اقدامات اولیه در برخورد با سوختگی کودکان 

پوست بچه ها از پوست بزرگسالان نازک تر است و راحت تر دچار سوختگی می شود. کودکان زیر چهار سال نیز ریسک بیشتری برای ابتلا به عوارض ثانویه ٔ ناشی از سوختگی دارند. اما سوختگی چه درجاتی دارد و چطور باید ان را درمان یا از بروز آن در کودکان پیشگیری کرد؟ و اگر کودک به طور جدی دچار سوختگی شود چه کاری باید انجام دهید؟

درجات سوختگی در کودکان

امیدواریم سوختگی هرگز برای کسی، به ويژه کودکان ما پیش نیاید، اما برای تشخیص، شروع درمان و اقدامات کمکی اولیه لازم است بدانید که سوختگی ها سه درجه دارند:

سوختگی درجه یک: سوختگی درجه یک خفیف ترین نوع سوختگی است که در آن فقط لایه ٔ بیرونی پوست آسیب دیده است. سوختگی درجه یک به قرمزی و گاهی اوقات ورم جزئی منجر می شود. این نوع سوختگی ممکن است شبیه آفتاب سوختگی به نظر برسد.

سوختگی درجه دو: سوختگی درجه دو نوعی است که در آن لایه ٔ دوم پوست آسیب دیده است و به تاول و ورم منجر می شود. این نوع سوختگی معمولاً بسیار دردناک است. سوختگی درجه دو گاهی اوقات بدون بستری در بیمارستان قابل درمان است. اما کودکتان برای عوض کردن پانسمان و پیگیری، به مراجعه ٔ مکرر به پزشک نیاز دارد.

سوختگی درجه سه: این مورد، جدی ترین نوع سوختگی است. پوست که ممکن است سفید یا سوخته و ذغالی شود، به شدت آسیب دیده است و گاهی اوقات عمق خیلی بیشتری از پوست بدن سوخته است. سوختگی های درجه سه اغلب دردناک نیستند، چون عصب ها آسیب دیده اند. اگر کودکتان دچار سوختگی درجه سه شده باشد یا سوختگی های خفیف تری که وسیع است، شاید لازم باشد در بیمارستان تحت نظارت باشد.

اقدامات اولیه در برخورد با سوختگی کودکان

1- اولین و مهمترین اقدام دور کردن کودک از منبع گرما است.

2- اگر قسمتی از بدن کودک آتش گرفته است، با استفاده از پتو ، ملحفه یا بدن خود ، کودک را بپوشانید ، با چرخاندن کودک روی زمین ، شعله­ ها فروکش می کنند.

3- در صورت سوختن کودک با مواد شیمایی ، قبل از درآوردن لباس­ ها پنج تا بیست دقیقه محل سوختگی را با آب سرد بشویید . شستشو با آب سرد موجب می شود تا سایر اعضا بدن کودک در معرض خطر قرار نگیرند. در صورت پودری بودن مواد شیمیایی ، پیش از شستن محل سوختگی ابتدا آن را از روی پوست پاک کنید.

4- در صورت سوختگی با برق ، ابتدا جریان برق را قطع کنید . اگر نمی­توانید این کار را انجام دهید، با استفاده از یک شی­ء غیر فلزی مانند قاشق چوبی، طناب یا یک کتاب قطور، کودک را از برق جدا کنید. هرگز از دستان بدون محافظ خود برای این کار استفاده نکنید زیرا خود شما نیز در معرض خطر برق­ گرفتگی قرار خواهید گرفت.

متاسفانه در برخی از منازل با وجود تمام هشدارها ، سماور و آب جوش در دسترس کودکان قرار دارد و بسیاری از سوختگی کودکان به خاطر دسترسی به این موارد است . بهترین راه جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سوختگی های بالای 30 درصد، پیشگیری است.

یکی از اقدامات مهم در برخورد با سوختگی کودکان انتخاب روش صحیح و جلوگیری از بروز عفونت در ناحیه سوختگی است. استفاده از یخ و پماد هایی که به روش علمی تهیه نشده اند نه تنها باعث درمان نمی شوند ، می توانند صدمه بیشتری به محل سوختگی وارد کنند.

