن ها می دانند درباره چه صحبت می کنند، سایرین ممکن است به آنها تکیه نمایند و آن ها را مسئول نموده و به منابع شان اعتماد کنند. با این وجود به علت ناتوانی در ارزیابی دقیق شرایط، گاهی مواقع ممکن است پروژه هایی را که روی آن مشغول هستند به خطر انداخته یا سرمایه را به هدر دهند. از یک سو ممکن است کارآفرین هم بشوند.
مشخصات افراد با اعتماد به نفس کاذب
برای دانستن مشخصات چنین افرادی باید به کودکی آن ها سفر کرد و به دنبال عواملی بود که سبب عزت نفس یا به نوعی اعتماد به نفس منفی وی شده اند. از جمله این عوامل می توان تجارب پی در پی موفقیت را اشاره کرد که توسط والدین بیش از اندازه مورد تشویق و توجه قرار گرفته اند و این تصور واهی را در فرزندشان ایجاد کرده اند که برتر و بهترین می باشد و هیچ کس نمی تواند با وی رقابت نماید و او تنها برنده میدان می باشد.از سوی دیگر در نوع ارزیابی والدین نیز می توان عوامل اعتماد به نفس منفی یا غیرواقع بینانه را پیدا نمود. والدین سختگیری که برای موفقیت و پیشرفت معیارهای کامل و بی عیب را انتخاب نموده اند و سعی و رفتار فرزندشان را با آن ها ارزیابی می کنند. کودکی که موفق نشود مطابق معیارهای والدین خود به موفقیت برسد با تحقیر و تنبیه و سرزنش مواجه می شود.
این عاملی مهم در بروز عزت نفس شکننده و خودپنداری های منفی فرد می گردد. در بزرگسالی نیز برای جبران و حفظ عزت نفس آسیب دیده خود به راهکارهای ناسازگاری نظیر مبالغه در موفقیت هایش، تحقیر تلاش و دستاوردهای دیگران، اهانت به دیگران، حس برتری شخصی، مقصر جلوه دادن سایرین، خود را لایق تحسین و تمجید دانستن و … رو می آورد.جالب است بدانید اعتماد به نفس منفی و غیر واقع بینانه و عزت نفس ضعیف ملاک های اصلی در دسته بندی و تشخیص افراد خودشیفته در اختلال شخصیتی می باشد. از مشخصات افراد این چنینی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- خوش بین غیر واقعی هستند:این افراد با تعصب خوش بینی خود بر این باورند که بعید است با رویدادهای منفی چه در زندگی شخصی و چه زندگی کاری روبرو شوند. از این رو ممکن است به خود و اطرافیان شان آسیب هایی وارد نمایند.
- توهم کنترل دارند:افراد با اعتماد به نفس غیر واقع بینانه تمایل دارند طوری رفتار نمایند که انگار بر همه مسائل کنترل بیشتری دارند. این حس کاذب از دلایلی است که غالبا سبب شکست برنامه ریزی آن ها می شود.
- حس کاذب منحصر به فرد بودن را دارند:معمولا این افراد تصور می کنند صفات شخصیتی آن ها منحصر به فرد بوده در حالی که حقیقت ندارد. آن ها بر این باورند مسائلی که برای سایرین چالش برانگیز می باشد به لطف ویژگی های به ظاهر منحصر به فردی که دارند برای آن ها ساده است.
- زمان را دست کم می گیرند:افراد با اعتماد به نفس منفی و غیر واقع بینانه تمایل داشته که زمان لازم برای انجام وظایف شان را دست کم بگیرند. به ویژه برای کارهای پیچیده و بلند مدت این موضوع صدق می کند.با این تفاسیر آیا این افراد مورد تحسین مردم قرار می گیرند یا از آن ها دوری می کنند؟ در پاسخ باید گفت طبق پژوهش ها به صورت کلی اعتماد به نفس ممکن است سبب ایجاد موقعیت اجتماعی بالاتر شود. از سویی اظهارات بیش از حد مثبت درباره خود فقط زمانی مفید می باشد که علتی برای باور غلط بودن آنها پیدا نشود.به این ترتیب افزایش خودباوری و اعتماد به نفس برای مصاحبه شغلی احتمالا خوب بوده و داشتن شواهدی برای حمایت از ادعاهایتان بهترین نتیجه را در پی دارد.
