گواهی عدم پرداخت چک و مهلت دریافت آن

اکثر افرادی که قصد برگشت زدن چک را دارند از مراحل و مهلت های قانونی برای انجام اقدامات لازم آگاهی ندارند . این عدم اطلاع منجر می شود تا کسانی که قصد پیگیری طلب خود را از طریق مراجع دادگستری دارند ، در طی این روند دچار سر درگمی شوند . یکی از این موارد دریافت گواهی عدم پرداخت در مهلت قانونی است که عدم دریافت این گواهی باعث متزلزل شدن حقوق افراد برای مطالبه وجه چک و یا شکایت از صادر کننده چک بلا محل می شود . به همین مناسبت ، در ادامه این محتوا ابتدا به توضیح راجع به اینکه گواهی عدم پرداخت چیست می پردازیم و سپس مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت چک کیفری و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده را نیز توضیح خواهیم داد .

گواهی عدم پرداخت چیست؟

دریافت گواهی عدم پرداخت اولین مرحله از اقدام به پیگیری چک از طریق کیفری ، حقوقی و ثبتی است . هر زمان که چک برگشتی باشد ، یعنی هر زمانی که دارنده چک به بانک مراجعه کند و وجه چک به یکی از دلایل مشخص شده در قانون پرداخت نشود و دارنده چک تصمیم بگیرد آن را برگشت بزند ، بانک موظف است برگه ای تحت عنوان گواهی عدم پرداخت به دارنده چک بدهد . در واقع در گواهی عدم پرداخت ، علل یا علتی که باعث عدم پرداخت وجه شده است به طور واضح ذکر می شود و بعد از مهر و امضا از طرف بانک ، به دارنده چک داده می شود . هم چنین در گواهی عدم پرداخت مشخصات کامل چک و مشخصات و نشانی کامل صادر کننده چک نوشته می شود و برای اینکه صادر کننده از برگشت خوردن چک خود مطلع شود ، بانک نسخه ای از گواهی عدم پرداخت چک را با ذکر نام و نام خانوادگی و نشانی کامل دارنده چک ، به نشانی او می فرستد . اگر موجودی حساب کمتر از میزان مندرج در چک باشد ، دارنده چک می تواند مبلغ موجود را دریافت کند و بابت مقدار مبلغی که در حساب موجود نبوده و به او دریافت نشده است ، از بانک گواهی عدم پرداخت بگیرد . در صورت سرپیچی متصدی بانک به رییس شعبه یا بازرسی بانک مراجعه کنید .

گواهی عدم پرداخت چک کیفری

همانطور که گفته شد دریافت گواهی عدم پرداخت برای پیگیری قانونی چک به هر یک از سه روش کیفری ، حقوقی و ثبتی لازم است ؛ اما نکته مهمی که در مورد دریافت گواهی عدم پرداخت وجود دارد این است که در صورتی که دارنده چک بخواهد چک را از طریق کیفری پیگیری کند ، برای برگشت زدن چک تنها 6 ماه فرصت دارد و باید از تاریخ صدور چک تا 6 ماه چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند . بعد از گذشت این مدت ، دیگر امکان دریافت گواهی عدم پرداخت چک برای آغاز شکایت کیفری وجود ندارد . برای مثال اگر چکی در 98/3/17 صادر شود ، دارنده چک تنها می تواند تا تاریخ 98/9/17 چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند . تنها پس از دریافت این گواهی است که می توان اقدامات لازم را برای دریافت وجه چک انجام داد .

احکام برای برگشت زدن چک بلامحل و فاقد موجودی

بله. در ماده ۲۳ قانون جدید صدور چک به سه شرط اشاره شده است که دادگاه با بررسی متن چک و احراز آن سه شرط اجراییه را ابلاغ می کند. اول آنکه وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد. دوم آنکه در متن چک قید نشده باشد كه چک صادر شده بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است و بالاخره شرط سوم در قانون این است که گواهی عدم پرداخت به دلیل موضوع ماده ۱۴ صادر نشده باشد.
به این معنا که صادر کننده یا ذینفع چک اعلام نکرده باشند که چک مفقود، سرقت یا جعل شده است یا اینکه از طریق کلاهبرداری، خیانت در امانت یا جرایم دیگر به دست نیامده باشد. با بررسی این ملاحظات و شروط، دادگاه اجراییه را صادر و ابلاغ خواهد کرد.

