درباره عقد کفالت چه می‌دانید؟

قرار کفالت چیست؟

در تحقیقات مقدماتی در دادسرا ها و دادگاه ها هر گاه مجرمیت و یا بیگناهی فردی که در مظان اتهام است، احراز نشود تا حصول نتیجه، به منظور جلوگیری از فرار متهم و غیبت وی از شخص متهم تامینی اخذ می شود و یکی از این قرارها قرار کفالت است .

انواع کفالت مدنی

کفالت مدنی به دو صورت می باشد:

• موقت
• مطلق

کفیل چه تکالیفی در برابر قاضی خواهد داشت؟

اگر برای کفالت از شخصی در دادگاه حاضر شدید، اطلاع داشته باشید که تکالیف سختی را پذیرفته اید که اگر در انجام آن ناتوان باشید، پیامدهای مالی برای شما خواهد داشت. پس از صدور قرار قبولی توسط قاضی و امضای آن توسط کفیل و قاضی، با درخواست کفیل رونوشت این تفاهم نامه به کفیل داده می شود. اگر متهم در مواقعی که حضورش نزد قاضی ضروری است، برای مثال بازپرس او را برای تفهیم مفاد گزارش پلیس یا تحقیقات محلی یا نظریه کارشناس یا مواجهه حضوری و… احضار کند باید به موقع حاضر شود. البته باید توجه داشت که ممکن است در جریان رسیدگی به پرونده، چه در دادسرا و چه در دادگاه، بارها متهم احضار شود و هر بار حضورش ضروری باشد، کفیل نمی تواند با استناد به اینکه متهم یک مرتبه نزد قاضی حاضر شده از خودش رفع مسئولیت کند. اگر کفیل در میانه راه از ادامه این تکلیف پشیمان شد، پرونده در هر مرحله ای که باشد، می تواند با معرفی و تحویل متهم از قاضی رسیدگی کننده به پرونده درخواست رفع مسئولیت کند؛ در غیر این صورت کفالت تا زمانی ادامه پیدا خواهد کرد که متهم از اتهام وارده تبرئه یا پرونده مختومه یا اینکه متهم محکوم و اجرای حکم محکومیت وی آغاز شود.

موارد بری شدن کفیل

منظور از موارد بری شدن کفیل مواردی است که در صورت وجود هر یک از آن ها دیگر تکلیفی بر عهده کفیل نمی باشد، موارد که به عنوان موارد بری شدن کفیل می توان بیان کرد بر طبق ماده 746 قانون مدنی عبارتند از :

1. در صورتی که فردی را حضور آن را تعهد کرده است نزد فرد طلبکار حاضر نماید.
2. اگر خود فرد در آن زمان و مکان حاضر شود.
3. اگر دین فرد بری شود.
4. اگر فرد از حق خود بگذرد و دیگر نیازی به حضور او نباشد.
5. در صورت فوت فردی که به آن تعهد شده است.

وظائف کفیل

• کفیل باید مکفول را در زمان و مکانی که تعهد کرده است حاضر نماید و الّا باید از عهدۀ حقی که بر عهدۀ مکفول ثابت است برآید. (ماده ۷۴۰ قانون مدنی)
• اگر کفیل در غیر از زمان و مکان مقرر، مکفول را حاضر نماید، قبول آن بر مکفول له لازم نیست ولی اگر مکفول له قبول کرد، کفیل برئ می شود.
• مکفول له غیر از موارد توافق شده، نمی تواند کفیل را ملزم کند. مثلاً بگوید: باید مکفول له را هر روز بیاوری؛ در حالی که در عقد کفالت چنین توافقی نکرده باشند.
• در صورتی که کفیل، مکفول را طبق قرارداد حاضر نماید ولی مکفول له از قبول آن امتناع کند: کفیل می تواند با شهادت معتبر، احضار مکفول و امتناع مکفول له را نزد حاکم ثابت نماید و یا این که مکفول را نزد حاکم احضار نماید، و تبرئه شود. (مفاد ماده ۷۴۷قانون مدنی)
• مباشرت مکفول اگر شرط نباشد کفیل می تواند، به جای احضار مکفول، حقی را که بر عهدۀ مکفول است ادا نماید و خود از احضار مکفول برئ شود.
• اگر کفالت به اذن مکفول باشد، کفیل می تواند به او مراجعه نماید و آن چه پرداخته، مطالبه کند.

مبلغ کفالت بر چه اساسی تعیین خواهد شد؟

تعیین مبلغ وجه الکفاله بستگی به شرایط پرونده دارد. در پرونده مطروحه که مربوط به آسیب بدنی غیرعمدی است قاضی با توجه به میزان مجازات قانونی عمل ارتکابی و خسارات وارده به شاکی و سایر علل و عوامل موثر مانند شخصیت متهم سابقه و وضعیت جسمی او و… در مورد میزان مبلغ ریالی وجه الکفاله تصمیم می گیرد.

در هر صورت مبلغ ریالی قرار تامین کفالت از خسارت هایی که به مدعی خصوصی یا شاکی وارد شده است، کمتر نخواهد بود.

پایان قرارداد کفالت

آخرین مسئله حائز اهمیت، انتهای این قرارداد است. چه زمانی این قرارداد خاتمه می یابد؟

• اولین فرض، اجرای تعهد است: زمانی که کفیل به تعهد خود عمل کند و شخص ثالث را نزد مکفول­ ٌله حاضر نماید، قرارداد کفالت به اتمام می رسد.
• دومین فرض در جایی است که قرارداد مدت معینی داشته است؛ (مانند مثال بالا) در اینجا به محض اتمام مدت، قرارداد کفالت هم تمام می شود و کفیل دیگر تعهدی نخواهد داشت.
• سومین حالت در جایی متصور است که خود شخص ثالث در موعد مقرر در مکان مورد نیاز حاضر شود. در این صورت دیگر نیازی به مداخله ی کفیل نیست و تعهد او برداشته می شود.
• چهارمین فرض این است که به هر دلیلی دِین ثالث به مکفول­ ٌله از میان برود؛ در اینجا هم تعهد کفیل منتفی می شود. به عنوان مثال اگر ثابت شود که متهم بی گناه بوده است؛ یا اینکه بدهی که ثالث به مکفول­ ٌله دارد از بین برود (مثلا دین خود را ادا کند و …)
• پنجمین فرض ناظر به فوت شخص ثالث است: تعهد کفیل این است که شخص ثالث را در زمان خاصی در مکان مشخصی حاضر کند. وقتی دیگر شخص ثالثی وجود نداشته باشد، خودبه خود تعهد کفیل هم در این خصوص از بین می رود (بر این فرض استثنائاتی هم وارد است).
• ششمین و آخرین موردی که موجب خاتمه ی قرارداد کفالت می شود، فوت کفیل است. در قرارداد کفالت، کفیل متعهد می شود شخص ثالث را حاضر نماید. بنابراین با فوت کفیل، این تعهد خودبه خود از دوش او برداشته می شود.

درباره عقد صلح چه می دانید؟