دوغ، یکی از اجزای جدانشدنی سفره ما ایرانیان است. این فرآورده لبنی خوش طعم و گوارا، هم به عنوان یک نوشیدنی مورد استفاده قرار گرفته و هم پایه اصلی بسیاری از غذاهای سنتی و پرطرفدار ایرانی همچون آب دوغ خیار، آش دوغ و کالجوش است. بنابراین با توجه به اینکه دوغ عضوی ثابت در برنامه غذایی بسیاری از مردم است و درست مانند هر خوراکی دیگری دارای خواص و مضراتی نیز هست، با وقوع بارداری، این سوال در ذهن مادران ایجاد می شود که آیا خوردن دوغ در بارداری نیز مجاز است؟
دوغ، یک محصول لبنی است که از مخلوط کردن آب، ماست و نمک در نسبت های معین به دست می آید. اگرچه این نوشیدنی سنتی، در همین شکل ساده نیز بسیار خوش مزه و دلچسب است، اما برای افزودن به خواص و طعم، می توان سبزیجات معطری همچون گل محمدی، نعناع، کاکوتی، پونه و ... را نیز به آن اضافه کرد.اگرچه در حال حاضر دوغ به برنامه غذایی بسیاری از کشورها از جمله ترکیه وارد شده و طرفداران پروپا قرصی را نیز برای خود دست و پا کرده اما خواستگاه اصلی آن، کشور ایران است. در حقیقت این نوشیدنی، به عنوان یکی از میراث های فرهنگی غذای کشور ما به ثبت رسیده است.این نوشیدنی به ظاهر ساده، گنجینه ای غنی از مواد ارزشمندی همچون کلسیم، سدیم، پروتئین، اسیدآمینه های ضروری، ویتامین های گروه B به ویژه ویتامین B12، فسفر، پتاسیم، منیزیم و ویتامین D است و به همین دلیل نیز خواص بی شماری برای سلامتی ما به همراه دارد.
مصرف دوغ در بارداری
به طور کلی می توان گفت یکی از اصول مهمی که مادران باردار به منظور حفظ سلامتی خود و جنین در حال رشدشان باید به آن توجه داشته باشند نوع تغذیه بوده که باید در حد اعتدال باشد که از این میان می توان به مصرف دوغ در بارداری اشاره کرد که از مزایا و خواص فراوانی برخوردار بوده ولی نباید در مصرف آن زیاده روی گردد.
بهتر است بدانید که این نوع نوشیدنی دارای باکتری های پروبیوتیک می باشد که مصرف آن در تامین سلامتی و عملکرد بهتر سیستم گوارشی مادران کمک کننده خواهد بود. دوغ با وجود این که نوشیدنی بسیار ساده ای بوده و خیلی راحت آماده می شود ولی به دلیل برخوردار بودن از انواع مواد مغذی همچون پروتئین، کلسیم، انواع ویتامین های گروه ب، سدیم، آمینو اسیدها، پتاسیم، منیزیم و … بسیار ارزشمند و پرخاصیت بوده و فواید فراوانی را در صورت مصرف در دوران حاملگی برای مادران به همراه دارد.
مزایای خوردن دوغ در دوران بارداری
از آنجایی که پایه ی اصلی دوغ دو ماده ی غذایی ماست و آب هستند. می توان مزایای خوردن دوغ در دوران بارداری را براساس این دو ماده در نظر گرفت:
- باعث هیدراته شدن بدن می شود:درصد بالایی از دوغ را آب تشکیل داده است که به هیدراته نگه داشتن بدن کمک میکند. هیدراته ماندن بدن نقش مهمی در انتقال ویتامینهای مورد نیاز بدن به جنین ایفا میکند. بعلاوه هیدراته نگه داشتن بدن از مشکلاتی نظیر سردرد، گرفتگی عضلات و حالت تهوع می کاهد. هیدراته بودن بدن ضمن اینکه خطر عفونت ادراری را می کاهد، از مشکلاتی نظیر یبوست نیز جلوگیری می کند.
- حاوی پروتئین و چربی است:میزان پروتئین و چربی دوغ به میزان زیادی تحت تاثیر ماست اولیه است. پروتئین هایی که در دوران بارداری مصرف می کنید به اسید آمینه ها می شکنند و برای تولید پروتئین های بافتی جنین مورد استفاده قرار می گیرند. اهمیت پروتئین به طور ویژه در سه ماهه ی سوم افزایش پیدا می کند. اگر مادر در طول بارداری پروتئین کمی مصرف کند، خطر تولد نوزاد کم وزن افزایش می یابد. از طرف دیگر مصرف چربی در بارداری نیز برای تشکیل بافت های جنینی و انتقال ویتامین های محلول در چربی به شدت در این دوران ضروری است.
- حاوی ویتامین D و B است:دوغ حاوی میزان بالایی ویتامین D و B ست و به دلیل نقش پررنگ این دو ویتامین در رشد و نموی جنین، خوردن دوغ در دوران بارداری می تواند بسیار مفید باشد. ویتامین D در بارداری به طور ویژه در تشکیل استخوان های جنین و جذب کلسیم و فسفر در روده استفاده می شود.
- حاوی کلسیم است:اهمیت مصرف کلسیم در دوران بارداری بر کسی پوشیده نیست. از این ماده ی معدنی در تشکیل استخوان های جنین استفاده می شود. به هر میزان که ذخایر کلسیم مادر غنی تر باشد، کلسیم کمتری از استخوان ها و دندان های مادر برای رشد و نموی جنین تخلیه می شود.
