حالت مثبت، منفی و سوالی حال کامل استمراری در زبان ترکیه

حال کامل استمراری یا ماضی نقلی استمراری در زبان فارسی معادل ندارد و ما از این زمان استفاده نمی کنیم. این زمان مابین زمان حال کامل و گذشته استمراری است، مثل این که در فارسی بگوییم «می رفته ام، می خریده است». در زبان ترکی، برای نقل قول در زمان گذشته و بیان اعمالی است که در گذشته انجام شده ولی ما آن را ندیده ایم و تنها قصد نقل قول آن را داریم.

حالت مثبت

برای ساخت این زمان، ابتدا طبق اصل تطابق آوایی یکی از پسوندهای -i/-ı/-u/-ü به بن فعل اضافه می شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می شود، برای مثال بن فعل yazmak می شود yaz. بعد از آن پسوند استمرار yor و پسوند نقلی muş و در آخر هم پسوند زمان حال و شناسه به بن فعل اضافه می شوند.

در جدول زیر، صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان حال کامل استمراری آمده است:

نکته

در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می شود (tı/ti/tu/tü).

حالت منفی

برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم، مثلا dinlemiyormuşum (گوش نمی کرده ام)

حالت مثبت و منفی و سوالی وجه امری در زبان ترکیه

حالت سوالی منفی و مثبت

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند نقلی و شناسه بیاورید، مثلا:

?istiyor muymuşum (می خواسته ام؟)

?anlamıyor muymuşsun (نمی فهمیده ای؟)

در زبان ترکی دو نوع گذشته ساده داریم:

• گذشته ساده عادی که در مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم؛
• گذشته ساده نقلی که زمانی به کار می رود که بخواهیم از وقایعی که از واقع شدن شان اطمینان نداریم صحبت کنیم و تنها می خواهیم نقل قول کنیم. این زمان در فارسی و انگلیسی معادل ندارند و در ترجمه مانند زمان گذشته ساده ترجمه می شوند.

فرض کنید از یکی از دوستان تان پرسیدید که تابستان کجا مسافرت رفته و او به شما می گوید که به ترکیه رفته است. حالا اگر کسی از شما بپرسد دوستتان به کجا سفر کرده شما باید از زمان گذشته ساده نقلی استفاده کنید و بگویید « Arkadaşım Türkiyeye gitmiş»، چون شما تنها شنیده اید و از این موضوع اطمینان ندارید.

پسوند مخصوص ساخت این زمان mış/miş/muş/müş است که به بن فعل متصل می شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می شود، برای مثال بن فعل yazmak می شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت

در این حالت، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای mış/miş/muş/müş را به بن وصل می کنیم. مثال:

Onlar gitmişler (آنها رفتند)

در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müşüm	-muşum	-mişim	-mışım	ben
-müşsün	-muşsun	-mişsin	-mışsın	sen
-müş	-muş	-miş	-mış	O
-müşüz	-muşuz	-mişiz	-mışız	Biz
-müşsünüz	-muşsunuz	-mişsiniz	-mışsınız	Siz
-müşler	-muşlar	-mişler	-mışlar	onlar

حالت منفی

پسوند منفی ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای mış/miş را به فعل اضافه می کنیم. در واقع می توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای mamış/memiş متصل می شود. در آخر هم شناسه اضافه می شود. مثال:

Onlar gitmemişler (آنها نرفتند)

در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-memişim	-mamışım	Ben
-memişsin	-mamışsın	Sen
-memiş	-mamış	O
-memişiz	-mamışız	Biz
-memişsiniz	-mamışsınız	Siz
-memişler	-mamışlar	Onlar

سوالی مثبت

برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است فعل را بعد از پسوندهای mış/miş/muş/müş یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی چسبند و با فاصله در ادامه آن می آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می گیرد. مثال:

?Onlar gitmişler mi (آیا رفتند؟)

در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

ö/ü	o/u	e/i	a/ı	آخرین حرف صدادار بن فعل
-müş müyüm	-muş muyum	-miş miyim	-mış mıyım	ben
-müş müsün	-muş musun	-miş misin	-mış mısın	sen
-müş mü	-muş mu	-miş mi	-mış mı	O
-müş müyüz	-muş muyuz	-miş miyiz	-mış mıyız	Biz
-müş müsünüz	-muş musunuz	-miş misiniz	-mış mısınız	Siz
-müşler mi	-muşlar mı	-mişler mi	-mışlar mı	onlar

سوالی منفی

برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می گیرد. مثال:

?Onlar gitmemişler mi (آنها نرفتند؟)

در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

e/i/ö/ü	a/ı/o/u	آخرین حرف صدادار بن فعل
-memiş miyim	-mamış mıyım	Ben
-memiş misin	-mamış mısın	Sen
-memiş mi	-mamış mı	O
-memiş miyiz	-mamış mıyız	Biz
-memiş misiniz	-mamış mısınız	Siz
-memişler mi	-mamışlar mı	Onlar

گذشته کامل فعل بودن

در حالت مثبت، زمان گذشته ساده فعل بودن به دو صورت ساخته می شود: حالت رسمی و قدیمی و حالت امروزی و غیررسمی

حالت قدیمی و رسمی

ما … بوده ایم	Biz … imişiz	من … بوده ام	Ben … imişim
شما … بوده اید	Siz … imişsiniz	تو … بوده ای	Sen … imişsin
آنها … بوده اند	Onlar … imişler	او … بوده است	O … imiş

حالت امروزی و غیررسمی

ما … بوده ایم	Biz (y) -mişiz/-mışız/-muşuz/-müşüz	من … بوده ام	Ben (y) -mişim/-mışım/-muşum/-müşüm
شما … بوده اید	Siz (y) -mişsiniz/-mışsınız/-muşsunuz/-müşsünüz	تو … بوده ای	Sen (y) -mişsin/-mışsın/-muşsun/-müşsün
آنها … بوده اند	Onlar (y) -mişler/-mışlar/-muşlar/-müşler	او … بوده است	O (y) -miş/-mış/-muş/-müş

توجه: اگر دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفتند، باید y میانجی بین پسوند و بن فعل قرار دهید.

حالت منفی

ما … نبوده ایم	Biz … değilmişiz	من … نبوده ام	Ben … değilmişim
شما … نبوده اید	Siz … değilmişsiniz	تو … نبوده ای	Sen … değilmişsin
آنها … نبوده اند	Onlar … değilmişler	او … نبوده است	O … değilmiş

حالت سوالی مثبت

ما … بوده ایم؟	Biz … miymişiz/mıymışız/muymuşuz/müymüşüz	من … بوده ام؟	Ben … miymişim/mıymışım/muymuşum/müymüşüm
شما … بوده اید؟	Siz … miymişsiniz/mıymışsınız/muymuşsunuz/müymüşsünüz	تو … بوده ای؟	Sen … miymişsin/mıymışsın/muymuşsun/müymüşsün
آنها … بوده اند؟	Onlar … miymişler/mıymışlar/muymuşlar/müymüşler	او … بوده است؟	O … miymiş/mıymış/muymuş/müymüş

نکته: برای حالت منفی سوالی، کافی است değil را قبل از فعل بیاورید.