درمان فاصله بین دندان‌ها چگونه امکان پذیر است؟
چرا باید نامرتبی دندان ها را اصلاح کرد؟
اختلال نامرتبی دندان ها، بسیار شایع است و اگر بخواهیم میزان شیوع این اختلال را بررسی کنیم باید بگوییم که در هر خانواده حداقل یک یا دو نفر دچار نامرتبی دندان هستند. عوامل ایجاد کننده نامرتبی دندان بسیار متفاوت است اما در همه انواع آن ها، ارتودنسی می تواند نقش مهمی در اصلاح آن ایفا کند.چه کسی پیدا می شود که از مرتب بودن دندان هایش بیزار باشد؟ همه انسان ها به زیباتر شدن، تمایل دارند و یکی از فاکتورهای زیبایی چهره، داشتن دندان هایی مرتب است. دندان های مرتب اعتماد به نفس به فرد می دهد و یا لااقل از اعتماد به نفس وی نمی کاهد اما اگر فردی دچار نامرتبی دندان باشد، پس از مدتی با کمبود اعتماد به نفس مواجه خواهد شد. کاهش اعتماد به نفس، فعالیت های ساده اجتماعی هر فرد را تحت تاثیر منفی قرار می دهد.
نکته دوم که اصلاح نامرتبی دندان را الزام می کند، سلامت دندان ها است. دندان هایی که به صورت نامرتب روی هم قرار میگیرند، زودتر پوسیده می شوند. پوسیدگی زودرس دندان ها، علاوه بر هزینه های زیادی که دارد، بیمار را در سنین پایین، با درد و تخریب دندان ها مواجه می کند.نامرتبی دندان باعث جویدن نامناسب غذا و عدم هضم آن می شود. از این رو باعث ایجاد مشکلات گوارشی نیز خواهد شد.
درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی یکی از قدیمی ترین روش های درمانی برای بستن فاصله بین دندان ها است. بریس ها دارای انواع مختلفی هستند و هر یک مزایا و معایب خود را دارند اما تمام آن ها بر اساس یک اصول کار می کنند: بریس ها با فشاری که به دندان ها وارد می کنند، موجب حرکت دندان ها به سمت یکدیگر شده و با این روش باعث بسته شدن دیاستم یا همان فاصله دندان ها می شوند.
نوع مناسب بریس ها به اندازه فاصله بین دندان ها و احساس بیمار نسبت به بریس بستگی دارد. لازم به ذکر است امروزه برای افرادی که ظاهر بریس های معمولی را دوست ندارند تعداد زیادی از بریس های نامرئی وجود دارد. متاسفانه برخی از بریس ها برای برخی از شرایط دندانی مناسب هستند و ممکن است همیشه نتیجه بخش نباشند. طول درمان، اشکال اصلی تمامی درمان های ارتودنسی است. درمان های ارتودنسی می توانند سال ها طول بکشند و این درحالی است که ونیرها و باندینگ های زیبایی نسبتا سریع تر انجام می شوند.
توجه داشته باشید که دندانپزشکان تخصص لازم برای درمان ناهنجاری دیاستم را ندارند. در چنین شرایطی باید به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کرد. متخصص ارتودنسی با تجربه و مهارت لازم خود می تواند شدت فاصله بین دندان ها را ارزیابی کند، نیاز به درمان را تعیین نماید و در صورت لزوم نوع درمان مناسب با شرایط بیمار را تشخیص دهد. متخصصین ارتودنسی پزشکانی هستند که دوره ویژه درمان مشکلات دندانی به ویژه فاصله دندانی را گذرانده و مجوز تخصص کسب می کنند.
شایان ذکر است که ارتودنسی کودکان در این شرایط همواره ضروری نیست، چون ممکن است پس از درآمدن دندان های دائمی فاصله به طور طبیعی بسته شود. اگر فاصله بین دندانی پی آمد بیماری لثه باشد، جرم گیری و تصحیح سطح ریشه نخستین اقدامی است که انجام می شود، چرا که پیش از هر چیز باید بیماری لثه را درمان کرد. ارتودنسی پس از درمان بیماری لثه شروع می شود.
باندهای ارتودنسی موثر در دندان ها
باندهای ارتودنسی درحقیقت ارزان ترین روش درمانی است که می توان برای دندان هایی که فاصله زیادی ندارند بکار برد. باندهای ارتودنسی نوارهای لاستیکی کوچک و ارزان هستند که خود بیمار هم می تواند روی دندان های خود قرار دهد. این تجهیزات را باید شب قبل از خواب، روی دو دندانی که باید به هم نزدیک شوند قرار داده و تا صبح با آن ها خوابید.
اما با این وجود این روش نیز همانند بسیاری از روش های "درمان سریع" دارای معایب است. باندهای ارتودنسی باید مرتب و منظم استفاده شوند تا تاثیر داشته باشند. از آن جایی که استفاده از باندهای ارتودنسی موجب حرکت دندان ها می شوند ممکن است با درد توام باشند. یکی دیگر از معایب این درمان این است که هنگامی که دندان ها شروع به حرکت می کنند ممکن است ترتیب دندان های دیگر بهم خورده و مشکلات جدید نامرتبی دندان ها ایجاد شود. توصیه می شود هرگز بدون مشورت با متخصص ارتودنسی به سراغ چنین راه حل هایی نروید.
