هویج یا به فارسی دری گَزَر یا زردک گیاهی خوراکی و دوساله از خانواده چتریان است. هویج معمولاً به رنگ نارنجی،زرد یا سفید، یا مخلوطی از قرمز و سفید است و تازهٔ آن بافتی خشک و ترد دارد. نوع زرد آن را هویج قمی می نامند. هویج یک سبزی ریشه دار یا غده ای خوراکی است که می توان آن را خام یا خردشده یا رنده شده در سالاد خورد و بیشتر در پخت سوپ ها و خورش ها کاربرد دارد. بتاکاروتن، دوپاری از ویتامین آ، در هویج به فراوانی یافت می شود و رنگ نارنجی خاصّ این سبزی نیز به همین خاطر است. به علاوه هویج منبعی غنی از فیبر خوراکی، آنتی اکسیدان ها و موادّ معدنی به شمار می رود. هویج می تواند به طور مصنوعی در رنگ های گوناگونی به عمل بیاید.
ارزش های غذایی هویج
محتوای آب موجود در هویج ، ممکن است که از حدود 86 تا 95 درصد متغیر باشد و در حدود 10 درصد کربوهیدرات دارد و هویج دارای چربی و پروتئین بسیار کمی است.یک عدد هویج متوسط خام( 61 گرمی) حاوی 25 کالری و فقط 4 گرم کربوهیدرات قابل هضم است. هویج دارای طعم خوبی بوده که دارای مقادیر زیادی از بتاکاروتن است. همچنین هویج دارای آنتی اکسیدان های زیاد برای سلامت چشم ، پوست و گوارش می باشد. کسانی که هویج میل می کنند دارای هوش بالاتری نسبت به سایرین هستند.
مقدار مواد مغذی در ۱۰۰ گرم هویج
انرژی ۴۳ کالری، پروتئین ۱ گرم، کربوهیدرات ۱۰ گرم، فیبر ۳ گرم، چربی ۰ گرم، کلسترول ۰ گرم، سدیم ۳۵ میلی گرم، کلسیم ۲۷ میلی گرم، آهن ۱ میلی گرم، ویتامین ث ۹ میلی گرم، ویتامین آ ۲۸۱۲۹ واحد بین المللی هویج ها منبع خوب و مناسبی از ویتامین ها و مواد معدنی مختلف هستند. به خصوص،
- ویتامین A هویج :هویج غنی از بتاکاروتن است که در بدن به ویتامین A تبدیل می شود.ویتامین A باعث بهبود بینایی می شود و برای رشد و عملکرد ایمنی بدن بسیار مناسب است.
- بیوتین هویج :یکی از ویتامین B، که قبلا ویتامین H شناخته می شده است، نقش مهمی در متابولیسم چربی ها و پروتئین دارد.
- ویتامین K هویج:که به عنوان فیلوونون نیز شناخته شده است، برای انعقاد خون مهم است و سلامت استخوان ها را بهبود می بخشد.
- پتاسیم هویج :یک ماده معدنی ضروری، برای کنترل فشارخون است.
- ویتامین B6 هویج:بک گروه از ویتامین های مرتبط با تبدیل مواد غذایی به انرژی است.
- کربوهیدرات ها:هویج عمدتا از آب و کربوهیدرات تشکیل شده است.کربوهیدرات ها حاوی نشاسته و قند ها هستند مانند ساکاروز و گلوکز.هویج ها همچنین منبع خوبی از فیبر ها هستند که برای یک عدد هویج متوسط (61 گرمی ) حدود 2 گرم میباشد.هویج معمولاً در شاخص پایین گلسیمی رتبه بندی می شود، شاخص آن از 16 تا 60 متغیر است که برای هویج خام کمی بالاتر از هویج پخته است. خوردن غذاهایی که گلسیمی کمی دارند، با مزایای سلامتی فراوانی همراه است و برای افراد دیابتی بسیار مفید میباشد.
- فیبر هویج:پکتین، شکل اصلی فیبر محلول در هویج است و آنطور که در بخش سلامت نمناک توضیح داده ایم فیبر های محلول می توانند سطح قندخون را با هضم قند و نشاسته کاهش دهند.همچنین می توانند باکتری های مفید در روده را تغذیه کنند، که منجر به بهبود سلامتی و کاهش خطر ابتلا به بیماری می شود.برخی از فیبرهای محلول می توانند باعث جذب کلسترول از دستگاه گوارش و کاهش کلسترول خون شوند
سایر ترکیبات گیاهی هویج
ترکیبات گیاهی و اصلی موجود در هویج، عبارتند از:
- بتاکاروتن هویج:هویج نارنجی، سرشار از بتاکاروتن است.
- آلفا کاروتن:یک آنتی اکسیدان است که تا حدی به ویتامین A تبدیل شده است.
- لوتئین:یکی از معمول ترین آنتی اکسیدان ها است که در هویج زرد و نارنجی یافت می شود و برای سلامت چشم مفید است.
