تغییرات فصلی، سرماخوردگی ها و آلرژی ها علایمی را به همراه دارند که می تواند موجب پریشانی شود؛ مانند گرفتگی و کیپ شدن بینی. تمیز کردن بینی کیپ شده با بسیاری از روش های ساده خانگی و یا داروهای داروخانه امکان پذیر است، از امتحان کردن چند روش به یکباره بپرهیزید مخصوصا اگر قبلا روش های طبیعی را امتحان نکرده اید. بعضی گیاهان ممکن است با داروها تداخل داشته باشند، پس روی استفاده یکی از آن ها در یک زمان، تمرکز کنید.
بسیاری از افراد نمی دانند که باید از بینی شان در مقابل تغییرات شدید دمای هوا مراقبت کنند، چرا که بینی عضو بسیار حساسی است که دمای هوایی را که وارد ریه ها می شود، تنظیم می کند. یعنی وقتی در هوای سرد قرار می گیرید، بینی تلاش می کند دمای هوای طبیعی ورودی به ریه ها را حفظ کند، اما اگر دمای هوا سردتر یا گرم تر از حد متعادل بینی باشد، باعث کیپ شدن بینی و آبریزش مخاط آن می شود. به بیان دیگر، سرما با افزایش و غلیظ شدن مخاط های بینی و ریه باعث کیپی بینی شده و در این شرایط بافت بینی تحریک و به بروز واکنش حساسیت زا منجر می شود.
در برخی کودکان انحراف تیغه بینی، بزرگی شاخک های بینی، اشکالات جنینی و نیز وجود تومورهای خوش خیم یا بدخیم می تواند به گرفتگی و کیپ شدن بینی منجر شود. از سوی دیگر، بزرگی لوزه سوم یا وجود یک جسم خارجی در بینی کودک از عوامل اصلی گرفتگی بینی و کیپی بینی محسوب می شود. بر این اساس ترشح یکطرفه و بدبو از بینی کودک، احتمال کیپی بینی و گرفتگی و انسداد بینی با جسم خارجی را تقویت می کند.
البته کیپی بینی یا احتقان بینی در بسیاری از افراد، معمولا با سرماخوردگی معمولی، عفونت سینوسی، آنفلوآنزا و حساسیت یا آلرژی در ارتباط است و ایجاد هریک از این عوامل می تواند باعث کیپ شدن بینی شود. هریک از این موارد ممکن است حتی تنفس را برای شخص مبتلا به تورم مخاط بینی (رینیت) مشکل کند و به این دلیل فرد باید مورد ارزیابی و درمان قرار بگیرد.
از آنجایی که داخل بینی گیرنده های هورمونی زیادی وجود دارد، ممکن است این هورمون ها به صورت چرخه ای باعث بسته شدن و گرفتگی بینی شوند. برای مثال در دوره بارداری برخی از خانم ها به دلیل تغییرات هورمونی، دچار مشکلی به نام «رینیت بارداری» می شوند که نام علمی آبریزش و گرفتگی بینی در این دوره است. این نوع زکام زودگذر باعث آماس و ضخیم شدن مخاط کورنه های تحتانی (شاخک های تحتانی بینی) شده و علائم گرفتگی بینی بروز می کند. این مشکل همچنین ممکن است باعث خونریزی در بینی و لثه ها شود. علاوه بر این، خانم ها در دوره قاعدگی نیز دچار گرفتگی بینی گذرا می شوند. در واقع تغییرات هورمونی بخصوص در دوره تخمک گذاری نیز به طور گذرا بینی را پر و کیپ می کند. به این نوع گرفتگی بینی «رینیت قبل از سیکل قاعدگی» می گویند.
نشانه های اختلال در اعمال بینی
در صورت اختلال در عملکرد بینی، بیمار ممکن است یک یا چند علامت از علائم زیر را به عنوان مشکل خود اظهار نماید:
۱- انسداد بینی
۲- ترشح از بینی
۳- ترشحات پشت حلق
۴- بوی بد تنفس
۵- اشکالات بویایی به صورت کم بویایی یا نابویایی
۶- درد صورت
۷- احساس پری و فشار در سر و صورت
۸- خواب آلودگی روزانه
۹- خرخر و وقفه های تنفسی در خواب
۱۰- بدشکلی بینی
۱۱- سردرد
۱۲- عطسه
۱۳- اشکالات تکلم
۱۴- خشکی دهان
۱۵- تغییر صدا
درمان خانگی گرفتگی بینی
با مشاهده این علائم حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا از وجود عفونت میکروبی مطلع شوید. در ادامه به روش هایی برای درمان خانگی گرفتگی بینی اشاره شده است:
۱. مرطوب کننده ی هوا استفاده کنید
استفاده از دستگاه مرطوب کننده ی هوا، راهی سریع و آسان برای کاهش درد سینوس ها و نجات یافتن از گرفتگی بینی است. این وسیله، آب را به بخاری تبدیل می کند که کم کم محیط را پر و هوای آن را مرطوب می کند. تنفس هوای مرطوب به تسکین بافت ها و رگ های خونی ملتهب بینی و سینوس ها کمک می کند. مرطوب کننده باعث روان شدن مخاط می شود و در نتیجه با تخلیه مخاط بینی، تنفس راحت تر خواهد شد. برای رفع مشکل گرفتگی بینی می توانید از این دستگاه مفید استفاده کنید.
