سرگیجه چیست؟
سرگیجه احساس چرخش دورانی است، گویی اتاق یا محیط اطراف در حال چرخش در اطراف شخص است. بسیاری از افراد از این اصطلاح برای توصیف ترس از ارتفاع استفاده می کنند، اما این توصیف صحیح نیست.
سرگیجه اغلب با نگاه کردن از ارتفاع زیاد همراه است، اما معمولاً به هرگونه گیجی موقت یا مداوم که به دلیل مشکل در گوش داخلی یا مغز رخ می دهد، اشاره دارد.
سرگیجه معمولا ناشی از اختلال در گوش داخلی یا مغز است. برخی به اشتباه تصور می کنند که سرگیجه ناشی از اختلال یا عفونت گوش میانی است، درصورتی که وظیفه گوش میانی انتقال صدا از گوش خارجی به گوش داخلی است و در تعادل نقشی ندارد.
علت سرگیجه چیست؟
عوامل زیادی هستند که باعث احساس سرگیجه و خستگی در شما خواهند شد. گاهی عوامل موقت علت سرگیجه هستند و به همان سرعتی که می آیند برطرف خواهند شد. اگر شما غالباً احساس سرگیجه، خستگی و بی حالی دارید؛ برای تشخیص بهتر موضوع باید به پزشک مراجعه کنید.
سرگیجه به علت قند خون پایین
بدن برای تامین انرژی خود به قند و یا گلوکز نیاز دارد. زمانی که سطح قند خون بدن پایین بیاید، شما احساس سرگیجه و خستگی خواهید داشت و در بدنتان احساس لرزش دارید. قند خون پایین غالباً از عوارض انسولین و دیگر داروهاییست که برای درمان دیابت از آن ها استفاده می شود. این داروها در اصل سطح قند خون بدن را پایین می آورند ولی اگر دوز مصرفی آن ها به درستی رعایت نشود، سطح قند خون می تواند به سرعت پایین رود.
اگر فرد به دیابت مبتلا نباشد، امکان ابتلا به هیپوگلیسمی (hypoglycemia) وجود دارد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که فرد برای مدت زمانی غذا نخورد و یا بدون اینکه چیزی بخورد مقدار زیادی الکل مصرف کرده باشد. بنابراین قند خون پایین می تواند علت سرگیجه باشد.
دیگر نشانه های قند خون پایین شامل:
- ضربان قلب بالا
- عرق کردن زیاد
- لرز شدید
- گرسنگی
- بی قراری
- گیجی
مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات به سرعت می توانند سطح قند خون را به مقدار نرمال برگردانند. در موقع افت قند خون توصیه می شود که فرد یک لیوان آب میوه بنوشد یا اینکه یک آبنبات را درون دهان خود مزه مزه کند. بعد از اینکه مقداری حال عمومی فرد مساعد شد، باید از مواد غذایی مغذی تغذیه کند .
اگر به صورت مداوم حالت هیپوگلیسمی به فرد دست بدهد، لازم است که داروهای دیابتی فرد یک بار دیگر تنظیم شوند. برای اینکه سطح قند خون در طول روز ثابت بماند بهتر است که در طول روز از وعده های غذایی متعدد با حجم کم استفاده کرد.
علائم سرگیجه
فرد مبتلا به سرگیجه احساس می کند که سر یا محیط اطراف خود در حال حرکت یا چرخیدن است. سرگیجه یک علامت است، اما می تواند در کنار علائم دیگر نیز ایجاد شود یا رخ دهد.
این علائم شامل:
- مشکلات تعادلی
- سبکی سر
- احساس بیماری حرکتی (motion sickness)
- تهوع و استفراغ
- صدای زنگ در گوش، که وزوز گوش نامیده می شود
- احساس پُری در گوش
- سردرد
- نیستاگموس، که در آن چشم ها به طور غیرارادی حرکت می کنند، معمولاً از یک طرف به طرف دیگر
اختلالات گوش که باعث سرگیجه میشوند
بیماریهای مختلفی میتوانند باعث سرگیجه شوند، این اختلال معمولاً ناشی از عوامل مختلفی است که شایع ترین علت عدم تعادل در گوش داخلی یا مشکلی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) است.بیماریهای گوشی که میتوانند منجر به سرگیجه شوند شامل موارد زیر است.