کامپوزیت باندینگ
اگر برای بستن فاصله جزئی دندان خود بدنبال یک درمان زیبایی هستید باندینگ دندانی ممکن است گزینه مناسبی برای انتخاب باشد. در روش باندینگ، دندانپزشک مقداری رزین همرنگ دندان بیمار را در داخل هر دو دندان ها قرار داده و فاصله بین دندان ها را پر می کند.ناگفته نماند که اگر فاصله بین دندان ها زیاد باشد و یا مشکلات عدم تراز دندان ها وجود داشته باشد مسلما این روش بهترین انتخاب نخواهد بود. به خاطر داشته باشید که حتی نوع بسیار محکم رزین نیز ممکن است آسیب ببیند، برخی مواقع ساییده شده یا لب پر شود و نیاز به تعمیر داشته باشد.
ونیرها یا تاج ها
ونیرهای دندانی و تاج ها همانند باندینگ عمل می کنند. ونیرها و تاج ها پوسته های نازک از جنس سرامیک یا چینی هستند که به دندان می چسبند. تفاوت بین آن ها در این است که تاج ها کل دندان را می پوشانند و این درحالی است که ونیرها سطح خارجی دندان را پوشش می دهند. گاهی اوقات باید مقداری از مینای دندان موجود در دهان خارج شود تا ونیرها یا تاج ها روی دندان قرار بگیرند.
برخی از ونیرها بسیار نازک هستند به طوری که برای قرار گرفتن روی دندان نیازی به خارج کردن مینای دندان نیست. البته لازم به ذکر است که قیمت این نوع ونیرها بسیار گران است. به خاطر داشته باشید که ونیرها، باندینگ و تاج ها همه روش های درمان زیبایی و انتخابی هستند و تحت پوشش بیمه سلامت و بیمه دندانپزشکی قرار نمی گیرند. ونیرها و تاج ها نیز همانند باندینگ ها می توانند با گذشت زمان ساییده و یا لب پر شوند و نیاز به ترمیم و تعویض داشته باشند.
روکش کنید
اگر بیمار تعداد فاصله دندانی و چند دندان نیاز به روکش داشته باشد. در این صورت روش روکش دندان برای فرد استفاده می شود. یکی از قدیمی ترین عناصر زمین زیرکونیوم است. این ماده درجه یک در صنعت دندانسازی اهمیت خاصی دارد. در استفاده از زیرکونیوم باید دقت کرد که رنگ آن با رنگ دندان کمی متفاوت است و بهتر است برای زیر روکش استفاده شود. بعد روی آن را کامپوزیت یا لامینیت استفاده کنیم. البته اگر فاصله دندان ها مربوط به جلوی دندان نباشد می توان فقط از زیرکونیوم استفاده کرد اما برای جلوی دندان تنها پوشش چینی است که می تواند جلای لازم را به دندان ها بدهد و آنها را به دندان طبیعی نزدیک کند. به این نکته هم توجه کنید که در روش روکش قسمت بیشتری از دندان برداشته می شود.
سرامیک
برای زیبا خندیدن هزار و یک راه وجود دارد، یکی از آنها هم استفاده از قطعات نازک چینی به نام لامینیت است که به جای مینای دندان قرار می گیرد و به راحتی این فاصله را پر می کند. اگر دندان های جلوی تان از هم فاصله دارد، باید بدانید در این روش همه دندان های جلویی تان درگیر می شود بنابراین اگر فقط بین دو دندان فاصله وجود داشته باشد منطقی نیست که همه دندان ها را درگیر کنید.در این روش سطح رویی دندان بین نیم تا 7/0 میلی متر تراش می خورد. این روش نسبت به باندینگ هزینه بیشتری دارد. این روش با اینکه یکی از مرسوم ترین روش های بستن فاصله بین دندان هاست اما برای حفظ نسبت دندان ها نیاز به یک برنامه ریزی دقیق دارد. نگران دورنگی دندان ها نباشید چون رنگ دندان های مجاور توسط یک راهنمای رنگ گرفته می شود تا اطمینان حاصل شود رنگ ونیر ساخته شده کاملا طبیعی جلوه می کند.
معایب ردیف کردن دندان بدون ارتودنسی
در مواردی که اشکالات ظاهری مرتبط با شکل یا اندازه دندان وجود دارد ممکن است این درمان ها مفید باشد که در این موارد نیز مشاوره با متخصص ارتودنسی در ابتدای کار باید انجام شود. از آنجا که درمان صحیح بر مبنای رفع علت اصلی انجام می شود در این موارد متخصص ارتودنسی شما را به دندانپزشک مناسب ارجاع خواهد کرد.ایراد اصلی این روش ها آن است که شما قسمتی از بافت سالم دندان خود را از دست می دهید که هیچگاه نمی توانید آن را به دست آورید. متأسفانه مواردی دیده شده که به اندازه ای از دندان برداشته شده که فرد به عصب کشی هم نیاز پیدا کرده است. از طرف دیگر این درمان ها شما را مشتری دائمی دندانپزشکی خواهد کرد، چراکه به طور مکرر دچار تغییر رنگ دوره ای یا مشکلات لثه و دندان خواهید شد.