مجازات لازم برای صادرکنندگان چک های بلامحل و فاقد موجودی

در قانون جدید چک، بعد از ثبت غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، تمام بانک ها و مؤسسات اعتباری به صورت آنلاین از وضعیت صاحب حساب بانکی اطلاع می یابند. پس از گذشت ۲۴ ساعت، تمام بانک ها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلفند تا زمانی که از چک برگشتی رفع سوء اثر نشده است، محدودیت هایی را به عنوان مجازات برای صاحب حساب و امضا کننده چک برگشتی اعمال کنند. از جمله این مجازات و محدودیت ها، محرومیت از امکان افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید، حتی صدور المثنی، تمدید تاریخ اعتبار کارت بانکی،کارت اعتباری و تسهیلات خرد می شود.از دیگر مجازات های در نظرگرفته شده برای صادرکنندگان چک بی محل در قانون جدید، مسدود شدن وجوه تمام حساب ها، کارتهای بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده چک به میزان کسری مبلغ چک تحت هر عنوان نزد بانکها یا موسسات اعتباری است.همچنین پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه های ارزی یا ریالی برای صادرکننده چک بلامحل ممنوع می شود.یکی دیگر از موارد مهم پیش بینی شده در قانون جدید این است که با ثبت یکی از برگه های چک در سامانه به عنوان چک بلامحل، دارنده دسته چک امکان ثبت برگ چک جدید در صیاد را نخواهد داشت و بدین ترتیب فرآیند صدور چک تا تعیین تکلیف برگه چک های صادر شده قبلی، متوقف می شود.

گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده

مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در چک پشت نویسی شده متفاوت است . دارنده چک پشت نویسی شده بعد از مراجعه به بانک و عدم دریافت وجه ، برای اینکه بتواند وجه پرداخت نشده را هم از صادر کننده چک و هم پشت نویس آن مطالبه نماید ، باید در مواعد مشخص شده در قانون به بانک مراجعه کند . این مواعد برای چک های پشت نویس شده ای که در یک شهر صادر شده اند و قرار است در همان شهر وصول شوند 15 روز از تاریخ صدور و برای چک هایی که از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده اند ، 45 روز از تاریخ صدور است . اگر دارنده در این مواعد به بانک مراجعه و گواهی عدم پرداخت ، دریافت کرد می تواند از صادر کننده و پشت نویس به دادگاه حقوقی مراجعه کند . نکته قابل توجه این است که در این شرایط تنها می توان به شیوه حقوقی اقدام کرد . اما اگر در مدت های مشخص شده در قانون ، به بانک مراجعه نشود و گواهی عدم پرداخت چک پشت نویسی شده دریافت نشود تنها صادر کننده مسئول خواهد بود و دیگر نمی توان علیه پشت نویس در دادگاه دادخواست ارائه کرد . برای مثال آقای " الف " صادر کننده چک است و با پشت نویسی ، چک را به آقای " ب " منتقل کرده است و آقای " ب " نیز چک را به آقای " ج " انتقال داده است . آقای " ج " برای اینکه بتواند برای دریافت طلبش به آقای " الف " یا آقای " ب " مراجعه کند و از آنها در دادگاه حقوقی اقامه دعوی کند ، باید تا 15 روز از تاریخ سر رسید چک ، گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند و اگر بعد از 15 روز اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت کرد ، تنها می تواند به آقای " الف " که صادر کننده چک است مراجعه کند. هر زمان که چک برگشتی باشد، یعنی هر زمانی که دارنده چک به بانک مراجعه کند و وجه چک به یکی از دلایل مشخص شده در قانون پرداخت نشود و دارنده چک تصمیم بگیرد آن را برگشت بزند، بانک موظف است برگهای تحت عنوان گواهی عدم پرداخت به دارنده چک بدهد. در واقع در گواهی، علل یا علتی که باعث عدم پرداخت وجه شده است به طور واضح ذکر میشود و بعد از مهر و امضا از طرف بانک، به دارنده چک داده میشود. در گواهی عدم پرداخت مشخصات کامل چک و مشخصات و نشانی کامل صادر کننده چک نوشته میشود و برای اینکه صادر کننده از برگشت خوردن چک خود مطلع شود، بانک نسخهای از گواهی عدم پرداخت چک را با ذکر نام و نام خانوادگی و نشانی کامل دارنده چک، به نشانی او میفرستد. اگر موجودی حساب کمتر از میزان مندرج در چک باشد، دارنده چک میتواند مبلغ موجود را دریافت کند و بابت مقدار مبلغی که در حساب موجود نبوده و به او دریافت نشده است، از بانک گواهی بگیرد.

چک صیاد چیست ؟ نحوه استعلام آن چگونه است؟