حال کامل استمراری یا ماضی نقلی استمراری در زبان فارسی معادل ندارد و ما از این زمان استفاده نمی کنیم. این زمان مابین زمان حال کامل و گذشته استمراری است، مثل این که در فارسی بگوییم «می رفته ام، می خریده است». در زبان ترکی، برای نقل قول در زمان گذشته و بیان اعمالی است که در گذشته انجام شده ولی ما آن را ندیده ایم و تنها قصد نقل قول آن را داریم.
حالت مثبت
برای ساخت این زمان، ابتدا طبق اصل تطابق آوایی یکی از پسوندهای -i/-ı/-u/-ü به بن فعل اضافه می شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می شود، برای مثال بن فعل yazmak می شود yaz. بعد از آن پسوند استمرار yor و پسوند نقلی muş و در آخر هم پسوند زمان حال و شناسه به بن فعل اضافه می شوند.
در جدول زیر، صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان حال کامل استمراری آمده است:
| می رفته ایم | gidiyormuşuz | می رفته ام | gidiyormuşum |
| می رفته اید | gidiyormuşsunuz | می رفته ای | gidiyormuşsun |
| می رفته اند | gidiyorlarmış | می رفته است | gidiyormuş |
نکته
در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می شود (tı/ti/tu/tü).
حالت منفی
برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم، مثلا dinlemiyormuşum (گوش نمی کرده ام)
حالت مثبت و منفی و سوالی وجه امری در زبان ترکیهحالت سوالی منفی و مثبت
برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند نقلی و شناسه بیاورید، مثلا:
?istiyor muymuşum (می خواسته ام؟)
?anlamıyor muymuşsun (نمی فهمیده ای؟)
در زبان ترکی دو نوع گذشته ساده داریم:
- گذشته ساده عادی که در مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم؛
- گذشته ساده نقلی که زمانی به کار می رود که بخواهیم از وقایعی که از واقع شدن شان اطمینان نداریم صحبت کنیم و تنها می خواهیم نقل قول کنیم. این زمان در فارسی و انگلیسی معادل ندارند و در ترجمه مانند زمان گذشته ساده ترجمه می شوند.
فرض کنید از یکی از دوستان تان پرسیدید که تابستان کجا مسافرت رفته و او به شما می گوید که به ترکیه رفته است. حالا اگر کسی از شما بپرسد دوستتان به کجا سفر کرده شما باید از زمان گذشته ساده نقلی استفاده کنید و بگویید « Arkadaşım Türkiyeye gitmiş»، چون شما تنها شنیده اید و از این موضوع اطمینان ندارید.
پسوند مخصوص ساخت این زمان mış/miş/muş/müş است که به بن فعل متصل می شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می شود، برای مثال بن فعل yazmak می شود yaz.
چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.
حالت مثبت
در این حالت، بر اساس آخرین حرف صدادار بن فعل، یکی از پسوندهای mış/miş/muş/müş را به بن وصل می کنیم. مثال:
Onlar gitmişler (آنها رفتند)
در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل -müşüm
-muşum
-mişim
-mışım
ben -müşsün
-muşsun
-mişsin
-mışsın
sen -müş
-muş
-miş
-mış
O -müşüz
-muşuz
-mişiz
-mışız
Biz -müşsünüz
-muşsunuz
-mişsiniz
-mışsınız
Siz -müşler
-muşlar
-mişler
-mışlar
onlar حالت منفی
پسوند منفی ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای mış/miş را به فعل اضافه می کنیم. در واقع می توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای mamış/memiş متصل می شود. در آخر هم شناسه اضافه می شود. مثال:
Onlar gitmemişler (آنها نرفتند)
در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل -memişim
-mamışım
Ben -memişsin
-mamışsın
Sen -memiş
-mamış
O -memişiz
-mamışız
Biz -memişsiniz
-mamışsınız
Siz -memişler
-mamışlar
Onlar سوالی مثبت
برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است فعل را بعد از پسوندهای mış/miş/muş/müş یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی چسبند و با فاصله در ادامه آن می آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می گیرد. مثال:
?Onlar gitmişler mi (آیا رفتند؟)
در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
ö/ü o/u e/i a/ı آخرین حرف صدادار بن فعل -müş müyüm
-muş muyum
-miş miyim
-mış mıyım
ben -müş müsün
-muş musun
-miş misin
-mış mısın
sen -müş mü
-muş mu
-miş mi
-mış mı
O -müş müyüz
-muş muyuz
-miş miyiz
-mış mıyız
Biz -müş müsünüz
-muş musunuz
-miş misiniz
-mış mısınız
Siz -müşler mi
-muşlar mı
-mişler mi
-mışlar mı
onlar سوالی منفی
برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می شود. برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع، برای اینکه دو حرف صدادار پشت سر هم نیایند y میانجی بین پسوند و فعل قرار می گیرد. مثال:
?Onlar gitmemişler mi (آنها نرفتند؟)
در جدول زیر می توانید حالت های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:
e/i/ö/ü a/ı/o/u آخرین حرف صدادار بن فعل -memiş miyim
-mamış mıyım
Ben -memiş misin
-mamış mısın
Sen -memiş mi
-mamış mı
O -memiş miyiz
-mamış mıyız
Biz -memiş misiniz
-mamış mısınız
Siz -memişler mi
-mamışlar mı
Onlar گذشته کامل فعل بودن
در حالت مثبت، زمان گذشته ساده فعل بودن به دو صورت ساخته می شود: حالت رسمی و قدیمی و حالت امروزی و غیررسمی
حالت قدیمی و رسمی
ما … بوده ایم Biz … imişiz من … بوده ام Ben … imişim شما … بوده اید Siz … imişsiniz تو … بوده ای Sen … imişsin آنها … بوده اند Onlar … imişler او … بوده است O … imiş حالت امروزی و غیررسمی
ما … بوده ایم Biz (y) -mişiz/-mışız/-muşuz/-müşüz
من … بوده ام Ben (y) -mişim/-mışım/-muşum/-müşüm
شما … بوده اید Siz (y) -mişsiniz/-mışsınız/-muşsunuz/-müşsünüz
تو … بوده ای Sen (y) -mişsin/-mışsın/-muşsun/-müşsün
آنها … بوده اند Onlar (y) -mişler/-mışlar/-muşlar/-müşler
او … بوده است O (y) -miş/-mış/-muş/-müş
توجه: اگر دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفتند، باید y میانجی بین پسوند و بن فعل قرار دهید.
حالت منفی
ما … نبوده ایم Biz … değilmişiz من … نبوده ام Ben … değilmişim شما … نبوده اید Siz … değilmişsiniz تو … نبوده ای Sen … değilmişsin آنها … نبوده اند Onlar … değilmişler او … نبوده است O … değilmiş حالت سوالی مثبت
ما … بوده ایم؟ Biz … miymişiz/mıymışız/muymuşuz/müymüşüz من … بوده ام؟ Ben … miymişim/mıymışım/muymuşum/müymüşüm شما … بوده اید؟ Siz … miymişsiniz/mıymışsınız/muymuşsunuz/müymüşsünüz تو … بوده ای؟ Sen … miymişsin/mıymışsın/muymuşsun/müymüşsün آنها … بوده اند؟ Onlar … miymişler/mıymışlar/muymuşlar/müymüşler او … بوده است؟ O … miymiş/mıymış/muymuş/müymüş نکته: برای حالت منفی سوالی، کافی است değil را قبل از فعل بیاورید.