- لیکوپن:آنتی اکسیدان قرمز روشنی است که در هویج و سایر سبزیجات قرمز یافت می شود و ممکن است خطر ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی_ عروقی را کاهش دهد.
- آنتوسیانین ها:آنتی اکسیدان های قوی موجود در هویج های تیره رنگ هستند.
فواید و خواص هویج برای سلامت بدن
هویج، یک ریشه گیاهی دارد که اغلب ادعا می شود برای سلامتی، یک غذای کامل است. هویج، ترد، خوشمزه و سرشار از مواد مغذی میباشد و منبع خوبی از بتاکاروتن، فیبر، ویتامین K، پتاسیم و آنتی اکسیدان است. این نارنجی رنگ ترد دارای مزایای فراوانی برای سلامتی است و غذای عالی برای کاهش وزن نیز محسوب می شود و با سطوح پایین کلسترول و بهبود سلامت چشم ارتباط دارند. آنتی اکسیدان های کاروتن موجود درهویج، احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد. هویج در بسیاری از رنگ های زرد، سفید، نارنجی، قرمز و بنفش وجود دارد. هویج قدیمی و شناخته شده که رنگ نارنجی نیز دارد، رنگش را از بتاکاروتن (آنتی اکسیدانی که در بدن تبدیل به ویتامین A می شود)، می گیرد.
1. بهبود بینایی
هویج ها منبع خوبی از کاروتونوئیدها (پیش سازه های ویتامین A) هستند که در بهبود بینایی مفید میباشند. مصرف منظم هویج، باعث افزایش بینایی رنگی و دید در نور کم( دید اسکوتوپی ) می شود. می دانیم که هویج دارای بتا کاروتن می باشد، این ماده برای سلامت چشم بسیار موثر است. ویتامین آ موجود در هویج در شبکیه به رودوپسین تبدیل می شود که یک رنگدانه بنفش برای دید در شب است. بتاکاروتن باعث می شود تا دید در شب بهبود پیدا کرده و مشکلات مربوط به چشم مانند آب سیاه و تباهی لکه زرد از بین برود.
2. هویج برای جلوگیری از سرطان
طی تحقیقات متوجه شدیم که آسیب رادیکال های آزاد موجب سرطان میشود و توسط آنتی اکسیدان ها از آن جلوگیری می شود. هویج نیز حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است و خطر ابتلا به سرطان معده و ریه را کاهش میدهد. ویتامین A موجود در هویج، مانع از سرطان پستان می شود و مصرف روزانه آن احتمال سرطان پروستات ولوسمی را نیز کاهش میدهد. مطالعات نشان می دهد که هویج باعث جلوگیری از سرطان روده بزرگ می شود. هویج سرشار از آنتی اکسیدان پلی استلین و فال کارینول می باشد که باعث از بین بردن سلول های سرطانی می شود. همین امر باعث می شود تا هویج به عنوان یک میوه ضدسرطان شناخته شود.
3. هویج برای کاهش بیماری های قلبی_ عروقی
مطالعات نشان می دهد که هویج ها حاوی پلی استیلین های فعال زیستی مانند پارک فالکاریندیول و فالکاریو یونال است. هر دو این ترکیبات در طبیعت خاصیت ضد التهابی دارند و باعث کاهش بیماری های قلبی _عروقی می شوند. فراوانی کاروتنوئید موجود در هویج، خطر سکته مغزی را کاهش می دهد. آب هویج، سطح آنتی اکسیدان را در بدن افزایش و پر اکسیداسیون لیپید را کاهش می دهد در نتیجه احتمال بروز بیماری های قلبی_ عروقی نیز کاهش می یابند. پکتین موجود در هویج نیز سطح کلسترول را در بدن کاهش می دهد. مطالعات نشان می دهند که با مصرف دو عدد هویج در روز، میزان کلسترول را می توان بین 10 تا 20 درصد کاهش داد.
4. هویج برای بهبود سلامت دهان و دندان
هویج برای سلامت دندان و دهان بسیار مفید می باشد. بتاکاروتن موجود در هویج، باعث می شود که مینای دندان سالم بماند. این گیاه ترد کمک می کند تا دندان هایتان تمیز بمانند و پاک شوند و باعث کاهش ترشح بزاق شود و به سلامت کلی دندان ها کمک خواهد کرد. ، هویج باعث تحریک لثه شده و ترشح بزاق را افزایش می دهد. بزاق به دلیل داشتن خاصیت قلیایی با پوسیدگی دندان مقابله می کند. هویج دارای مواد معدنی می باشد که باعث از بین رفتن پوسیدگی دندان می شود.
