چرم دوزی فرش
چرم دوزی یا دوردوزی فرش به نوعی فعالیت در هنگام فرش تولید فرش گفته می شود که به عقیده بسیاری باعث استحکام زیبایی فرش میگردد. در فرایند تولید فرش روش های مختلفی برای بهبود نوع فرش و البته استحکام آن در کنار توجه به زیبایی آن است. اخیرا کارخانجات بافندگی اقدام به دوخت نوارهای چرمی در پشت فرش های ماشینی نموده اند که فواید زیادی دارد که از آن جمله:
- جلوگیری از مشکل لول شدن فرش و یا تاخوردگی گوشه های فرش؛ فرش های ماشینی مخصوصا از نوع نامرغوب آن به دلیل خاب کم و یا عدم وجود آهار مناسب در پشت فرش کمی نازکتر می باشد و باعث لول شدن کناره های فرش در قسمت شیرازه فرش شده و از زیبایی آن میکاهد.
- جلوگیری از لیز خوردن فرش؛ امروزه منازل اغلب دارای کفپوش هایی از جنس سرامیک،سنگ و پارکت می باشد که در صورت سبک بودن فرش، فرش روی متریالهای ساختمانی نام برده لیز خورده و زیبایی چیدمان را دچار تزلزل می نماید. همچنین گاهی نیز خطرساز میگردد. لیزخوردن فرش اغلب در فرش هایی از جنس ابریشم طبیعی و یا پلی استر دیده می شود.
- کیسی فرش؛ چرم دوزی فرش یکی از راه های مقابله با کیسی فرش یا تاخوردگی در لبه های فرش ماشینی است و میتوان به این روش لبه های زیباتر، صاف تر و یکدستی داشت.
- سوراخ های ایجاد شده توسط میخ در فرش های کناره را میپوشاند؛ گاهی در هنگام فرش های کناره اشکالاتی ایجاد میشود که ایجاد سوراخ در فرش می گردد.در برخی از کناره ها بدلیل عدم مرغوبیت کناره در دراز مدت حالت طبیعی خود را از دست می دهد که چرم دوزی باعث جلوگیری و یا به تعویق انداختن این مشکل میشود.
انواع چرم دوزی فرش
نحوه نگهداری و راه های بهتر برای حفاظت از قالی برای هر فردی مهم و لازم است که یی از راه ای محافظت از فرش ماشینی استفاده از چرم دوزی میی باشد که به دو روش قدیم و جدید اینکار صورت میگیرد و ما در ادامه با بررسی این دو روش و سپس به نحوه دوخت آن میپردازیم.
چرم دوزی فرش قدیم
در قدیم چرم دوزی فقط برای فرشهای صادراتی انجام می گرفت زیرا با توجه به حمل و نقل و جابه جایی های انجام گرفته ، گوشه و کنار فرش لول می شد که صادرکننده برای جلوگیری از هزینه مرمت این کار را انجام می داد .
چرم دوزی فرش امروزی
البته در حال حاضر برای جلوگیری از سر خوردن فرش یا جای یا پوشاندن جای میخ یا سوزن کاری استفاده می شود، یا اینکه قالی در بافت دچار ایرادی شده باشد .چرم را معمولا به اندازه طول قالی برش می دادند و سپس به صورت زیگزاگ می دوختند . چرم باید بین 3 تا5 سانت عرض می داشت و مقاوم بود. بدین صورت که قالی را از پشت بر روی زمین پهن می کنند و با چکش آن را می کوبند سپس پارچه سفیدی مرطوب کرده بر روی آن قرار می دهند و اتو می کشند سپس دوخت چرم را انجام می دادند.
معمولا این مورد برای فرشهای دستبافت ، گلیم استفاده می شود که ارزش بالاتری نیز داشته باشد ، استفاده می شود . و چون عموما گلیم برای آویزان شدن استفاده می شود مناسب این کار است .برخی افراد این کار را نیز برای محصولات فرش ماشینی انجام می دهند که بیشتر برای جلوگیری از سر خوردن قالی انجام می شود .
چرم طبیعی و یا مصنوعی؟
یکی از سوال هایی که هنگام سفارش چرم دوزی فرش بسیار مطرح می باشد. انتخاب چرم مصنوعی یا طبیعی می باشد. هر چند انتخاب چرم دوزی کاملا بسته به سلیقه فرد دارد. اما میتوان همانطور که میدانید قیمت چرم های طبیعی بسیار بالاتراز چرم مصنوعی می باشد. و اگر بودجه کمتری برای این کار در نظر گرفتید بهتر است از نوار های چرم مصنوعی استفاده کنید. همچنین لازم به ذکر است چرم های مصنوعی با کیفیت بالا طول عمر بیشتری نسبت به چرم های طبیعی دارد. ( به ویژه در محیط های با شرایط نگهداری نامناسب) اما اگر فرش شما جز اجناس گرانبها و آنتیک و تمام ابریشم است بهتر است اجناس چرم طبیعی انتخاب نمایید.