۲. دوش بگیرید
تابه حال دیده اید که بعد از اینکه با بینی کیپ و گرفته ی خود، دوش می گیرید، چه حس خوبی در تنفس تان ایجاد می شود؟ علت این است که بخار موجود در حمام به ترشح مخاط بینی کمک می کند و از التهاب موجود در درون بینی می کاهد. دوش گرفتن حداقل به طور موقتی باعث کاهش گرفتگی بینی می شود. بخور دادن هم اثر مشابهی ایجاد می کند. برای بخور، کافی است، قابلمه ای را پر از آب کنید و بگذارید تا روی گاز جوش بیاید. زیر آن را خاموش کنید و با رعایت احتیاط سرتان را روی قابلمه گرفته و حوله ای نیز روی سر خود و قابلمه بیندازید تا بخار شکل گرفته، خارج نشود. در زیر حوله، بخار موجود را تنفس کنید تا گرفتگی بینی تان از بین برود.
برای درمان گلودرد چه کار کنیم؟
۳. به بدن آب رسانی کنید
آب رسانی به بدن و تأمین مایعات هم می تواند به رفع گرفتگی بینی کمک کند. مصرف آب، نوشیدنی های ورزشی و آب میوه برای کمک به این حال ناخوشایند مفید خواهند بود. مایعات باعث روان شدن و ترشح مخاط از بینی شده و از فشار روی سینوس ها می کاهند. هر چقدر فشار کمتر باشد، التهاب و آزردگی در ناحیه ی بینی هم کمتر خواهد شد. در صورتی که گرفتگی بینی تان با گلودرد توأم است، سوپ داغ و چای را فراموش نکنید.
۴. از اسپری بینی استفاده کنید
به کمک محلول نمک (سرم نمکی)، کار مرطوب سازی داخل بینی را بهتر پیش خواهید بُرد. اسپری بینی که محلولی نمکی است، باعث افزایش رطوبت داخل بینی می شود و به ترشح مخاط از بینی کمک می کند. در نتیجه، التهاب رگ های خونی موجود در بینی کمتر و مایعات و مخاط موجود در آن سرازیر می شود. اسپری های بینیِ مخصوص گرفتگی به شکل های متنوعی در داروخانه ها موجود هستند. برخی از این اسپری ها حاوی مواد ضدگرفتگی و انعقاد هستند و قبل از استفاده از آنها باید با پزشک مشورت کنید. اگر این نوع از اسپری ها بیش از ۳ روز استفاده شوند، امکان بدترکردن وضعیت گرفتگی بینی هم وجود خواهد داشت. ضمن اینکه ممکن است با سایر داروهایی که احیانا مصرف می کنید، در تداخل باشند.
۵. سینوس ها را تخلیه کنید
تنقیه بینی و تخلیه ی مواد گرفتارشده در درون این عضو حیاتی بدن هم راه دیگری است که می توانید علی رغم خوشایندنبودن امتحان کنید. برای تنقیه باید از ابزاری مانند قوری استفاده کنید که برای تخلیه ی مخاط از بینی طراحی شده است. سازمان جهانی غذا و دارو (FDA) توصیه می کند که برای پرکردن دستگاه تنقیه از آب مقطر یا استریل برای تخلیه ی بینی استفاده کنید. روش کار هم به این صورت است که: قسمت نوک قوری تنقیه را روی سوراخ بینی قرار می دهید و قوری را کج می کنید تا آب از آن وارد سوراخ بینی تان بشود. این کار باعث می شود که آب از یک سوراخ بینی وارد شده و از سوراخ دیگر خارج شود و گرفتگی بینی از بین برود. حدود یک دقیقه این کار را برای هریک از سوراخ ها ادامه بدهید.
۶. از کمپرس گرم استفاده کنید
کمپرس گرم هم می تواند از بیرون باعث روان شدن مخاط و بازشدن راه تنفس بینی بشود. برای درست کردن کمپرس گرم، ابتدا باید حوله را درون آبی گرم خیس کنید، سپس آن را تا کرده و روی پیشانی و بینی بگذارید. گرمای موجود در حوله به تسکین درد و درمان التهاب کمک می کند. این کار را تا هر وقت که نیاز بود باید تکرار کنید.