5. پیشگیری از سرماخوردگی
برای پیشگیری از بیماری های فصلی و ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا باید سیستم ایمنی بدن خود را قوی نگه دارید. مصرف هویج به دلیل وجود ویتامین C و انواع آنتی اکسیدان های قوی می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند که در نتیجه باعث پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا می شود. ویتامین C موجود در هویج به ساخت آنتی بادی در بدن کمک می کند و سیستم ایمنی بدن را قوی می کند. از طرف دیگر این ویتامین موجب جذب بیشتر آهن می شود و از بروز عفونت در بدن جلوگیری می کند. به همین دلیل هم هست که از ابتدای شیوع ویروس کرونا از هویج و آب هویج برای سریع تر کردن روند درمان و بهبودی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار صحبت شده است.
6.خواص هویج در بهبود لک و جای زخم
اگر حس می کنید که پوست شما در اثر برخورد اجسام تیز دچار اسکارهای پوستی شده است یا بعد از درمان جای زخم همچنان پوست شما دچار کدری سختی است، به شما پیشنهاد می کنیم که از ماسک تهیه شده برای درخشان شدن پوست و خواص هویج استفاده کنید.خواص هویج فراتر از آن است که بتوانید فکرش را کنید. این ماده مغذی دارای انواع ترکیبات آنتی اکسیدانی و همچنین بهبود دهنده کلاژن پوستی است که هر دو مورد برای رفع جای زخم ها و همچنین بهبود اسکارهای پوستی کاربرد دارند.سعی کنید برای استفاده کردن از ماسک هویج، آن را به صورت خمیر در آورید و برای مدت هر چند کوتاه روی زخم قرار دهید با این کار مشاهده خواهید کرد که بعد از مدتی زخم زودتر از همیشه بهبود پیدا کرده و شما از شر سوزش آن خلاص شده اید.
7. خواص هویج در ضد پیری بودن
پیری پوست فرایندی است که به سختی می توانید جلوی آن را بگیرید اما می توانید با استفاده از راهکارهایی سرعت آن را کم کنید یا با نشانه های آن مقابله کنید. متخصصان در امر تغذیه و همچنین پوست به این نتیجه رسیدند که یکی از مهم ترین خواص هویج، کاهش علائم پیری است.هویج دارای مقدار زیاد ویتامین ث است. این ویتامین محرک کلاژن و افزایش دهنده سرعت تولید کلاژن های پوستی است. کلاژن و فعالیت آن به شما کمک خواهد کرد که پوست دیرتر روند پیر شدن را در پیش بگیرد. وظیفه اصلی کلاژن این است که بتواند انعطاف پذیری پوست را حفظ و از افتادگی یا چروک های زیاد جلوگیری کند.همچنین هویج دارای آنتی اکسیدان هایی به جز ویتامین ث است که می توانند رادیکال های آزاد تخریب کننده کلاژن پوست را خنثی و از این طریق نیز به فعالیت کلاژن کمک کنند. خوشبختانه استفاده کردن از خواص هویج به نسبت خرید کردن کرم های گران قیمت شیمیایی ساده تر است.
8. خواص هویج در پاکسازی بدن
اگر می خواهید بدن سالم داشته باشید باید حواستان به کبد و صفرای خودتان باشد. این دو اندام محل تجمع انواع سموم در بدن هستند. برای رفع نگرانی استفاده کردن از خواص هویج به شما کمک خواهد کرد.هویج دارای مقدار زیادی ویتامین و آنتی اکسیدان است که وظیفه پاک سازی بدن از انواع آلودگی ها را دارند. به همین دلیل توصیه شده است در روزها تابستانی و دیگر فصل های سال که هویج در دسترس است، از آن طی روزهای هفته استفاده کنید.
9. باعث آلرژی و حساسیت می شود
طبق یک مطالعه، هویج می تواند در 25٪ از افراد حساس به غذا باعث واکنش های آلرژیک مرتبط با گرده شود. آلرژی به هویج نمونه ای از واکنش متقابل است که در آن پروتئین های موجود در میوه ها یا سبزیجات خاص باعث واکنش آلرژیک می شوند. اگر به گرده گیاهان ماگ ورت حساس هستید، ممکن است به هویج واکنش نشان دهید. این می تواند باعث خارش دهان شود، همچنین در بعضی از افراد ممکن است تورم گلو یا شوک آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) ایجاد شود.
10. دستگاه گوارش
بیشترین میزان پیش ساز ویتامین A که در کبد به ویتامین A می شود، در هویج یافت می گردد. این ماده عامل محافظت بدن در برابر سرطان ها، (خصوصا سرطان روده بزرگ) زخم معده و اثنی عشر، ورم روده بزرگ و کوچک، اسهال های ساده، بیماری های کبدی- صفراوی، مسمومیت ها و در رفع نفخ موثر بوده و در تقویت معده مفید شناخته شده و در رفع درد و نارسایی های کبدی موثر است. هویج دارای خاصیت دفع انگلی است که به دلیل وجود اسانس های دوکول و کاروتول بوده که عامل رنگ و عطر هویج می باشد. خیسانده و دم کرده بذر هویج در درمان بیماری استسقا یا تشنگی نیز بسیار مفید بوده و اثر نیرو دهنده و اشتهار آور دارد.
فواید و مضرات مصرف هویج و آب هویج در بارداری