- حرکات و زبان بدن:افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند معمولاًحالتی آرام دارند، صاف می ایستند و حرکات بدنشان منعطف و روان است. تقلید از این کار راحتی نیست و اگر دیدید شخصی در حین صحبت کردن در حرکات بدن خود اغراق می کند، ممکن است نشان دهنده این باشد که اعتماد به نفس او کاذب است.
- حالات فرد:فردی که به خودش اعتماد دارد، در فضا و موقعیتی که در آن قرار دارد، احساس راحتی و آرامش می کند. این افراد دست ها یا پاهایشان را به هم قفل نمی کنند و حالت بدنی شان آرامششان را نشان می دهد. اما فردی که اعتماد به نفس کاذب دارد، برای مثال ممکن است تلاش کند تا با باز کردن بیش از حد پاها موقع نشستن، نشان دهد که راحت است. تشخیص چنین حرکات اغراق شده ای خیلی سخت نیست.
- مواجهه با سوالات:اگر از فردی که اعتماد به نفس کاذب دارد، سوالات زیادی بپرسید معمولاً عصبی می شود. چنین افرادی خوششان نمی آید که مورد سوال قرار بگیرند. این افراد تمام تمرکز و انرژی را روی این می گذارند که با اعتماد به نفس به نظر برسند و حرکات و رفتارشان درست باشد. به همین دلیل اگر زیادی مورد سوال قرار بگیرند یا سوالاتی از آنها پرسیده شود که آمادگی لازم برای جواب دادن به آنها را نداشته باشند، غافلگیر می شوند.
- تکبر و غرور:اکثر افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند، با کلمات موقر و مناسب صحبت می کنند که نشان می دهد که می دانند درباره چه چیزی صحبت می کنند. آنها نیازی نمی بینند که توضیح دهند چرا و چطور این قدر درباره چیزی اطلاعات دارند و این اطلاعات را از کجا به دست آورده اند، چرا که کاملاً واضح و مشخص است که در آن موضوع تخصص و تبحر دارند.اما فردی با اعتماد به نفس کاذب، اغلی سعی می کند به دستاوردها و موفقیت هایش اشاره کند و هوش و ذکاوتش را اثبات کند. دلیل این کار اینست که می خواهند از هر سوالی دوری کنند، بنابراین با بزرگنمایی هوش و ذکاوتشان به طرف مقابل این حس را القا می کنند که «در این مورد از من سوال نکن».
- تغییر در نظرات و تصمیم ها:وقتی کسی اعتماد به نفس واقعی دارد و به کارها و حرف هایش اعتماد دارد، نظرات دیگران رویش تاثیری ندارد و به خاطر حرف و فکر دیگران، نظرش را عوض نمی کند. الیته که به پیشنهادات دیگران گوش می کند و آنها را ارزیابی می کند، اما صرفا به خاطر حرف و نظر بقیه، نظرش ا تغییر نمی دهد.اما در اعتماد به نفس کاذب چنین اعتمادی را نمی بینیم. این آدمها معمولاً نسبت به کارها و نظراتشان نامطمئن هستند و خیلی راحت نظرشان را عوض می کنند؛ چرا که برخلاف ظاهرشان، عصبی و مضطرب هستند.
اعتماد به نفس غیر واقع بینانه چه معایبی دارد؟
وقتی که شما اعتماد به نفس کاذبی داشته باشید و درمورد خودتان و توانایی هایی که دارید خوب فکر نکنید به طور طبیعی از تاثیرات بد آن که در ادامه ذکر خواهد شد آزار میبینید.
