یکی از سنگ های قیمتی زیبای تشکیل شده در قالب های کوچک و حرارت بالای مواد مذاب درون زمین، سنگ زمرد است، که درواقع از نوع بریل معدنی می باشد. در ساختار شش وجهی سنگ زمرد 67 درصد سیسلیس، 19 درصد آلومینیوم و 14 درصد بریلیوم با فرمول شمیاییBe3Al2 (SiO3) 6 به کار رفته شده است. بریل در ذات خود رنگ خاصی ندارد ولی موادی از جنس فلزات رنگ زا مانند وانادیوم که در ساختار تشکیل دهنده سنگ زمرد حضور دارند موجب شده اند تا این سنگ با ارزش در زمینه ی اصلی اش رنگ سبز را به خود بگیرد. اما این رنگ سبز در بعضی موارد متمایل به سیاه، زرد و سفید می باشد. نام سنگ زمرد به یونانی "اسماراگدوس" به معنی سبز از زبان باستانی مردم هندوستان قدیم معروف به سانسکریت از همین رنگ زیبایش گرفته شده است.
زمرد در مقابل اسیدها مقاوم می باشد و با مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکل خاصی ندارد، ولی در مقابل حرارت امکان ترک خوردن آن وجود دارد. لذا باید هنگام حرارت دادن و یا سوار کردن نگین دقت لازم را داشت. این گوهر کمیاب گوهری شکننده می باشد. بنابراین هنگام جا به جا کردن آن باید نهایت دقت را داشت؛ چرا که اگر روی سنگ بیفتد ممکن است خرد شود. رنگ سبز زمرد در مقابل نور طبیعی و نور مصنوعی و یا حرارت تغییر نکرده و تقریبا پایدار می باشد. رنگ آن تا دمای ۵۰۰ درجه سلسیوس به احتمال زیاد تغییری نخواهد کرد. سیستم کریستالی این نگین هگزاگونال (شش وجهی) می باشد. این سنگ؛ طبعی سرد و خشک دارد. اکثر بلورهای این سنگ همانند یاقوت، ناخالصی ها و محتویات زیاد و گوناگونی از قبیل کانی های مهمان، مایعات، حباب های گاز و ترک های داخلی دارند که در صورت کثرت این محتویات مات می گردد. جالب است بدانید که این محتویات و ناخالصی ها عیوب به شمار نمی روند بلکه خود عاملی برای شناسایی سنگ اصل از نوع مصنوعی است.
ویژگی های مهم
- رنگ: همانطور که قبلا ذکر گردید هر چه رنگ سبز این گوهر پررنگ تر و شدیدتر، سرزنده تر و غیر مات باشد ارزش آن چندین برابر می گردد.
- وزن: این سنگ ها معمولا در اندازه های کوچک پیدا می شوند. این سنگ اگر بیشتر از ۵۰ قیراط باشد هم قیمت الماس با همین قیراط است! در نتیجه وزن پارامتری اساسی در تعیین قیمت سنگ است.
- درخشندگی: این فاکتور که وابسته به نوع تراش می باشد نیز همانند سایر سنگ های قیمتی دیگر روی قیمت زمرد تاثیر ویژه دارد.
- شفافیت:گونه های بی عیب و پاک این گوهر معمولا کمیاب و بسیار گران بها می باشند. ناپاکی ها در سنگ زمرد ظاهری شبیه خزه یا شاخه های درخت دارا می باشند. بیشتر گونه های درشت، معایب و ترک هایی دارند و یا رنگ آنها دارای جلوه های ابری هستند.
زمرد در احادیث
- امام رضا (ع) می فرمایند: به دست داشتن انگشتر زمرد فقر را به ثروتمندی تبدیل می کند.
- امیر المؤمنین (ع) فرموده اند که در دست کردن این انگشتر باعث آسان شدن و گره گشایی کارها می شود و مشکل ساز نیست.
- از حضرت امام موسی کاظم (ع) منقول است که انگشتر زمرد در دست کردن موجب آسانی است که در آن هیچ دشواری نباشد.
- همچنین رسول اکرم (ص) فرموده اند دست کردن این انگشتر باعث برطرف شدن فقر می شود.
خواص زمرد در چاکرا درمانی
خواص زمرد در چاکرا درمانی، چاکرای چهارم یعنی قلب را به علت رنگ سبز تحت تاثیر قرار می دهد. از خواص زمرد به گشودن قلب به روی عشق، بخشش، دلسوزی و اعتماد اشاره شده است. این نگین خالص ترین جریان بلورین پرتو سبز است و سنگی است که پاک ترین و خالص ترین نماینده الگوی انرژی چاکرای قلب می باشد. از نظر بدنی از خواص زمرد می توان برای تقویت قلب، خون و دستگاه گردش خون استفاده نمود. این سنگ ترغیب کننده فرد به زندگی و عمل نمودن از روی قلب می باشد و به فرد کمک می نماید تا مرکزیت پیدا کند و دلشکستگی اش را بهبود ببخشد.
نگه داری سنگ زمرد
زمرد مقاومتی بین ۷/۵ تا ۸ دارد.الذا توجه داشته باشیم که این سنگ زیبا در مقابل ضربه ،سایش و خش ،زیاد مقام نیست و در نگهداری آن باید به این نکته توجه شود .اتفاق افتاده است که یک سنگ زمرد بسیار گران قیمت از فاصله ده سانتی روی یک میز شیشه ای بیفتد و خرد شود.
نکته بسیار مهم این است که سنگ زمرد نباید در معرض گرمای زیاد قرار گیرد.مخصوصا زمرد هایی که مورد درمان قرار گرفته اند و داخل شکاف های آن ها روغن ، پلیمر و یا رزینی های مخصوص تزریق شده است.گرمای زیاد باعث انبساط این مواد شده و منجر به باز شدن ترک ها و شکستن زمرد می شود.