چرا فرش هایمان نیاز به چرم دوزی دارند ؟
یکی از دلایل آن پوشاندن محل میخ یا سوزن خوردگی کناره فرش و یا پوشاندن کجی های ناشی از پایین کشی دستگاه است. ازجمله مشکلات رایج در اکثر آپارتمان های جدید، سرخوردن فرش ها اغلب با سایزهای کوچک بر روی سطوح سرامیک، سنگ و یا پارکت می باشد. این مشکل معمولا با چرم دوزی لبه های فرش قابل حل خواهد بود. احتمال سرخوردن فرش ها برای فرش هایی که از جنس ابریشم طبیعی و مصنوعی هستند، بیشتر است.
یکی دیگر از دلایل چرم دوزی فرش دستباف، در کارخانه های قالیشویی زیباسازی کناره های فرش (شیرازه دوزی فرش ) و یک دست نمودن سطح فرش است. دور دوزی یا همان چرم دوزی فرش ها اغلب برای فرش های دستبافت می باشد. البته بهتر است برای فرش های ماشینی که نخ ظریف دارند هم انجام شود تا محکمتر باشند و لوله نگردد. چرم دوزی فرش های صادراتی از آنجایی که باعث پوشاندن عیب آنها می گردد، از ارزش فرش می کاهد.
ابزار چرم دوزی فرش
سوزن مناسب (برای اینکار معمولا از سوزن شیرازه یا سوزن چرم دوزی استفاده می نمایند)
نخ مخصوص چرم دوزی یا نخ وکس دار
سوزن چرم دوزی را با استفاده از نخ مناسب آن آماده نموده نوار را در قسمت پشت فرش در حدود قسمت شیرازه فیکس نموده و دوخت آن را آغاز می نمایند. در گذشته چرم دوزی برای جلوگیری از لول شدن گوشه و کنار های فرش به کار میرفت و نیز نشان این را داشت که فرش صادراتی هست و چون فرش هایی که صادر میشد و صادر کننده ها نمیخواستند که هزینه مرمت لول شدن فرش را در کشور مورد نظر را بدهند اقدام به کنار دوزی فرش با چرم می کردند .
روش چرم دوزی فرش
در چرم دوزی یا دور دوزی فرش با چرم نوارهای به عرض 5 سانت و به طول فرش تهیه نموده و پس از اتمام آهار نوار چرم را در قسمت شیرازه فرش میدوزند.
چرم ها با عرض مختلف چند سانتیمتری و به صورت نواری در بازار وجود دارد. چرم فرش در جنس های مختلفی موجود است که بعضی از آنها جنس فوم و یا چرم نازک است که به هیچ عنوان جلوی لول شدن فرش را نخواهد گرفت
در بافندگی های فرش دستباف فرش های بسیار نفیس را چرم دوزی می نمایند تا امکان آویختن آن به دیوار مقدور باشد. برای دوخت چرم فرش از پشت نموده و آن را بر روی زمین ثابت میکنند. پس از آن چرم ها را به اندازه مورد نیاز برش داده و به صورت زیگزاگ به فرش متصل می نمایند.
از دیگر کاربردهای چرم دوزی
چرم دوزی فرش باعث می شود کجی های ناچیز در طول و عرض فرش پر شده و با کم ترین هزینه نقص بوجود آمده را برطرف کرد. چرم دوزی که معمولا در طول فرش و در مواردی خاص عرض آن نیز دوخته می شود می توان برای پوشاندن محل میخ ها، سوزن ها و نقاط معیوب استفاده کرد. برای این کار چرم را در پشت فرش با نخ و سوزن به صورت زیگزاگ می دوزند. چرا که دوخت چرم نباید در یک خط موازی انجام شود؛ چون در این صورت به راحتی پاره شده و از فرش جدا خواهد شد. بدین جهت باید به صورت زیگزاگ مورد استفاده قرار گیرد. پس از دوخت کامل چرم به فرش، عمومآً تمام نقاط چرم دوزی شده و این کفپوش با چکش کوبیده می شود، تا لول شدگی های احتمالی فرش برطرف شده و گوشه های آن به طور کامل صاف شده و ظاهری جذاب و شکیل یابد. یکی از خدمات مجموعه رفوگران چرم دوزی انواع فرش، گبه و کفپوش های پرزدار است که نیاز به انجام این عملیات دارد.
پس تا به اینجای کار متوجه شدیم که چرم دوزی فرش در موارد مختلفی همچون محافظت از فرش و شیرازه فرش و یا جلوگیری از حرکت و راه رفتن آن روی سطوح صاف و یا به جهت زیبایی فرش انجام می گیرد. پیشنهاد می شود جنس چرم مورد استفاده در چرم دوزی فرش از مرغوب ترین انواع آن باشد. چرا که در طول عمر و کارایی درست آن تاثیر به سزایی دارد. نوع ارزان قیمت آن معمولا پس از مدتی خشک شده و از فرش جدا می شود. پس در واقع لایه محافظتی شیرازه فرش تان را از دست می دهید. یا در مواردی به دلیل خشکی چسبندگی خود را درسطوح صاف از دست داده و فرش دیگر از حالت پایدار خود خارج می شود.
همه چیز راجب تولید فرش های ماشینی