- شادی و لذت کمتری در زندگی تجربه میکنید
- زندگی برای شما ارزش و معنای مشخصی ندارد
- همیشه نگران حفظ ظاهر خودتان هستید
- احتمال رفتارهای خود تخریبی در شما بالاست
- در زندگی موفقیت کمتری را تجربه میکنید
- استرس و اضطراب همراه همیشگی شماست
- از روابط اجتماعی خود لذت کافی نمیبرید
- ممکن است اجتماع گریز شوید
- در روابط عاطفی خود به مشکل بر میخورید
- نمیتوانید از تنهایی خود لذت ببرید
چطور از اعتماد به نفس کاذب به سمت اعتماد به نفس واقعی برویم؟
تحقیقات زیادی نشان داده داشتن اعتماد به نفس کاذب به مدت کوتاه میتواند به شما در به دست آوردن اعتماد به نفس واقعی کمک کند. در منابع مختلفی ممکن است شما را به داشتن اعتماد به نفس کاذب تشویق هم بکنند. اما یادتان باشد اگر به مدت طولانی از این ترفند استفاده کنید ممکن است به عادت کنید و دیگر جزوی از شخصیت شما شود. پس با آگاهی کامل برای مدت کوتاهی ادای اعتماد به نفس داشتن را در بیاورید و از تمرین های افزایش اعتماد به نفس استفاده کنید.اگر اعتماد به نفس کاذب دارید می توانید آن را با روش های زیر به اعتماد به نفس سالم تبدیل کنید:
۱. خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
هیچ کدام از ما شبیه همدیگر نیستیم. علایق متفاوتی از هم داریم و از زندگی چیزهای متفاوتی میخواهیم. قرار نیست زندگی شما شبیه دوستانتان باشد یا حتی توانایی های یکسانی داشته باشید. خودتان را بشناسید و به سمت چیزی بروید که واقعا میخواهید.شبکه های مجازی و رسانه های مختلف باعث تقویت این مقایسه شده اند. در حالی که شما فقط گزیده زندگی دیگران را در شبکه های اجتماعی میبینید. سعی کنید استفاده خود را از شبکه های اجتماعی محدود کنید و تمرکزتان را روی خوشناسی بگذارید. با خودتان روراست باشید و ضعف ها توانایی هایتان را بشناسید.
۲. به خودتان سخت نگیرید
لازم نیست شما همیشه در بهترین حالت خود قرار داشته باشید. همه ما انسان ها بی حوصلگی و ناراحتی را تجربه میکنیم. قرار نیست همیشه ظاهر عالی و مردم پسندی داشته باشید.چه دلیلی دارد که برای یک خرید جزئی از سوپر مارکت یک ساعت زمان جلوی آینه باشید؟ چرا باید به خاطر دیگران همیشه خودتان را شاد و جذاب نشان دهید؟ شما هم ضعف هایی دارید و یک سری چیزها را نمیدانید و نمیتوانید انجام دهید. پس خودتان را بپذیرید و اینقدر به خودتان سخت نگیرید.
۳. چالش های جدید را امتحان کنید
معنای رقابت هیچوقت پیروزی صد در صد نیست. خیلی وقت ها شکست سرچشمه پیروزی ها و موفقیت های بعدی شما میشود. به جای این که به خاطر ترس از شکست، فرصت های زندگی خود را از دست بدهید؛ امتحانشان کنید. سعی کنید با چالش های کوچک شروع کنید. مهارت های جدید را امتحان کنید و سعی کنید آن ها را یاد بگیرید. با این کار هم حس خوبی دریافت میکنید هم اعتماد به نفس کاذب خود را درمان میکنید.
۴. بپذیرید مشکلات قسمتی از زندگی هستند
هرکسی در زندگی مشکلاتی دارد. داشتن مشکلات هرکسی را ناراحت میکند اما وجود آن ها به زندگی معنا میبخشد. اگر زندگی بدون هیچ مشکلی بود و ما برای هیچ چیزی تلاش نمیکردیم دیگر چه انگیزه ای برای ادامه دادن باقی میماند؟تلاش برای حل مشکلات توانایی و قدرت شما را نشان میدهد. سعی کنید این بار که مشکلی جلوی راه شما قرار گرفت به جای فرار کردن دنبال راه حل بگردید. سعی کنید محکم باشید و از دیگران هم کمک بگیرید. اما بی خیال مشکلتان نشوید.
۵. از تنهایی خود لذت ببرید
سعی کنید استعداد های خود را در زندگی کشف کنید و در زمان های تنهایی به آن ها مشغول شوید. شما بدون حضور افراد دیگر هم انسان ارزشمندی هستید و میتوانید زندگی شادی داشته باشید.سعی کنید عادت های مثبت را در تنهایی خود تقویت کنید. کارهای خلاقانه میتوانند گزینه خوبی برای شما باشند. یک تمرین خوب برای از بین بردن اعتماد به نفس کاذب، صحبت کردن با خود در آینه است. این صحبت ها باید جنبه مثبت و تقویت کننده داشته باشند. با خودتان روراست باشید و در تنهایی با ضعف ها توانایی های خودتان رو به رو بشوید.
قاتلان اعتماد به نفس را بشناسید !