به طور خلاصه می توان گفت:
- انگشتر زمرد،انگشتری نیست که هر روز و در هر مکان از آن استفاده کنید.
- به دلیل ترک های طبیعی در سنگ زمرد هرچه کمتر از آن استفاده کنیم سالم تر می ماند.
- بهتر آن است که انگشتر خود را در دست غالب استفاده نکنید یعنی اگر راست دست هستید انگشتر زمرد را دست چپ بیندازید تا احتمال تصادف با اجسام راکاهش دهید.
- موقع شستن و چرب کردن دست ها حتما زمرد را از انگشت خارج کنید،شستشوی زیاد و چربی، درخشندگی آن را کم می کند.
- خانم ها مراقب باشند ابتدا آرایش و پیرایش خود را تمام کنند و حتی لباس های مهمانی را بر تن کنند و بعد زیورآلات زمرد خود را استفاده کنند تا مبادا که سنگ زمرد با مواد آرایشی،سشوار و حتی شانه و برس مو تماس داشته باشند.
فواید و خواص زمرد
- این گوهر نیروی انرژی بخش و آرام بخش دارد.
- استفاده از این سنگ برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری صرع فایده دارد به ویژه برای کسانی که زمینه ارثی این بیماری در آن ها وجود دارد مفید می باشد.
- از دیگر خواص زمرد که بسیار به آن پرداخته شده مفید بودن آن برای دستگاه گوارش می باشد. گذاشتن آن بر روی چاکراهای خورشیدی مجاری کیسه صفرا را پاک و فعال می کند و سبب تقویت معده و درمان زخم معده می گردد.
- استفاده ازاین نگین برای درمان خونریزی داخلی به ویژه اسهال خونی مفید می باشد.
- این گوهر بین عاشق و معشوق پل ایجاد می نماید و با عشق مرتعش می گردد و انرژی آزاد می گرداند و محبت بین زن و شوهر را زیاد می کند.
- سنگ عشق و خیال و شادی می باشد.
- اگر زنان باردار از این سنگ استفاده نمایند برای آنان مشکلی پیش نیامده و فرزند آنان به راحتی به دنیا خواهد آمد و درد زایمان زنان باردار را کمتر می کند.
- پاکی و ایمان برای شخص به ارمغان خواهد آورد.
- تسکین دهنده ذهن نا آرام نیز می باشدو برای دارنده اش منطق و خرد و حکمت به ارمغان می آورد.
- از مهم ترین خواص انگشتر و یا گردنبند زمرد این است که در مراسم و اوراد برای رونق بخشیدن به کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرد.
تراش سنگ زمرد
برای سنگ زمرد تراش خاصی وجود ندارد،همان تراشی که در عمده ی جواهرات استفاده می شود برای زمرد هم استفاده می شود.فقط به نسبت به الماس از پخ ها و زوایای کمتری استفاده می شود.
جهت بهبود رنگ نگین زمرد چه باید کرد؟
رنگ زمرد تقریبا ثابت است و در برابر نور مصنوعی و یا طبیعی مانند خورشید تغییر نمی کند و فقط در دمای 700 تا 800 درجه سانتیگراد تغییر می یابد. چنانچه انگشتر زمرد شما در نتیجه تماس با مواد شوینده زیبایی و جلای خود را از دست دهد باید آن را در ظریفی از روغن بدون رنگ قرار دهید. برای افزایش کیفیت رنگ و جلوگیری از بازتاب نور در ترک های آن معمولا آن را با روغن یا موم، اپوکسی یا پلاستیک اشباع می کنند.
آیا سنگ زمرد مصنوعی هم وجود دارد؟
در بعضی مواقع سنگ هایی مثل پریدوت و گارنت سبز که ارزش خیلی پایین تری از سنگ زمرد دارند ولی به دلیل نزدیک بودن رنگ آن ها، به زمرد به جای سنگ زمرد فروخته می شوند.درباره ی سنگ زمرد مصنوعی هم می توان گفت: قطعا سنگ زمرد مصنوعی (synthetic) وجود دارد.همان موادی که در زمرد وجود دارد را در آزمایشگاه با هم ترکیب کرده و زمرد مصنوعی ساخته می شود. این زمردها ،جعلی محسوب نمی شوند و واقعا زمرد هستند ولی در آزمایشگاه تولید شده اند مانند برلیان های معروف به «اتمی»،یا یاقوت های صنعتی که در ساعت سازی و تولید نورهای لیزری قرمز بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.
زمردهای مصنوعی قیمتی بسیار کم تر از زمرد های اصل و طبیعی دارند وخریدار باید بداند که زمردی که خریداری کرده است طبیعی یا صنعتی می باشد.در مقایسه ،زمردهای مصنوعی بسیار تمیز تر وپاک تر از زمرد های طبیعی هستند و نقایص کمتر و از درخشندگی بیشتری برخوردار می باشند.
در بسیاری موارد زمرد های مصنوعی زیر نور ماورا بنفش قرمز رنگ می شوند البته این یک اصل مطلق نیست و در برخی موارد زمردهای طبیعی هم در زیر نور ماورا بنفش قرمز می شوند.در هر صورت آنقدر فاصله زمردهای طبیعی و مصنوعی با هم کم شده است که کارشناسان هم در نظر اول نمی توانند این امر را تشخیص دهند و باید به آزمایشگاه های گوهر شناسی ارجاع داده شوند تا به نظر و کارشناسی قطعی برسیم.خوشبختانه در بازار ایران هنوز زمرد های مصنوعی به صورت گسترده وارد نشده است.