لابیرنتیت (Labyrinthitis)
این اختلال میتواند زمانی اتفاق بیفتد که عفونت باعث التهاب لابیرنت گوش داخلی شود. در این ناحیه عصب دهلیزیحلزونی ( vestibulocohlear ) قرار دارد.این عصب اطلاعاتی را درباره حرکت سر، موقعیت و صدا به مغز میفرستد.علاوه بر گیجی همراه با سرگیجه، فرد مبتلا به لابیرنتیت ممکن است دچار کم شنوایی، وزوز گوش، سردرد، درد گوش و تغییر در بینایی شود، لذا در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک برای درمان کم شنوایی به پزشک مراجعه نمایید.
نوریت وستیبولار (Vestibular neuronitis)
عفونت باعث نوریت وستیبولار میشود که التهاب عصب دهلیزی است. شبیه به لابیرنتیت است، اما بر شنوایی فرد تأثیر نمیگذارد. نوریت وستیبولار نو عی سرگیجه ایجاد میکند که ممکن است همراه با تاری دید، حالت تهوع شدید یا احساس عدم تعادل باشد.
کلستاتوم (Cholesteatoma)
این بیماری رشد غیرطبیعی پوست در گوش میانی است، که معمولاً به دلیل عفونت مکرر ایجاد میشود. همانطور که در پشت پرده گوش رشد میکند، میتواند به ساختارهای استخوانی گوش میانی آسیب برساند و منجر به کم شنوایی و گیجی شود.
بیماری منییر (Meniere’s disease)
اختلال در فشار مایعات گوش داخلی میتواند منجر به حملات سرگیجه همراه با زنگ زدن در گوش ( وزوز گوش ) و کم شنوایی شود. این بیماری معمولا در افراد بین 40 تا 60 سال بیشتر دیده میشود.علت دقیق آن مشخص نیست، اما ممکن است ناشی از انقباض رگهای خونی، عفونت ویروسی یا واکنش خودایمنی باشد. همچنین ممکن است یک عامل ژنتیکی وجود داشته باشد.
سرگیجه وضیعتی حملهای خوشخیم (BPPV)
گوش داخلی شامل قسمتهایی به نام اندامهای اوتولیت (otolith) است که حاوی مایعات و ذرات بلورهای کربنات کلسیم است.
در سرگیجه وضعیتی حمله ای خوشخیم، این بلورها کنده میشوند و در مجاری نیمدایرهای قرار میگیرند. در آنجا، هر بلور رهاشده وقتی که حرکت میکند، سلولهای موئی داخل مجاری نیم دایره ای را تحریک میکند.
در نتیجه، مغز اطلاعات نادرست در مورد موقعیت فرد دریافت میکند و سرگیجه چرخشی اتفاق میافتد. افراد معمولاً دورهه ایی از سرگیجه را تجربه میکنند که کمتر از 60 ثانیه طول میکشد، اما حالت تهوع و سایر نشانه ها نیز ممکن است رخ دهد.
عوامل خطر در رابطه با سرگیجه:
عواملی که ممکن است ریسک ابتلا به سرگیجه را افزایش دهند، عبارتند از:
افراد مسن احتمال بیشتری دارند که مشکلات پزشکی داشته باشند که باعث سرگیجه می شوند، به ویژه عدم تعادل. آن ها همچنین به احتمال زیاد داروهایی را مصرف می کنند که می توانند باعث سرگیجه شوند.
داشتن یک اپیزود از گیجی در گذشته:اگر قبلا دچار سرگیجه شدید، در آینده هم دچار سرگیجه می شوید.
مشکلات سرگیجه
سرگیجه می تواند خطر افتادن و آسیب دیدن شما را افزایش دهد. گیجی متناوب در حین رانندگی می تواند احتمال تصادف را افزایش دهد. اگر یک وضعیت سلامتی موجود که موجب گیجی شما می شود، درمان نشود می تواند موجب عواقب بلند مدتی برایتان شود.
