فیروزه یا ترکوئیز به معنای سنگ ترکی است. علت این نامگذاری آن است که فیروزه ایران از طریق ترکیه به اروپا صادر می شده است. فیروزه یکی از سنگهای قیمتی است که از عهد باستان در ایران شناخته شده، از کتیبه بنیاد کاخ داریوش بزرگ در شوش معلوم می گردد که در آن تاریخ فیروزه (احسائین) نامیده می شد و از خوارزم برای زینت آلات کاخ آورده شده بود.فیروزه سنگ آرزوهای تمام پادشاهان ممالک از زمان کورش و داریوش کبیر است که به عنوان هدیه از طرف آن ها به تمام سلاطین داده می شد.در کشور ایتالیا از فیروزه آبی و صاف که به گوهر آبی معروف است، به عنوان گران قیمت ترین جواهرات استفاده می شود.
فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 است. با این حال به طور قابل ملاحظه ای از کوارتز نرم تر است. این کانی به طور طبیعی در طیف وسیعی از رنگ ها٬ از آبی آسمانی روشن تا سبز خاکستری یافت می شود. فیروزه با رنگ آبی خوشرنگ، بهترین کیفیت را دارا می باشد و بسیار کمیاب است و در حالی که رنگ سبز یا آبی کمرنگ که از ارزش کمی برخوردار است، فراوانی بیش تری دارد.
فیروزه ؛ سنگ طلسم یا سنگ زندگی؟
شاید سنگ فیروزه قدیمی ترین سنگ قیمتی تاریخ بشر باشد که به عنوان طلسم برای قدرت، کسب موفقیت، حفاظت در برابر حوادث و قدرت های شیطانی کاربرد داشته است. این گوهر ریشه در اعماق تاریخ دارد و در باور مصریان «سنگ زندگی» نیز نامیده می شود. چهار گردنبند که جزو زیورآلات بسیار قدیمی جهان شناخته میشوند در دستان جسد مومیایی ملکه “زر” در حدود سال ۵۵۰۰ پیش از میلاد بر مصر فرمانروایی کرده کشف شده است.
این سنگ فرهنگ ها را به هم پیوند داده است. از مصر قدیم، ایران باستان و سلسله شانگ در چین گرفته تا در میان اغلب بومیان آمریکا، این گوهر به عنوان سنگ شانس و طلسم مورد احترام بوده است. یافته های باستان شناسی نشان می دهد ساکنان اولیه نیمکره غربی هم با ویژگی های این گوهر آشنایی داشتند و از آن به عنوان یک عامل شانس و تضمین سلامتی بهره می بردند.
اعتقادات به سنگ فیروزه در مشرق زمین
این گوهر در طول زمان منشاء بسیاری از اعتقادات قدیمی بوده است. هندیان معتقد بودند انداختن انگشتر فیروزه در انگشت کوچک و نگاه کردن به ماه نو، ثروت زیادی به همراه خواهد آورد. در قرن سوم مردم اعتقاد داشتند این سنگ قدرتی دارد که می تواند صاحبش را از افتادن از روی اسب حفظ و از وقوع حوادث مرگبار جلوگیری کند. همچنین اسب سواران ترکی و ایرانی آن را همانند یک طلسم بر افسار اسب می بستند تا از عوارضی که حین خوردن آب سرد در مواقع گرمای بیش از حد بدن اسب ایجاد می شود جلوگیری کنند.
از تغییر رنگ فیروزه به عنوان نشانه ای از خیانت زن تعبیر می شد. اعراب عقیده داشتند در هوای پاک و سالم، این گوهر درخشان تر و در هوای آلوده و غبارآلود رنگ پریده دیده می شود. ایرانیان عقیده داشتند تابش ماه نو بر سطح آن، برای صاحبش و اقبال به همراه می آورد و انسان را از شر شیطان محافظت می کند.
طلای کم اجرت و سرمایه گذاری
اعتقاد بومیان غربی به سنگ فیروزه
بومیان آمریکا هم چون آزتک ها، اینکاها و مایاها این گوهر معنوی را پرستش می کردند و در آیین های مذهبی از آن استفاده می کردند. در این تصویر ماسک آزتک ها را می بینید که آنها در آیین های مذهبی خود می پوشیدند. مصریان باستان، آن را نشان مکنت و ثروت می دانستند.
سرخپوست های زونی اعتقاد داشتند که سنگ فیروزه می تواند آنها را از شیاطین محافظت کند. سرخپوستان ناواهو و جادوگران قبیله های آمریکایی از آن برای بارور شدن ابرها برای باران اولیه که خیلی نیاز دارند، حین دعای خداوند باران، آن را به رودخانه پرتاب می کنند.
تميز کردن سنگ فيروزه
سنگ فيروزه از جمله سنگ هايي زينتي و با ارزش است که به علت خلل و فرج هاي زيادي که درون آن وجود دارد، نبايد آن را با آب شست. بهتر است آن را با پارچه هاي نخي نرم و تميز و يا چرم جلا دهيد.
کاني فيروزه به راحتي کثيف و گرد آلوده مي شود. بازدم بر آن اثر نامطلوب دارد. چناچه مدت زيادي در آب بماند جلاي آن کاهش مي يابد. اگر چربي يا روغن بر سطح فيروزه ماليده شود، خلل و فرج را پر کرده و به تدريج گرد و غبار موجود در هوا بوسيله ذرات چربي جذب شده و جلاي فيروزه را از بين مي برد. چنان چه اثر نفوذي ذرات روغن عميق باشد، ممکن است کاني خاصيت جلاپذيري و صيقل مجدد را هم از دست بدهد.
سطح شکل فيروزه صدفي است. فيروزه در شعله حرارت تيره رنگ مي شود و رنگ شعله را به علت وجود مس، سبز يا آبي مي کند. اگر فيروزه را در لوله بسته قرار داده، حرارت زيادي به آن بدهيم آب تبلور فيروزه جدا شده، اثر آن بر ديواره لوله آزمايش ظاهر مي شود و کاني به تيرگي مي گرايد.
