علل ابتلای زنان حامله به دیابت بارداری

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت، تقریبا اگر از هر زن بارداری درباره عمده نگرانی هایش بپرسید «دیابت دوران بارداری» یکی از اصلی ترین مواردی است که به عنوان پاسخ خواهید شنید. درک درست این بیماری و راه های غلبه بر آن، آن چنان تأثیری بر سلامت مادر و جنین می گذارد که کیفیت زندگی این دو در سالهای بعدی را نیز به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.

دیابت دوران بارداری چیست؟

این عارضه نوعی از دیابت است که برخی از زنان باردار در طول دوره حاملگی به آن مبتلا می شوند. به طور کلی برآورد می شود بین 2 تا 10 درصد زنان باردار در طول این دوره 9 ماهه به دیابت دوران بارداری مبتلا شوند. از این رو می توان این بیماری را یکی از شایع ترین مشکلات دوران حاملگی به شمار آورد. دیابت بیماری پیچیده ای محسوب می شود. می توان آن را بالابودن غیرعادی سطح قند خون دانست. در این صورت اتفاقات زیر روی می دهد:
زمانی که غذا می خورید سیستم هاضمه غذای بلع شده را به ریزبخش هایی از نوعی قند موسوم به «گلوکوز» خرد می کند. این ماده در ادامه وارد جریان خون شده و به تولید انسولین (هورمونی که توسط پانکراس تولید می شود) کمک می کند. سلول های بدن از گلوکوز به عنوان سوخت استفاده می کنند. اما اگر بدن قادر به تولید انسولین نباشد (و یا سلول ها در واکنس به انسولین دارای مشکل باشند) آنگاه گلوکوز زیادی در خون باقی می ماند و این درحالی است که به طور طبیعی بخش زیادی از این سوخت باید راهی سلول ها می شده تا به انرژی مورد نیاز بدن تبدیل شود.

زمانی که یک زن باردار می شود، تغییرات هورمونی ایجاد شده موجب انفعال بیشتری سلول ها نسبت به انسولین می شود و برای اکثر زنان بادار این مسئله به یک مشکل سلامتی تبدیل می شود. زمانی که بدن به انسولین اضافی نیاز دارد، پانکراس بخش زیادی از آن را تولید می کند اما اگر این اندام نتواند در دوران بارداری انسولین مورد نیاز بدن را تولید کند، سطح گلوکوز خون افزایش قابل توجهی پیدا می کند که نتیجه آن ابتلای زن باردار به دیابت دوران بارداری است.

اکثر زنان بارداری که به دیابت این دوران مبتلا می شوند پس از وضع حمل، از شر این بیماری نیز خلاص می شوند. با این حال مطالعات پزشکی نشان می دهد آن دسته از زنان بارداری که در دوره حامگلی به دیابت این دوره مبتلا می شوند ممکن است در بارداری های بعدی به این نسخه از دیابت مبتلا شده و حتی در سال های بعد عمر خود دچار این بیماری شوند.

چگونه می توان ابتلای به دیابت دوران بارداری را تشخیص داد؟

به طور کلی دیابت دوران بارداری علائم مشخصی ندارد و به همین دلیل است که تقریبا تمام زنان باردار در حد فاصل هفته های 24 تا 28 آزمایش تعیین سطح گلوکوز می دهند. با این حال اگر تشخیص داده شده که در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارید و یا علائمی از آن (نظیر وجود قند در ادرار) مشاهده شده، توصیه می شود آزمایش تعیین سطح قند خون را در همان هفته های نخست بارداری انجام داده و سپس آن را در هفته های 24 تا 28 نیز تکرار کنید.

با این حال اگر نتیجه آزمایش مثبت بود این بدان معنا نیست که شما حتما به دیابت دوران بارداری مبتلا شده اید بلکه به معنای آن است که باید آزمایشات بیشتری را انجام دهید، آزمایشاتی نظیر تست مقاومت در برابر گلوکوز یا همان GTT.

بر چه معیاری می توان گفت در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارم؟

بر اساس معیارهای تعیین شده از سوی انجمن بارداری آمریکا، تنها درصورتی که که این علائم مشاهده شود شما به عنوان زن باردار در معرض خطر ابتلا به دیابت دوران بارداری قرار دارید:

اگر چاق باشید (یعنی شاخص توده وزن یا همان BMI بالای 30 باشد)

اگر در بارداریهای قبلی نیز دچار دیابت این دوره شده باشید

اگر در نمونه ادرار شما وجود قند تشخیص داده شود

و اگر سابقه ابتلا به این بیماری در خانواده و بستگان وجود داشته باشد

همچنین متخصصین به این موارد نیز توجه می کنند تا از روی آنها احتمال ابتلای زن باردار به دیابت دوران بارداری را تعیین کنند:

اگر پیشتر نوزاد چاقی به دنیا آورده باشید. (برخی متخصصین 4 کیلوگرم و برخی 4.5 کیلوگرم را حد نصاب قرار می دهند.)