استفاده از یخ تنها در مورد سوختگی های درجه یک سطحی در حد آفتاب سوختگی بلامانع است اما در سوختگی های درجه 2 که پوست تاول می زند، فقط باید از آب سرد و باند استریل استفاده کرد . سپس روی باند را با پنبه و چسب باید بپوشانید . دستکاری کردن تاول ها منجربه عفونت می شود.

درجه اول و درجه دوم جزئی

در این نوع سوختگی ها ، باید لباس­های ناحیه­ آسیب ­دیده را از بدن کودک خارج نمایید. همانطور که ذکر شد ،در صورت بروز سوختگی شیمیایی، قبل از خارج کردن لباسها ، بهتر است شما بایدقبل از درآوردن لباس­ها، ناحیه آسیب­ دیده را چند دقیقه بشویید. پارچه­ خیس تمیز را نیز می توان به مدت چند دقیقه برای کاهش درد روی سوختگی قرار دهید . برای این نوع سوختگی نباید از یخ، کره یا پودر استفاده کنید زیرا باعث تشدید آنها می­شوند. ترکاندن تاول ها موجب آسیب پذیر بودن زخم ها در برابر عفونت می شود .برای محافظت از پوست ، باند یا گاز استریل را طوری ببندید که خیلی محکم نباشد .

انواع سوختگی و درجات مختلف آن

درجه دوم بزرگ و درجه سوم

به این درجه سوختگی ، سوختگی با ضخامت نسبی می گویند که کمی گسترده تر از سوختگی های درجه یک می باشد و لایه بیرونی پوست یعنی اپیدرم و بخشی از لایه زیرین آن را تحت تاثیر قرار می دهد . این سوختگی ها باعث ایجاد تاول، دردهای شدید، قرمزی و تورم می شود. برای خارج کردن لباس کودکان در هنگام سوختگی ، تنها لباس­هایی که به زخم نچسبیده ­اند را باید خارج کنید . با خواباندن کودک در سطح صاف ، در صورت امکان اعضای سوخته را بالاتر از سطح سینه­ اش قرار دهید.

جواهرات و لباس های نزدیک به سوختگیرا در صورت امکان خارج کنید، تاول و زخم ها را نباید دست بزنید و محل سوختگی را 3 تا 5دقیقه با آب سرد بشویید . برای پیشگیری از بدتر شدن سوختگی یا عدم بروز عفونت، از کره، گریس یا هر نوع خوددرمانی استفاده نکنید. اقدامات پزشکی شامل استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک، داروهای حاوی آنتی بیوتیک، عوض کردن لباس و تمیز کردن منطقه موردنظر باید توسط پزشک صورت بگیرد . پوست را به آرامی لمس کنید و با یک باند یا گاز استریل بدون چسب طوری آن را ببندید که خیلی محکم نباشد. کودک را گرم نگه دارید و تا جایی که ممکن است به او آرامش بدهید تا دچار شوک عصبی نشود.

سوختگی با غذا یا شیر داغ خطرناک تر است

به گفته دکتر ثبوتی متاسفانه سوختن با غذا یا شیر داغ به دلیل داشتن مواد مغذی احتمال عفونت های ثانویه را در پی خواهد داشت و باید به سرعت تحت اقدامات درمانی تخصصی قرار بگیرد.این متخصص بیماری های عفونی اطفال تاکید می کند: میزان آسیب تا دو سه روز پس از بروز سوختگی نیز حتی برای متخصصان مشخص نیست و برای تعیین عمق سوختگی و ماهیت آن باید حداقل سه تا چهار روز منتظر ماند و کودک سوخته را در موارد سوختگی بالای 15 درصد در مراکز درمانی تحت مراقبت قرار داد، اما در مواردی که سوختگی زیر 15 درصد از سطح بدن باشد، می توان از کودک در منزل نگهداری کرد و با نوشاندن مایعات به او از کم آبی بدن کودک که از عوارض اولیه پس از سوختگی است، جلوگیری کرد.همچنین در این مدت باید از داروهای آنتی بیوتیک خوراکی و کرم های موضعی برای کاهش درد و سوزش محل سوختگی استفاده کرد.