انواع اظهارنامه در حالت کلی
- اظهارنامه مالیاتی
- اظهارنامه حقوقی
چند مثال از اظهارنامه های قضایی
- اظهارنامه املاک (برای مثال اظهارنامه مطالبه خسارات وارده در اثر تخریب بنا)
- اظهارنامه مالی (برای مثال اظهارنامه فسخ معامله به جهت خیار غبن)
- اظهارنامه شرکت (برای مثال اظهارنامه انحلال شرکت)
- اظهارنامه خانواده (برای مثال اظهارنامه تمکین زوجه)
موارد اجباری ارسال اظهارنامه
- عدم اطلاع اداره ثبت از معاملات نقل و انتقال، طبق ماده 43 قانون ثبت
- عدم پایبندی به تعهد مبنی بر معرفی داور در عقد قرارداد، طبق ماده 459 آیین دادرسی مدنی
- امتناع از تعیین داور جهت حل اختلاف، طبق ماده 460 آیین دادرسی مدنی
- عدم تحویل ملک توسط موجر بعد از اتمام مهلت قرارداد، طبق ماده 13 قانون روابط موجر و مستاجر
- عدم پرداخت اجاره بها توسط مستاجر، طبق ماده 14 قانون روابط موجر و مستاجر
ساختار اظهارنامه ها
- بخش مشخصات و آدرس اظهار کننده
- بخش مشخصات و آدرس مخاطب
- بخش عنوان اظهارنامه
- بخش تشریح اظهارات
- بخش پاسخ به اظهارنامه
- بخش امضا
نحوه تنظیم اظهارنامه قضایی
نگارش اظهارنامه قضائی نیز همانند سایر برگه های قضائی، اصول خاص خود را دارد. از جمله:
- نوشتن مطالب مورد نظر در قسمت اظهارات
- استفاده از جملات بدون ابهام
- جمله بندی محترمانه و خودداری از نسب دادن هرگونه جرم و اتهام به طرف مقابل
- درج شروط لازم در اظهارنامه. از جمله اخطار به اقدام قانونی در صورت عدم همکاری وی
- در صورت نیاز، پیوست مدارک لازم به اظهارنامه
- دقت کافی در بیان اظهارات ذکر شده در اظهارنامه جهت جلوگیری از سوء استفاده علیه از بیانات خود شاکی به عنوان اقرار
- خودداری از تهدید فرد
- تنظیم دادخواست در دادگاه قبل از ابلاغ اظهارنامه به شخص، می تواند از اقدامات وی در جهت منفعت خویش گره گشا باشد. برای مثال ممکن است فرد بدهکار با دریافت اظهارنامه اقدام به فروش اموال خود نموده و بدین طریق قبل از اقدامات قضائی شاکی، از توقیف اموال خود جلوگیری نماید.
مشاوره با وکیل در تنظیم اظهارنامه قضایی
به موجب حساسیت های ذکر شده در تنظیم اظهارنامه، کمک گرفتن از وکیل الزامی است. اگر دقت کافی در تنظیم اظهارنامه صورت نگیرد، امکان استفاده از اظهارات برعلیه خود فرد به عنوان اقرار وجود دارد
روشهای ثبت اظهارنامه قضایی
امروزه جهت ثبت اظهارنامه باید از طریق الکترونیکی اقدام کرد. دو روش برای این اقدام وجود دارد:
- مراجعه به سایت خدمات الکترونیک قضایی توسط خود شخص
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و درخواست ثبت اظهارنامه
در هر دو روش خود شخص و یا مسئول دفتر خدمات قضائی، به سایت خدمات الکترونیک قضائی به آدرس اینترنتی www.adliran.ir مراجعه کرده و در ابتدا اطلاعات اولیه را تکمیل نموده و اقدام به ثبت اولیه اظهارنامه می نمایند. بعد از ثبت اولیه، کد رهگیری صادر شده و جهت پیگیری اظهارنامه نزد شاکی نگهداری می شود.
شرایط ارسال اظهارنامه قضایی
- احراز هویت فرد اظهار کننده توسط مسئول قضائی
- در صورت تقدیم اظهارنامه توسط وکیل، قیم یا ولی فرد شاکی، احراز هویت نماینده قانونی وی و پیوست گواهی احراز هویت وی به اظهارنامه
- الصاق تمبر بر روی اظهارنامه
- خودداری از ابلاغ اظهارنامه های حاوی اظهارات دور از ادب، توسط دفاتر خدمات قضائی
- تنظیم اظهارنامه و پیوست های آن در 3 نسخه
- یک نسخه جهت بایگانی
- یک نسخه به منظور ابلاغ به فرد مورد نظر
- یک نسخه نیز نزد فرد اظهار کننده باقی می ماند.
- تسلیم مدارک و اموال مورد نیاز جهت الصاق به اظهارنامه، به مراجع قضائی و به منظور محافظت و اطلاع آنها از مدارک و اموال رد و بدل شده
جمع بندی موضوع اظهارنامه قضایی
از جمله موارد ضروری جهت ابلاغ اظهارنامه قضائی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمانی که محلی جهت امانت به شخصی سپرده شده و شخص از استرداد آن امتناع می ورزد.
- جهت اعلام فسخ قرارداد
- مطالبه طلب از بدهکار
- باز پس گیری ملک تصرف شده
- جهت دریافت طلب از شرکت ها، ابلاغ اظهارنامه انحلال شرکت
بنابراین اظهارنامه قضایی از جمله ابزارهای حل دعاوی حقوقی است. در واقع ابلاغ اظهارنامه منجر به اطلاع فرد از مقصود ما نسبت به اقدام قانونی علیه او می شود.