اگر پیشتر نوزادی مرده ای به دنیا آورده باشید که توضیحی برای آن نتوان ارایه کرد

اگر پیشتر نوزادی به دنیا آورده باشید که دارای نقص عضو باشد

اگر به فشار خون مبتلا باشید

اگر 35 سال به بالا باشید

در عین حال مطالعات جدید پزشکی نشان می دهد میان افزایش بیش از حد وزن - به خصوص در سه ماه نخست بارداری - و خطر ابتلا به دیابت دوران حاملگی ارتباط مستقیمی وجود دارد.

به طور کلی شمار اندکی از زنان باردار در معرض خطر ابتلا به دیابت دوران حاملگی قرار دارند تا آنجا که برخی از آنها حتی نیازی به انجام آزمایش های رایج ندارند. خبر خوشحال کننده این است که اگر شما به عنوان یک زن باردار موارد زیر را رعایت کنید، به احتمال زیاد جزو این دسته از زنان باردار خواهید بود:

کمتر از 25 سالگی باردار شوید

وزن شما در حد طبیعی باشد

سابقه فامیلی ابتلا به دیابت نداشته باشید

قند خون بالا نداشته باشید

پیشتر نوزاد با وزن زیاد به دنیا نیاورده باشید

آیا دیابت دوران بارداری کیفیت حاملگی و سلامت جنین را به خطر می اندازد؟

به هیچ وجه جای نگرانی نیست. مطالعات نشان می دهد اکثر زنانی که به دیابت دوران بارداری مبتلا هستند نوزادی سالم به دنیا می آورند. در عین حال که انجام حرکات ساده ورزشی و رعایت رژیم غذایی مناسب برای کنترل قند خون کافی به نظر می رسد اما متخصصان انجام برخی روش های درمانی را هم در صورت لزوم توصیه می کنند.

این مهم است که سطح قند خون خود را همواره تحت نظر داشته باشید زیرا عدم اعمال کنترل لازم بر روند بیماری دیابت می تواند عوارض جدی را هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت برای شما و جنین به همراه داشته باشد.

تحقیقات نشان می دهد اگر سطح قند خون در بدن مادر باردار بالا باشد، گلوکوز بسیاری زیادی در خون نوزاد برجای می ماند. در این صورت پانکراس جنین انسولین زیادی تولید می کند تا گلوکوز اضافی را مورد پردازش قرار دهد. توجه داشته باشید که قند بالای خون و انسولین زیاد تولید شده موجب افزایش وزن جنین و در نهایت چاق شدن او در آینده منجر می شود.

به این عارضه «ماکروزومیا» گفته می شود. یک جنین ماکروزومیا برای ورود به کانال تولد اندازه بزرگی دارد. در بسیاری از موارد مشاهده شده که سر چنین نوزادی از رحم خارج شده اما شانه هایش به دیواره آن گیر می کنند. در این موارد برای به دنیا آمدن بی خطر نوزاد تیم پزشکی مجبور به انجام برخی اقدامات خاص می شود تا خطری بیش از این سلامت نوزاد را تهدید نکند.

البته چنین وضع حملی با خطرات و تبعات خاص خود همراه است به طوری که وارد آمدن آسیب عصبی به نوزاد یا ایجاد ترک های ریز در برخی استخوان های او از جمله این موارد است. البته جای خوشحالی دارد که بگوییم در 99 درصد موارد چنین آسیب هایی به راحتی درمان شده و اثری از آن در فرآیند رشد نوزاد برجای نمی ماند. البته در مواردی بسیار نادر ممکن است نوزاد به دلیل کمبود اکسیژن رسانی لازم در این فرآیند همراه با آسیبهای مغزی به دنیا آید. همچنین این احتمال وجود دارد که به واژن مادر در حین وضع حمل آسیب هایی نیز وارد شود.

معمولا در این گونه موارد تلاش می شود که با استفاده از عمل سزارین احتمال وارد آمدن هرگونه لطمه ای به مادر و نوزاد به حداقل برسد. توجه داشته باشید که ممکن است نوزاد اندکی پس از تولد همچنان قند خون پایینی داشته باشد که دلیل آن ادامه تولید انسولین اضافی در بدن او برای غلبه بر سطح بالای گلوکوز است.