- حاوی باکتری های پروبیوتیک است:پروبیوتیک ها گروهی از ارگانیسم ها هستند که اثرات سلامتی بخش زیادی دارند. پروبیتویک ها باعث بهبود سیستم ایمنی نوزاد می شوند و احتمال حساسیت های پوستی در آنها را می کاهند. اما پروبیوتیک ها برای مادر نیز مفید هستند، آنها فلور میکروبی روده ی مادر را بهبود بخشیده و از بروز یبوست که یک مشکل رایج در بارداری است جلوگیری می کنند. بعلاوه پروبیوتیک ها خطر بروز التهاب و عفونت را کاهش می دهند.
عوارض جانبی مصرف دوغ در بارداری
خوردن بیش از حد دوغ در حاملگی مشکلات و مضرات مختلفی را به همراه دارد که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم.
- دریافت بیش از اندازه نمک :از جمله مشکلات و نگرانی هایی که در رابطه با مصرف دوغ در زمان حاملگی امکان دارد به وجود آید کسب مقدار زیادی نمک می باشد. این نگرانی به شکل ویژه در دوغ های کارخانه ای وجود دارد. مصرف نمک فراوان در دوره حاملگی موجب بالا رفتن میزان فشار خون شده که بسیار خطرناک می باشد و در خوردن زیاد نمک در فهرست پرهیز غذایی در حاملگی قرار دارد.
- ایجاد مشکل در جذب کلسیم :از جمله مواردی که سبب بروز اختلال در جذب کلسیم می گردد نمک می باشد. در حالی که دوغ می تواند دارای کلسیم فراوانی باشد ولی با این وجود نمک موجود در آن می تواند موجب مختل شدن جذب کلسیم در حاملگی گردد.
- مختل شدن جذب آهن :افراط در استفاده از لبنیاتی همچون دوغ موجب ایجاد اختلال در کسب آهن می گردد. بدین منظور مصرف آن ها برای افرادی که دچار کم خونی ناشی از فقر آهن می باشند به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود.
- غالب شدن طبع سرد :دوغ نوعی نوشیدنی با طبیعت سرد می باشد که استفاده بیش از اندازه آن می تواند برای خانم های باردار خطرناک باشد. بالا رفتن میزان سردی بدن موجب سردرد، ایجاد ضعف و بی حالی و بروز درد در استخوان ها می گردد. به همین خاطر پیشنهاد می شود تا جای امکان سعی کنید دوغ را با سبزیجات معطری همچون کاکوتی استفاده نمایید تا از میزان سردی آن کاسته شود.
آیا مصرف دوغ در بارداری بی خطر است؟
در پاسخ به این سوال که آیا خوردن دوغ در بارداری مجاز و بی خطر است یا خیر، باید بگوییم که به صورت کلی خوردن دوغ در بارداری مجاز و ایمن است به شرط آنکه:
- صنعتی و کارخانه ای نباشد.
- محلی و غیرپاستوریزه نباشد. زیرا ممکن است با ایجاد آلودگی به عفونت لیستریا (نوعی باکتری)، خطر سقط جنین را در بارداری افزایش دهد.
در واقع بهترین راهکار این است که خودتان در منزل و با استفاده از ماست های پاستوریزه دوغ را تهیه کنید.
خوردن دوغ گازدار در بارداری
زنان باردار بهتر است از مصرف دوغ های تخمیری فاصله بگیرند. شاید برای شما این سوال پیش آید که دوغ تخمیری چیست؟ دوغ تخمیری یکی دیگر از انواع دوغ است که مصرف آن رایج است و بیشتر در وعده های غذایی ما از آن استقبال می شود. زنان باردار باید از مصرف دوغ های تخمیری بپرهیزند ، چرا که گاز موجود در این نوع دوغ ها ممکن است ، برای سلامتی آنها ضرر داشته باشد.یکی از انواع دوغ گازدار پرطرفدار ، دوغ تخمیری است که طعم خیلی خوبی دارد. از آن جا که گازدار شدن دوغ ها به صورت مستقیم برای سلامت افراد ضرر دارد ، گازدار شدن دوغ های تخمیری به صورت غیرمستقیم انجام می شود. اما به طور کلی بهتر است زنان باردار از مصرف دوغ های تخمیری بپرهیزند.
چند توصیه در مورد مصرف دوغ در بارداری
اگر به عنوان یک مادر آگاه تمایل دارید تا از فواید دوغ در بارداری بهره مند شده و احتمال وقوع عوارض ناشی از مصرف آن را کاهش دهید، بهتر است توصیه های زیر را در نظر داشته باشید:
- دوغ کفیر را به عنوان یکی از گزینه های انتخابی خود در دوره بارداری قرار دهید، زیرا علاوه بر خواص گفته شده، دارای اسید فولیک بسیار زیادی نیز بوده که به جلوگیری از کم خونی مادران باردار کمک کرده و از سوی دیگر در تامین سلامت سیستم عصبی جنین و همچنین هوش او نقش مهمی دارد. البته پیش از خوردن آن، حتما با پزشکتان مشورت کنید، خصوصا اگر به بیماری های مرتبط با نقص سیستم ایمنی بدن مبتلا هستید.
- دوغ های گازدار و دوغ های غیرپاستوریزه را مصرف نکنید، زیرا برای سلامتی شما و جنین مفید نیستند.
فواید و مضرات خوردن کله پاچه در بارداری
